Αν έπρεπε να εκμυστηρευτώ σε κάποιον την χειρότερή μου λέξη, θα έλεγα πως είναι το “αντίο”. Γιατί το να πεις αντίο σημαίνει πως πρέπει να αφήσεις κάτι. Και να σε αφήσει και αυτό. Σημαίνει πως πρέπει να συνεχίσεις με κάτι άλλο ή και μόνη σου. Σημαίνει πως κάτι τελείωσε και κάτι θα αλλάξει. Σημαίνει πως όσα δεν είπες ήδη, δεν μπορείς να τα πεις ποτέ και πως όσα έχεις πει θα μείνουν εκεί για πάντα. Όχι το “μου λείπεις”, ούτε το “μείνε”. Όχι το “σ’αγαπώ”, ούτε το “σε θέλω”. Η χειρότερη λέξη του ελληνικού λεξιλογίου, είναι μακράν το “αντίο”.

Αντίο σημαίνει ο αποχαιρετισμός. Ο αποχαιρετισμός κάποιου που μπορεί να δεις αύριο πάλι. Ή κάποιου που μπορείς να δεις αύριο, μα δεν θα τον δεις. Ή μάλλον, κάποιου που δεν θα ξαναδείς ποτέ. Και εδώ είναι που για να πεις αντίο, πρέπει να καταλάβεις πως χρειάζεται τέχνη. Την τέχνη του να μάθεις να αφήνεις ανθρώπους να φεύγουν. Την τέχνη του να μην γυρίζεις πίσω και του να μπορείς να πας ένα βήμα μπροστά. Χωρίς αυτούς.

Όμως τα χειρότερα αντίο δεν είναι εκείνα που είπες σε αυτούς που αγαπάς. Είναι εκείνα που δεν κατάφερες ποτέ να πεις σε κανέναν. Ούτε καν στον ίδιο σου τον εαυτό. Είναι εκείνα που ήθελες τόσο να πεις μα δε μπορούσες, και εκείνα που δεν ήθελες καθόλου να συμβούν. Είναι εκείνα που αναγκάστηκες να πεις πολύ νωρίς, ή εκείνα που άργησες να πεις και τώρα δεν σε ακούει κανείς. Είναι τα τελευταία αντίο σε έναν κόσμο που δεν τελειώνει ποτέ.

Η τέχνη του να λες αντίο δεν είναι σαν την τέχνη του να μάθεις να λες εκείνα που δεν θέλεις να πεις. Το αντίο είναι κάτι που πρέπει να πεις είτε σου αρέσει, είτε όχι. Είναι αυτό που σε κάνει έναν πόντο πιο δυνατό, που σε πάει ένα βήμα προς εσένα. Το να λες αντίο δεν είναι κάποια τέχνη που μπορείς να μάθεις και να την αφήσεις. Γιατί το αντίο θα σε ακολουθεί για πάντα. Και όταν εκείνο θα έρχεται προς το μέρος σου, εσύ θα πρέπει να το λες. Αυτή είναι η συμφωνία. Μια συμφωνία που άμα δεν τηρήσεις, μόνο εσύ θα χάσεις. Μια συμφωνία που ακόμα και αν τηρήσεις, θα χάσεις. Είναι η συμφωνία που δεν συμφώνησε ποτέ κανείς μας να υπογράψει.

Την επόμενη φορά λοιπόν, που θα πρέπει να πεις αντίο, μην το σκεφτείς πολύ, απλά πες το. Πες το ακόμη και αν είναι νωρίς, ακόμη και αν ξαναδείς τον άλλον πολύ πιο σύντομα απ’ ότι περίμενες, ακόμη και αν τον αγαπάς, ακόμη και αν δεν θέλεις. Γιατί το αντίο μερικές φορές πρέπει να το πεις ακόμη και αν δεν πας πουθενά.