Δεν γνωρίζω κάποιον που να μη θέλει να είναι ευτυχισμένος. Η ευτυχία όμως έχει προκλήσεις και χρειάζεται τη βοήθειά μας. Άλλες φορές προσπαθούμε να σκεφτόμαστε θετικά και να εστιάζουμε σε οτιδήποτε καλό συμβαίνει.

Όμως η ευτυχία δεν είναι απαραίτητο πως θα έρθει μόνο με κάτι τέτοιο και δεν είναι κάτι που μπορούμε να αποκτήσουμε “εκβιαστικά”.

Πέρα από το να κάνουμε πράγματα για να φτιάξουμε τη διάθεσή μας και να κρατάμε τα συναισθήματά μας θετικά, αλλά και να δίνουμε νόημα σε ό,τι κάνουμε, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως δεν πρέπει να στηρίζουμε την ευτυχία μας σε εξωτερικούς παράγοντες. Δεν πρέπει να κάνουμε πράγματα για να είμαστε αρεστοί στους γύρω μας, θα πρέπει να κάνουμε πράγματα επειδή γεμίζουν εμάς τους ίδιους. Επειδή κάνουν εμάς να αισθανόμαστε καλά. Επίσης δεν θα πρέπει να περιμένουμε από τους άλλους να κάνουν πράξεις που θα μας κάνουν να νιώσουμε καλά. Φυσικά και θέλουμε να κάνουν οι γύρω μας όμορφες κινήσεις για εμάς, όμως δεν θα πρέπει να στηρίζουμε την ευτυχία μας σε αυτό. Όσο λιγότερες προσδοκίες έχουμε από τους άλλους και όσο λιγότερα κάνουμε περιμένοντας μια εξωτερική ανταμοιβή, τόσο λιγότερο πληγωνόμαστε και τόσο περισσότερα κάνουμε από μόνοι μας για εμάς. Λειτουργούμε περισσότερο αυτόνομα και είμαστε όλο και πιο κοντά στον πραγματικό μας εαυτό.

Έχει ενδιαφέρον να αναφέρω μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Journal Of Positive Psychology και αφορά τη σημαντικότητα της αυτονομίας.

Όπως ειπώθηκε και από τους ψυχολόγους Richard Ryan και Edward Deci, η αυτονομία αναφέρεται στη βούληση, δηλαδή «έχοντας την εμπειρία της επιλογής… [και] επιδοκιμάζοντας τις πράξεις κάποιου στο υψηλότερο επίπεδο προβληματισμού».

Αυτό σημαίνει πως είσαι ικανή να παίρνεις αποφάσεις βασιζόμενη σε εγγενή κίνητρα (δηλ. να κάνεις κάτι επειδή το απολαμβάνεις εσύ) και όχι σε εξωτερικά (δηλ. επειδή περιμένεις την ανταμοιβή από κάποιον τρίτο).

Αυτό που έκαναν οι μελετητές ήταν να ζητήσουν από 68 συμμετέχοντες να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με το τι έκαναν σε διάφορες ώρες της ημέρας. Οι ερωτήσεις αφορούσαν τομείς όπως μια δραστηριότητα με την οποία ασχολούνται, αν το άτομο την επέλεξε μόνο του ή απλώς έπρεπε να την κάνει (αυτονομία) και την επίδραση που είχε στη διάθεσή τους. Το ερωτηματολόγιο αξιολόγησε επίσης το επίπεδο εμπλοκής τους στη δραστηριότητα αλλά και πόσο σημαντική ήταν. Όταν συμπλήρωναν αυτές τις ερωτήσεις έξι φορές την ημέρα για μια εβδομάδα, τους ζητήθηκε επίσης να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με την ικανοποίησή τους από τη ζωή.

Τα αποτελέσματα ήταν αδιαμφισβήτητα: το επίπεδο αυτονομίας που είχαν οι συμμετέχοντες είχε σημαντικό αντίκτυπο στη δέσμευση, τη σημασία, το θετικό συναίσθημα αλλά και τη διάθεσή τους.

Ωστόσο, ενώ το συναίσθημα και η διάθεσή τους συνέχισαν να αυξάνονται με την αυτονομία, τα οφέλη της αυτονομίας όσον αφορά τη δέσμευση και τη σημασία εμφανίστηκαν μόνο σε μέτριο επίπεδο, γεγονός που υποδηλώνει ότι, εφόσον οι άνθρωποι βρίσκουν τη δραστηριότητα που κάνουν ενδιαφέρουσα και ικανοποιητική, το εξωτερικό κίνητρο (όπως το να βγάζεις χρήματα στη δουλειά) δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία.

Εν ολίγοις, η αυτονομία μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στη συνολική ευτυχία και ευημερία μας – αλλά σε περιπτώσεις που πρέπει να κάνουμε κάτι (όπως για παράδειγμα δουλειά), το να έχουμε ένα μέτριο βαθμό εγγενών κινήτρων (π.χ. να απολαμβάνουμε αυτό που κάνουμε) θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει αυτό που λέγαμε και παραπάνω. Δηλαδή το πόσο σημαντικό είναι να επιδιώκουμε να κάνουμε πράγματα που βρίσκουμε ενδιαφέροντα και μας χαροποιούν, αντί για πράγματα που θα πάρουμε τη όποια εξωτερική ανταμοιβή.