“And he knew that food was Brahman (η απόλυτη αλήθεια). From food all beings are born. By food they live and into food they return”. – Upanishad 3.2

Άρχισα να μελετάω για την yogi διατροφή και εντυπωσιάστηκα. Πολλά μου φαίνονταν κινέζικα (ινδικά καλύτερα) και περισσότερα εμφανώς δεν ταίριαζαν με τη δυτική μας κουλτούρα. Πόσο υπέροχο όμως είναι, σα νοοτροπία, να δίνω σημασία περισσότερο σε αυτά που θα φάω και σε τι θα μου κάνουν καλό και λιγότερο σε αυτά που απαγορεύονται… Η τροφή εξάλλου θρέφει το σώμα και το πνεύμα και ο στόχος της διατροφής αυτής είναι η ανάπτυξη του “sattva”, δηλαδή της έννοιας της αγάπης, της ειρήνης και της συνείδησης. O στόχος της διατροφής είναι το να κρατάει το σώμα καθαρό και ευλύγιστο. Με βάση λοιπόν τις επιδράσεις σε σώμα και πνεύμα τα τρόφιμα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες:

• sattvic foods: το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η απουσία οποιασδήποτε βίας, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι απαγορεύεται η κατανάλωση κρέατος και συγχρόνως, είναι σημαντικό τα τρόφιμα να είναι προϊόν αγάπης και φροντίδας. Σε δυτική μετάφραση να είναι βιολογικά. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει το νερό, τα δημητριακά, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, του ξηρούς καρπούς, το μέλι και υπό συνθήκες και προϋποθέσεις και ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.
• rajasic foods: τα τρόφιμα που δεν είναι ούτε επιζήμια ούτε ευεργετικά για τον οργανισμό, αλλά θεωρούνται πως μπλοκάρουν την πνευματική λειτουργία. Εδώ ανήκουν ο καφές, το τσάι, τα αναψυκτικά, η σοκολάτα, τα πικάντικα τρόφιμα, το αλάτι και τα αυγά.
• tamasic foods: τα τρόφιμα το οποία κάνουν κακό στον οργανισμό ή στο πνεύμα. Ακόμα και αυτά όμως, θεωρούνται χρήσιμα σε περιόδους έντονης σωματικής καταπόνησης, καθώς οι yogi θεωρούν πως αυτά θα μειώσουν τη συνείδηση και τον πόνο και θα βοηθήσουν στην ανάρρωση. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν το κρέας, το ψάρι, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο, τα μανιτάρια, το αλκοόλ, η μελιτζάνα, τα τηγανητά και επξεργασμένα φαγητά, τα ζωικά λιπαρά, οι κονσέρβες και το ροκφόρ. Tamasic μπορεί να γίνουν και τα μπαγιάτικα τρόφιμα και από τις άλλες κατηγορίες καθώς χάνουν τα θρεπτικά συστατικά τους. 

Με κάποιες υπερβολές για τα δυτικά δεδομένα, πάνω κάτω βγάζουν κάποιο νόημα τα παραπάνω. Και η μεσογειακή διατροφή βασίζεται στα sattvic τρόφιμα, πράγματι ό,τι περιέχει καφεΐνη επηρεάζει την πνευματική λειτουργία και ισχύει ότι τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες βοηθούν στην ανταπόκριση του σώματος στις σωματικές δραστηριότητες. Το εξαιρετικό είναι ότι δεν αποκλείεται κανένα τρόφιμο, όπως προσπαθούμε να πούμε σε μια διατροφική εκπαίδευση. Δεν υπάρχουν καλά και κακά τρόφιμα, απλά κάποια πρέπει να τα τρώμε περισσότερο και άλλα λιγότερο συχνά.

Η yogi διατροφή χρησιμοποιεί και στοιχεία από την ayurveda. Σύμφωνα με την τελευταία, όταν το σώμα, το πνεύμα και  το μυαλό είναι ισορροπημένα, τότε ζητάμε μόνο αυτό που ο οργανισμός μας χρειάζεται. Πόσο τέλεια αναφορά στο συναισθηματικό φαγητό! Ακόμη, η ayurveda αναγνωρίζει 6 γεύσεις, τις οποίες χρειαζόμαστε καθημερινά: το γλυκό, το αλμυρό, το ξινό, το ισχυρό, το πικρό και το στυφό. Προσλαμβάνοντας τρόφιμα από όλες τις γεύσεις, ο οργανισμός είναι καλυμμένος και θρεπτικά και από άποψη απόλαυσης. πχ: αν τρώμε μονίμως junk food το οποίο μας δίνει κυρίως τις γεύσεις γλυκό, ξινό και αλμυρό, είναι πολύ πιθανό να αποκτήσουμε λιγούρες για γλυκό, ενώ αντίθετα αν εμπλουτίσουμε τη διατροφή μας και με άλλες γεύσεις, θα μειωθούν οι υπογλυκαιμίες μας.

Η ayuverda ακόμη θεωρεί πως ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός και πως αποτελείται από 3 ενέργειες: vata, pitta, kapha οι οποίες συνυπάρχουν σε όλα τα σώματα, αλλά πάντα μία ή δύο υπερτερούν. Με βάση αυτές τις ενέργειες θα πρέπει και ο καθένας μας να τρέφεται. Μπορείτε αν θέλετε να κάνετε και το τεστ να δείτε πού ανήκετε: http://www.naturesformulary.com/contents/dosha-test

Η εξατομίκευση λοιπόν, πέρα από τις γενικές οδηγίες είναι κάτι που ανταποκρίνεται ακριβώς και στη δυτική διατροφή, καθώς πράγματι ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός όπως και οι ανάγκες του!

Τέλος, να σημειωθεί ότι το πιο πολύτιμο και καθαρό τρόφιμο είναι το γάλα που προέρχεται από χαρούμενη αγελάδα (και δε θα το πιούμε ποτέ).

Ας κρατήσουμε, λοιπόν, τη σημασία της «καθαρής» διατροφής και το να ακούμε τι μας λέει το σώμα μας…