Η Ελένη Στεργίου συμμετέχει στην επιτυχημένη παράσταση του έργου Οφσάιντ που παρουσιάζει με χιούμορ και ευαισθησία την ζωή πέντε ανθρώπων εν καιρώ οικονομικής κρίσης. Μας μίλησε για την παράσταση, για την ομάδα που την ετοίμασε με κέφι και αγάπη και για όλα όσα σημαίνει το Οφσάιντ για εκείνη!

Το Οφσάιντ περιορίζει το πόσο κοντά στο τέρμα μπορούν να βρεθούν οι παίκτες της επιτιθέμενης ομάδας. Είναι απαραίτητα τα όρια ή περιορίζουν τη δημιουργία; Το Οφσάιντ είναι ένας από τους κανόνες του ποδοσφαίρου. Το ποδόσφαιρο είναι ένα πολύ καθαρά οργανωμένο και ταυτόχρονα ελεύθερο παιχνίδι με πολλούς κανόνες. Ξεκινάνε να παίζουν δύο ομάδες με αυτούς τους κανόνες οι οποίοι είναι καθορισμένοι από το ‘πρωτόκολλο’ του παιχνιδιού και καλούνται να τους τηρήσουν αν θέλουν να παραμείνουν στο παιχνίδι. Μέσα σ’ αυτήν λοιπόν την συνθήκη οι παίκτες εξελίσσονται, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σεβόμενοι ο ένας τον άλλον, κάνουν το καλύτερο δυνατό έτσι ώστε να κερδίσει η ομάδα τους την άλλη ομάδα. Η παραβίαση των κανόνων-ορίων πολλές φορές οδηγεί σε λάθος χειρισμούς, τραυματισμούς και διαφόρων ειδών άσχημες καταστάσεις εις βάρος του συνόλου πολλές φορές ακόμη και ήττα ή και διακοπή του παιχνιδιού. Τα όρια προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο μέσα στον οποίο μπορείς να υπάρξεις με ελευθερία. Τα όρια είναι η προϋπόθεση για την δημιουργία ενός καθαρού παιχνιδιού και το καθαρό παιχνίδι και η ελευθερία είναι προϋπόθεση για την δημιουργία.

Στο “πως θα παίξει κανείς μπάλα” παίζει ρόλο η τύχη ή η προετοιμασία και τα εφόδια; Ο Ηλίας Καφάογλου στο βιβλίο του ‘Σημειώσεις στο ημίχρονο’ γράφει: ‘Στο ποδόσφαιρο, όπως και στη ζωή, αυτό που ξεχωρίζει το ταλέντο από την ιδιοφυΐα είναι η αυτοπεποίθηση. Ντριμπλάρεις με εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, δεν σε νοιάζει μήπως αποτύχεις και γελοιοποιηθείς. Ντριμπλάρεις με αυτοπεποίθηση, ο ιδιοφυής υπηρετεί τις δυνατότητές του.’ Οι άνθρωποι που έχω θαυμάσει μέχρι στιγμής έπαιξαν και παίζουν πολύ καλή μπάλα εξαντλώντας τις δυνατότητές τους, με πολλή δουλειά και πολλή δουλειά και πολλή δουλειά και πολλή δουλειά και μετά καλή τύχη και καλή τύχη και καλή τύχη και καλή τύχη κι όταν τους ήρθε ή τύχη απ’ την πολύ δουλειά συνέχισαν ξανά την πολλή δουλειά.

Υπάρχει σωστός τρόπος να αντεπεξέλθουμε στην οικονομική κρίση; Δεν ξέρω ποιος θεωρείται ο ‘σωστός’ τρόπος να αντεπεξέλθουμε στην οικονομική κρίση. Ο καθένας μας έχει τον δικό του προσωπικό τρόπο. Το σοβαρότερο θέμα εδώ δεν είναι η οικονομική κρίση αλλά το ότι αυτή η οικονομική κρίση ξεσκέπασε κάτι βαθύτερο, μια κρίση με διαστάσεις ανθρωπιστικές με σοβαρό αντίκτυπο στις αξίες, στις ιδεολογίες και στις σχέσεις μας. Ο δικός μου τρόπος για να αντεπεξέλθω στην παράνοια της εποχής μου είναι να είμαι κοντά με τους ανθρώπους που αγαπώ, να συζητάμε πολύ για να βρίσκουμε λύσεις, να ερχόμαστε κοντά και να βοηθάμε ο ένας τον άλλον.

Η οικογένεια αποτελεί καταφύγιο ή μπορεί να λειτουργήσει και αρνητικά; Η οικογένεια αποτελεί την πρώτη μικρή κοινωνία για τον κάθε άνθρωπο μέσα στην οποία ζει, μαθαίνει και εξελίσσεται. Είναι ο συνεκτικός ιστός της κοινωνίας μας με όλα τα καλά και τα στραβά της. Κανείς γονιός δεν γεννήθηκε ξέροντας τον ρόλο του γονιού, παιδί ήταν κι αυτός που μεγάλωσε και μαθαίνει κι αυτός με το παιδί του και κάνει ένα σωρό σωστά και περισσότερους σωρούς λάθη. Η οικογένεια είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται, κάποιες φορές είναι πολύ καλά κι άλλες τόσες αρρωσταίνει. Το σημαντικό είναι να διατηρήσουμε μέσα μας την ανάγκη να είμαστε μαζί, ενωμένοι με τους ανθρώπους μας. Είναι σημαντικό να μην χαθεί αυτό. Ο χαρακτήρας που υποδύομαι στο Οφσάιντ, η Λίζα λέει πως δεν μπορείς ποτέ να γίνεις ευτυχισμένος αν πρώτα δεν χτυπήσεις, δεν διαλύσεις, δεν βασανίσεις και δεν πονέσεις εκείνον που υποτίθεται πως αγαπάς, η ευτυχία δεν υπάρχει χωρίς τον πόλεμο που προηγείται.

Το Οφσάιντ είναι ένα κείμενο που θίγει όλα τα σοβαρά θέματα της εποχής μας υπό το πρίσμα του χιούμορ. Είναι αυτός ο καταλληλότερος τρόπος για να τα συνειδητοποιήσουμε και να τα αντιμετωπίσουμε; Το χιούμορ είναι τρόπος αποσυμπίεσης στις δύσκολες καταστάσεις σε επαναφέρει στο εδώ και τώρα, σε γειώνει και αντιλαμβάνεσαι την ματαιότητα των πραγμάτων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κηδείες. Το χιούμορ έχει κάτι ακραίο είναι σπίθα μικρή και γρήγορη γι’ αυτόν που το προκαλεί και γι’ αυτόν που το δέχεται, είναι τόσο ετοιμόρροπο και ακραίο και τελειώνει γρήγορα. Πιστεύω ότι όταν αντιμετωπίζεις τις αναπόφευκτες δυσκολίες της ζωής με χιούμορ βελτιώνεις πολύ την ποιότητα της ζωής σου. Ο Sergi Belbel έχει φοβερή αίσθηση του χιούμορ και με αυτό προικίζει και τους χαρακτήρες του. Ανθρώπους καθημερινούς με πολλά προβλήματα και πολλές δυσκολίες που προσπαθούν να βρουν τρόπους για να επιβιώσουν. Σαν εμάς δηλαδή.

Το ότι το έργο θίγει θέματα που μας αφορούν άμεσα, ενώ έχει γραφτεί από ξένο συγγραφέα μας κάνει να σκεφτόμαστε πως δεν είμαστε οι μόνοι που ζούμε ή νιώθουμε ορισμένα πράγματα. Εσείς πως αισθανθήκατε; Αυτό το έργο θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ελληνικό. Το έργο είναι γραμμένο το 2009, δύο χρόνια αφού ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Ισπανία. Έχουμε πολλά κοινά με τους Ισπανούς έτσι κι αλλιώς σαν λαοί. Θαυμάζω τους καλούς συγγραφείς όπως ο Sergi Belbel που μπορούν και γράφουν με τέτοιο τρόπο που το έργο τους να μην αφορά μόνο τον δικό τους τόπο ή χρόνο αλλά τους ανθρώπους διαχρονικά. Κάθε φορά που διαβάζω κάτι που με αφορά, όποιος και να είναι ο συγγραφέας, σε όποια εποχή, νιώθω ότι υπάρχει μια συγγένεια.

Ποια η θέση του θεάτρου στην εποχή μας; Το θέατρο από την γέννησή του ήταν συνδεδεμένο με την παράδοση, την καθημερινή ζωή αλλά και την παιδεία της κάθε κοινωνίας. Μπορούμε να κρατήσουμε την θέση του αυτή αν σταθούμε απέναντί του με συνέπεια, εργατικότητα και αφοσίωση και με ειλικρίνεια απέναντι στο κοινό. Θέλω όταν πηγαίνω στο θέατρο να γελάω και να κλαίω σε ίσες δόσεις που λέει και η Άννα του Belbel στο Οφσάιντ. Να μου δημιουργούνται συναισθήματα, να βλέπω ανθρώπους να τολμούν αυτό που εγώ δεν μπορώ να τολμήσω και να είμαι μαζί τους, να αναπνέουμε μαζί και όλα αυτά μέσα από μια ιστορία. Η κάθε εποχή έχει την δική της ιστορία και το θέατρο την παρ-ακολουθεί. Το θέατρο παίρνει από την ζωή και η ζωή από το θέατρο κι έτσι το ένα γίνεται μέρος του άλλου.

Ποιες οι αναλογίες μίας θεατρικής ομάδας με μία ομάδα ποδοσφαίρου; Το ποδόσφαιρο και το θέατρο είναι δύο ομαδικά αθλήματα. Αναλύοντας τον τρόπο παιχνιδιού της Barcelona της ισχυρότερης ομάδας στον πλανήτη και το ‘ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο’ που παίζει (έτσι το ονομάζουν), βλέπουμε ότι είναι μια μηχανή, ένα σύστημα που ο ένας δουλεύει για το άλλον πολύ συντονισμένα. Το όνειρο μου είναι το ‘ολοκληρωτικό θέατρο’.

Πως ήταν η διαδικασία της προετοιμασίας ενός τέτοιου έργου; Πως περάσατε; Ήταν μια βουτιά στα μέσα μας. Είπαμε πολύ προσωπικές ιστορίες πριν πιάσουμε το έργο για το έργο. Ο Φαίδων, ο Κώστας, η Άννα, ο Γιάννης και ο Κωνσταντίνος είναι άνθρωποι με ιδιαίτερες ευαισθησίες και είναι όλοι τους πολύ δοτικοί. Περάσαμε πολύ όμορφες αλλά και δύσκολες στιγμές και χτίσαμε με αγάπη και κατανόηση μια ‘οικογενειακή συνθήκη’. Το έργο μιλάει για τις ανθρώπινες σχέσεις εν καιρώ κρίσης κι εμείς σ’ αυτόν τον καιρό αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό το έργο. Πέρασα πολύ όμορφα και δημιουργικά αυτούς τους μήνες, πήρα πολύ αγάπη και αποδοχή, έμαθα τόσα πολλά από τους συμπαίκτες μου και τους ευχαριστώ.

Ποιος είναι ο στόχος της ομάδας This Famous Tiny Circus; Ποια τα επόμενα σχέδια; Ο στόχος της ομάδας είναι να συνεχίσει να συναντάει ανθρώπους με αγάπη και γνώση για το θέατρο να μαθαίνει και να εξελίσσεται μαζί τους. Έχουμε πολλά σχέδια που περιμένουν να βρουν τον κατάλληλο χώρο, χρόνο και τρόπο να πραγματοποιηθούν. Το Οφσάιντ είναι σε εξέλιξη ακόμη και είναι όλη η προσοχή μας στραμμένη σε αυτό.

Οφσάιντ

Από Μηχανής Θέατρο – Μικρή Σκηνή Έως 26 Απρ

Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μάρκελλος

Μουσική: Σταύρος Παπασταύρου Σκηνικά-Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου Επιμέλεια Κίνησης: Βαγγέλης Πιτσιλός Φωτογραφίες Παράστασης: Γιάννης Πρίφτης