Έχεις παρατηρήσει κι εσύ ότι ενώ δεν έχεις αλλάξει τίποτα στις συνήθειες των αγορών σου έχεις δει το εβδομαδιαίο budget να αυξάνεται; Ακούς συνέχεια στα Δελτία Ειδήσεων για το ”καλάθι της νοικοκυράς”; Κάτι που μέχρι πρότινος έμοιαζε να φαίνεται να σε επηρεάζει τόσο όσο οι συντάξεις των απόστρατων αξιωματικών.

Τι συμβαίνει με την άνοδο των τιμών;

Ο πληθωρισμός περιγράφει την αύξηση στο κόστος των καθημερινών αγαθών και υπηρεσιών. Κάτι που οδηγεί σε σταδιακή μείωση της αγοραστικής δύναμης των χρημάτων μας. Γιατί ένα ευρώ δεν πάει και πολύ μακριά όταν τα πράγματα όλο και ακριβαίνουν. Αυτός είναι κι ο λόγος που πρέπει να πληρώσουμε περισσότερα για ένα αυτοκίνητο ή ένα σπίτι σήμερα από ό,τι οι γονείς μας όταν ήταν στην ηλικία μας.

Οι ειδικοί λένε ότι ο χαμηλός πληθωρισμός είναι σημάδι μιας υγιούς οικονομίας. Για να έχεις ένα παράδειγμα σημείωσε ότι η αμερικανική Federal Reserve στοχεύει να διατηρήσει τον πληθωρισμό γύρω στο 2%. Ωστόσο, από τον Φεβρουάριο του 2021 έως τον Φεβρουάριο του 2022, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μετρά τη μέση τιμή ειδών όπως τρόφιμα, ρούχα, έξοδα στέγασης κ.λπ.) αυξήθηκε 7,9% — ο ταχύτερος των τελευταίων 40 ετών. Το αν οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται (και πόσο γρήγορα και πόσο καιρό) εξακολουθεί να είναι υπό συζήτηση.

Στα ελληνικά δεδομένα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή τον Ιανουάριο του 2022 παρουσίασε τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή με ετήσιο πληθωρισμό 5,1% σημειώνοντας “Ο μέσος ΔΤΚ του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2021 – Δεκεμβρίου 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2020 – Δεκεμβρίου 2020, παρουσίασε αύξηση 1,2% έναντι μείωσης 1,2% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2020 – Δεκεμβρίου 2020 με το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου 2019 – Δεκεμβρίου 2019“.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat, τον Ιανουάριο ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα ξεπέρασε το 5%. Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις, έφτασε στο 5,5% από 4,4% τον Δεκέμβριο και 4% τον Νοέμβριο. Την ίδια ώρα στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο σημείωσε νέα αύξηση και διαμορφώθηκε στο 5,1% από 5% τον Δεκέμβριο.

Βασικές αιτίες της συνεχιζόμενης εκρηκτικής ανόδου του πληθωρισμού είναι οι τιμές στην ενέργεια οι οποίες σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 28,6% (έναντι αύξησης 25,9% το Δεκέμβριο) και ακολουθούν τα τρόφιμα-ποτά-καπνικά με άνοδο 3,6%, τα μη βιομηχανικά προϊόντα με 2,9% ενώ οι υπηρεσίες παρέμειναν αμετάβλητες σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2021 κατά 2,4%.

Εν αναμονή και των επίσημων ανακοινώσεων από την ΕΛΣΤΑΤ στις 15 του Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, επεσήμανε ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα το πρώτο τρίμηνο του έτους.

Έχεις μπερδευτεί ε;

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Οικονομική ανάκαμψη. Όταν η οικονομία αρχίζει να ανακάμπτει μετά από μια ύφεση (όπως μετά από μια παγκόσμια πανδημία), οι τιμές τείνουν να ανεβαίνουν. Επειδή οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να ξοδέψουν όταν έχουν περισσότερα χρήματα. Και οι εταιρείες αυξάνουν τις τιμές όταν οι άνθρωποι αγοράζουν περισσότερο.

Αλλαγές στον καιρό. Τα εμπορεύματα επηρεάζονται εάν ο καιρός είναι πολύ κρύος ή ξηρός. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις αγαθών όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι. Και αυτά τα πρόσθετα κόστη επιβαρύνουν τους καταναλωτές.

Διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η παραγωγή αγαθών είναι μια διαδικασία. Και αν κάποιος κρίκος σπάσει αυτό που επηρεάσει τη διάθεση του προϊόντος. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει έλλειψη εργαζομένων ή μία έντονη κακοκαιρία που εμποδίζει μια εταιρεία να διανείμει τα αγαθά της.

Αποσυντονισμός οικονομιών. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποσταθεροποιεί και ανατρέπει τις γεωπολιτικές συνθήκες των τελευταίων τριών δεκαετιών, αποσυντονίζει τις οικονομίες και τις αγορές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εκτίναξη των τιμών των καυσίμων, του φυσικού αερίου, του ηλεκτρικού ρεύματος και των τροφίμων στα ύψη και διαμορφώνοντας περιβάλλον συνδυασμένης ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης στον πλανήτη.

Τι ακριβαίνει λοιπόν;

Πολλά αγαθά σε σχεδόν κάθε κατηγορία δαπανών. Ειδικά εκείνα που επλήγησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τώρα ανακάμπτουν. Σκέψου: αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, εστιατόρια και φυσικό αέριο. Αλλά και προϊόντα που ήταν σε έλλειψη, όπως τα chips και όλα όσα αγαθά χρησιμοποιούν (βλέπε: αυτοκίνητα, smartphones, φορητοί υπολογιστές), το χλώριο, το κοτόπουλο και το οξυγόνο.

Μπορώ να κάνω κάτι για τον πληθωρισμό;

Να κάνεις συγκρίσεις. Όταν οι τιμές αρχίζουν να ανεβαίνουν, είναι σημαντικό να δίνεις μεγάλη προσοχή σε αυτό που αγοράζεις. Εάν υπάρχει φθηνότερη επιλογή, δοκίμασε να αλλάξεις τις συνήθειές σου και να την επιλέξεις.

Μείωσε τις δαπάνες σου. Δες όλα τα πάγια μηνιαία έξοδά σου για να δεις τι μπορείς να αφαιρέσεις ή να μειώσεις ώστε να μην υποβαθμίσεις την ποιότητα ζωής σου αλλά να φτιάξεις και το budget σου.

Επένδυσε. Συμβουλεύσου έναν ειδικό που εμπιστεύεσαι. Απλά μην κάνεις ξαφνικές κινήσεις. Αφιέρωσε χρόνο για να αξιολογήσεις τις κινήσεις σου και να προσαρμόσεις τη στρατηγική σου ώστε να ταιριάζει με το ρίσκο που θέλεις να πάρεις.

Τα καλά νέα είναι ότι η οικονομία πάντα ανακάμπτει. Τα κακά νέα είναι ότι αυτός κι ένας από τους λόγους που οι τιμές ανεβαίνουν. Η κατανόηση του πιθανού αντίκτυπου μπορεί να σε βοηθήσει να κάνεις έξυπνες κινήσεις χρημάτων για να μειώσεις τις απώλειες.

Αν θες να μάθεις περισσότερα διαβάσαμε αυτό το άρθρο του Αντώνη Καρακούση και καταλάβαμε λίγα περισσότερα πράγματα για την οικονομία, τον πληθωρισμό και πώς αυτά επηρεάζονται από τις εξελίξεις.