Η ιστορία του μεταξιού είναι συνυφασμένη με το μύθο που χάνεται στα βάθη της αρχαίας Κίνας κάποιες χιλιάδες χρόνια πριν.
Ο μύθος και η μαγευτική διαδικασία παραγωγής, από το νεαρό μεταξοσκώληκα μέχρι το κουκούλι και το ξετύλιγμα της μεταξωτής κλωστής, παραπέμπουν σε ένα παραμύθι που περνάει και μέσα από τη χώρα μας.
Με καταγωγή από το μεγαλύτερο σηροτροφικό κέντρο του 19ου αιώνα στην Ελλάδα, τον άλλοτε απέραντο μορεώνα που ονομάζεται Σουφλί δε θα μπορούσα παρά να θαυμάζω αυτό το φίνο προϊόν που υφάνθηκε μαζί με τις ζωές των κατοίκων αυτού του ιστορικού χωριού στις όχθες του ποταμού Έβρου.
Από πού ξεκίνησε όμως η τέχνη της εκτροφής του μεταξοσκώληκα και η παραγωγή του μεταξιού;
Η ιστορία σύμφωνα με το θρύλο ξεκινάει γύρω στο 3000 π.Χ. όταν η Lady Hsi Ling Shih, η σύζυγος του Κίτρινου Αυτοκράτορα Huang Ti, ανακάλυψε τυχαία το μεταξοσκώληκα. Καθώς έπινε το τσάι της κάτω από μία μουριά, έπεσε μέσα στο φλυτζάνι της με το καυτό τσάι μία κουκουλόφουσκα. Καθώς η μεταξωτή ίνα άρχισε να ξετυλίγεται από το κουκούλι η αυτοκράτειρα αιχμαλωτίστηκε από την εξαιρετική ομορφιά αυτής της γυαλιστερής κλωστής.
Και κάπως έτσι η Αυτοκράτειρα έψαξε και ανακάλυψε τους μεταξοσκώληκες που ζούσαν σε άγρια μορφή πάνω στις μουριές των βασιλικών κήπων και λέγεται ότι έγινε ο θεμελιωτής της σηροτροφίας, δηλαδή της εκτροφής του μεταξοσκώληκα για την παραγωγή μεταξιού.
Οι Κινέζοι κράτησαν το μετάξι σαν επτασφράγιστο μυστικό για περίπου 2000 χρόνια ενώ το μετάξι που παρήγαγαν το μετέφεραν στη Δύση μέσω αρχαίων εμπορικών δρόμων, που ονομάστηκαν «δρόμοι του μεταξιού», γεμίζοντας με πλούτο τη χώρα τους από τα κέρδη. Στη συνέχεια το μετάξι βρήκε πολλούς τρόπους να «τρυπώσει» από την Ανατολή στη Δύση αρχικά με τις εκστρατείες του Μέγα Αλέξανδρου, έπειτα με τις περιοδείες των μοναχών του Βυζαντίου που μετέφεραν λαθραία αβγά μεταξοσκώληκα πίσω στο Βυζάντιο και μετά με τις Σταυροφορίες.
Για την παραγωγή άριστης ποιότητας μεταξιού η διαδικασία είναι χρονοβόρα και περιλαμβάνει πολλά στάδια και πολλά μυστικά. Ξεκινάει με την εκτροφή του μεταξοσκώληκα, ο οποίος τρέφεται αποκλειστικά με τα νωπά φύλα της μουριάς, του δέντρου αυτού που ευδοκιμεί στη λεγόμενη σηροτροφική ζώνη που εκτείνεται από τον 50ο βόρειο μέχρι τον 35ο νότιο παράλληλο. Ακολουθεί το «κλάδωμα» οπόταν οι μεταξοσκώληκες πλέκουν το κουκούλι τους και έπειτα η «απόπνιξη» ή ψήσιμο των κουκουλιών οπόταν θανατώνεται η χρυσαλίδα που βρίσκεται μέσα στο κουκούλι για να μην γίνει πεταλούδα και βγει από το κουκούλι κόβοντας και καταστρέφοντας τις κλωστές. Αφού ψηθούν τα κουκούλια ξετυλίγεται η μεταξωτή ίνα μέσα σε ζεστό νερό θερμοκρασίας 50-60 βαθμών Κελσίου. Αυτά ήταν τα μυστικά που έκρυβαν οι κινέζοι για να κρατήσουν το μονοπώλιο στην παραγωγή μεταξιού.
Αφού όμως το μυστικό τους μαθεύτηκε και το μετάξι ταξίδεψε στη Δύση ας δούμε κάποιες ιστορικές φιγούρες που συνέδεσαν το όνομα τους με αυτό.
Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καλιγούλας, ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και extravagant πρόσωπα στην ιστορία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας λέγεται ότι φορούσε τα πιο ωραία μεταξωτά υφάσματα από την Κίνα στην προσπάθεια του να ντυθεί σαν γυναίκεια θεότητα. Το 1810 ο Ludwig van Beethoven έκανε το μεταξωτό μαντήλι fashion statement στην προσπάθειά του να εντυπωσιάσει την Αυστριακή Therese Malfatti και να κερδίσει τη καρδιά της. Δυστυχώς όσα μεταξωτά μαντήλια κι αν φόρεσε στο λαιμό του, δεν τα κατάφερε. Όταν η Βασίλισσα Βικτώρια ανέβηκε στο βρετανικό θρόνο ανέδειξε τα μεταξωτά μαντήλια ως σύμβολο ευγενικής καταγωγής και πολυτέλειας.
Και κάπως έτσι το 1937 ο γαλλικός οίκος Hermès, που μέχρι τότε κατασκεύαζε μόνο χαλινάρια και ιμάντες για τα άλογα λάνσαρε το πρώτο luxury μεταξωτό μαντήλι με κινέζικο μετάξι εισαγωγής σε σχέδιο του Robert Dumas. Προϊόν εξαιρετικά λεπτομερούς εργασίας, το περίτεχνο φουλάρι χρειάζεται για να φτιαχτεί την κλωστή από 250 κουκούλια και παίρνει περίπου 18 μήνες για να ολοκληρωθεί η κατασκευή του με τους τεχνίτες να ζωγραφίζουν κάθε κλωστή με το χέρι.
Η βασίλισσα Ελισσάβετ έκανε το μεταξωτό φουλάρι σήμα κατατεθέν της και τα φοράει από τότε μέχρι και σήμερα σκεπάζοντας το κεφάλι της ή το λαιμό της.
Πολλές σταρ της δεκαετίας του 50 και του 60 προσπάθησαν να υιοθετήσουν το riviera look με μεταξωτά μαντήλια τυπικά της ευρωπαϊκής φινέτσας, ανάμεσά τους ξεχώρισαν η Audrey Hepburn, η Brigitte Bardot, η Faye Dunaway, η Lauren Bacall, η Catherine Deneuve, η Bianca Jagger και η πρώτη κυρία Jackie Kennedy.
Όταν η Grace Kelly έσπασε το χέρι της το 1956 αρνήθηκε να φορέσει το ειδικό στήριγμα του νοσοκομείου, αντ’ αυτού επέλεξε να στηρίξει το χέρι της με ένα μεταξωτό μαντήλι Hermès, δημιουργώντας fashion ιστορία.
Η Cate Blanchet, σύμβολο κλασικής ομορφιάς και sophistication φόρεσε το μεταξωτό μαντήλι σε αρκετές εμφανίσεις της σε ταινίες όπως το ‘Blue Jasmine’ και το ‘The Talented Mr. Ripley’.
Για την Άνοιξη-Καλοκαίρι του 2018, ο Demna Gvasalia αντιπαρέβαλε τα prints με μεταξωτά φουλάρια στον Balenciaga, η Dries Van Noten έφτιαξε από αυτά τοπ και φούστες και ο Marc Jacobs φόρεσε μεταξωτά turbans στα μοντέλα του.
Το μεταξωτό μαντήλι είναι και φέτος το καλοκαίρι μία από τις πιο hot τάσεις και γιατί όχι να προτιμήσεις να φορέσεις ένα γνήσιο μεταξωτό που έχει φτιαχτεί παραδοσιακά και όχι ένα συνθετικό βιομηχανοποιημένο προϊόν από την Κίνα. Οι Ελληνικές εταιρίες ρούχων που διαπρέπουν και στο εξωτερικό, όπως η Ορσαλία Παρθένη και η Zeus+Dione έχουν στραφεί ήδη προς την αξιοποίηση του σουφλιώτικου μεταξιού, αναβιώνοντας την βιομηχανία της περιοχής και δίνοντας ξανά ζωή στην συνοριακή αυτή πόλη. Μήπως είναι καιρός να το δοκιμάσεις κι εσύ;
Τα επετειακά μεταξωτά φουλάρια του Zeus+Dione για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
