Το τελευταίο καιρό το “think pink”, ή αλλιώς το να σκέφτεσαι θετικά, είναι το νέο behavior της μετά-Covid εποχής. Αυτό σημαίνει να μένεις αισιόδοξος κι ό,τι αρνητικό κι αν σου συμβεί, να το αντιμετωπίζεις ψύχραιμα και με θετική ενέργεια. Να βλέπεις δηλαδή, το ποτήρι μισογεμάτο κι όχι μισοάδειο.

Μέσα σε αυτό το γενικότερο κλίμα ευφορίας, έχει αναπτυχθεί και μια νέα τάση, αυτή της ευγνωμοσύνης. Μάλιστα έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, που κυκλοφορούν στο εμπόριο ειδικά “ημερολόγια ευγνωμοσύνης”, στα οποία καταγράφεις κάθε μέρα για ποιο λόγο είσαι ευγνώμων.

Αναρωτήθηκα λοιπόν, πολλά πράγματα: Ποιοι χρειάζονται ένα τέτοιο τετράδιο; Σε τι βοηθάει αυτό; Αρχικά σκέφτηκα ότι, ίσως είναι ένα είδος άσκησης για να τονώσει κανείς την ψυχολογία και την αυτοπεποίθησή του. Και ναι, μου φάνηκε καλή ιδέα.

Συχνά, όταν μας συμβαίνει κάτι άσχημο, σκεφτόμαστε ή μας λένε, ότι υπάρχουν και χειρότερα, για να αισθανθούμε καλύτερα. Ουσιαστικά, αυτό αποτελεί μια αριθμητική εξίσωση, η οποία σου δείχνει ότι αν υπάρχουν και χειρότερα, τότε εσύ είσαι σε καλύτερη θέση κι άρα, πρέπει να είσαι ευγνώμων γι΄ αυτό.

Είναι θέμα τακτικής ή ηθικής αρετής;

Πραγματικά, αν το σκεφτείς έτσι, σίγουρα ένα βάρος θα φύγει από πάνω σου. Και πραγματικά θα νιώσεις ευγνωμοσύνη, που δεν είσαι εσύ τα χειρότερα. Αλλά μήπως, η πολλή ευγνωμοσύνη μας πειράζει; Μήπως δεν κάνει να είμαστε συνέχεια τόσο ευγνώμονες; Και τελικά, από πού πηγάζει αυτή η θεωρία;

Σίγουρα έχει να κάνει με τη χριστιανική ηθική, που αναγνωρίζει την ευγνωμοσύνη, ως μια από τις υπέρτατες αρετές κι αντιθέτως, την αγνωμοσύνη ως βαριά αμαρτία. Αλλά και γενικά, η ευγνωμοσύνη είναι καταχωρημένη στην κουλτούρα μας ως καλή συμπεριφορά. Ένας ευγνώμων άνθρωπος αναγνωρίζει και τα καλά και τα κακά πράγματα και μπορεί να εκτιμάει πιο εύκολα ότι θετικό του συμβαίνει. Άλλωστε, είναι κι επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι οι άνθρωποι, που έχουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση κι αναγνωρίζουν και δέχονται πιο εύκολα τα θετικά πράγματα, είναι λιγότερο αγχώδεις και πιο χαρούμενοι, καθώς ο εγκέφαλός τους απελευθερώνει μεγαλύτερες ποσότητες ντοπαμίνης και σεροτονίνης.

Ειδικά αυτή την περίοδο, που οι άνθρωποι βιώνουν στρες σχεδόν για όλα, καθώς η αβεβαιότητα της σύγχρονης εποχής δημιουργεί ανασφάλεια και αστάθεια, αυτή η τακτική της ευγνωμοσύνης μπορεί να αποτελέσει το νέο αγχολυτικό.

Αυτό ακριβώς ισχυρίζεται κι ο ακαδημαϊκός Andre Spicer, καθηγητής Οργανωτικής Συμπεριφοράς στο Bayes Business School of London. Οι νέες πρακτικές αυτοβελτίωσης, πού τόσο πολύ είναι στη μόδα και που τόσο εύκολα υπόσχονται ότι όλα θα πάνε καλά, ουσιαστικά χρησιμοποιούν την ευγνωμοσύνη, ως ένα μέσο για να πιστέψεις στον εαυτό σου και στις ικανότητές σου, να κερδίσεις τη χαμένη σου αυτοπεποίθηση και τελικά να οδηγηθείς στο μονοπάτι της επιτυχίας. Θα μπορούσε κανείς να πει, ότι χρησιμοποιούν την ευγνωμοσύνη του ότι απλά υπάρχεις στον κόσμο, ως σημάδι του ότι μπορείς να τα καταφέρεις μέσα σε αυτόν.

Άλλοι πάλι, πιστεύουν ότι η ευγνωμοσύνη είναι καθαρά θέμα ψυχολογικών διεργασιών, καθώς είμαστε προγραμματισμένοι να δίνουμε μεγαλύτερη βάση στα αρνητικά απ΄ ότι στα θετικά. Κι αυτό οφείλεται κυρίως, στο ότι οι αρνητικές καταστάσεις μας επηρεάζουν περισσότερο, επειδή ακριβώς έχουμε τη τάση να θεωρούμε αυτονόητο κεκτημένο το θετικό. Μπορεί η ευγνωμοσύνη να είναι τοξική;

Ωστόσο, αναρωτιέμαι για ποιο λόγο, πρέπει να ωραιοποιούμε τα πάντα; Γιατί πρέπει συνέχεια, να δίνουμε στον εαυτό μας θετικό feedback, ακόμα κι όταν όλα είναι χάλια;

Γιατί για παράδειγμα, είναι απαγορευτικό να στεναχωριέσαι, να νιώθεις άσχημα, να είσαι λυπημένος; Αλήθεια, πολλές φορές πρέπει να είσαι όντως στενοχωρημένος και πιεσμένος, γιατί πολύ απλά έτσι είναι η ζωή. Δεν είναι όλα τέλεια. Υπάρχουν στιγμές, που πρέπει να αισθανθείς πόνο, αποτυχία, ανασφάλεια. Πρέπει να ζήσεις τις αρνητικές σου εμπειρίες, όπως και τις θετικές. Γιατί μόνο από τη σκοτεινή πλευρά θα εκτιμήσεις τη λαμπερή πλευρά της ζωής.

Σκέψου το σαν ένα boostαρισμα για να πας παρακάτω. Γιατί αν για τα πάντα νιώθεις ευγνωμοσύνη, τότε δε θα μπορέσεις να διορθώσεις όλα αυτά, που σε πάνε πίσω, που σε ενοχλούν και σε πληγώνουν. Σκέψου ότι, το να ασκείς την ευγνωμοσύνη με τέτοιο υπερβολικό τρόπο, δίνεις ουσιαστικά άλλοθι, σε όλα αυτά, που σε έφεραν αρχικά σε αυτή τη θέση, του να σκέφτεσαι πόσο δηλαδή ευγνώμων είσαι, γιατί απλά υπάρχουν και χειρότερα.