Μόλις βίωσες μια θετική εξέλιξη στη ζωή σου που σου άφησε μια γλυκιά γεύση συναισθηματικής ικανοποίησης. Μετά από κάποια περίοδο, ωστόσο, η διάθεση σου σταματάει να επηρεάζεται από το συγκεκριμένο συμβάν παρόλο που απέκτησες αυτό που ήθελες. Ενώ υπάρχει κι η πιθανότητα να νιώθεις σαν να μη συνέβη ποτέ. Αυτό το φαινόμενο περιγράφει μια ψυχολογική θεωρία. Τη λεγόμενη «ηδονική προσαρμογή». Γνωστότερος όρος: «ηδονικός διάδρομος».
Οι ρίζες του σκεπτικού αυτού εντοπίζονται αιώνες πίσω όταν σε έργα όπως «Η Ανατομία της Μελαγχολίας» (1621) του Robert Burton, όπου γίνεται αναφορά στο ακόρεστο της επιθυμίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 οι ψυχολόγοι Brickman και Cambell μελέτησαν το φαινόμενο καταλήγοντας στην παραπάνω θεωρία. Η μεταφορά είναι εύστοχη, καθώς το συχνό αυτό φαινόμενο θυμίζει την όλη δραστηριότητα του διαδρόμου. Όπου περπατάς ή τρέχεις αδιάκοπα ενώ ταυτόχρονα παραμένεις στο ίδιο σημείο.
Στη ζωή μας έχουμε στόχους, προσδοκίες κι όνειρα που μετατρέπουν την καθημερινότητα σε μια προσπάθεια να τα επιτύχουμε. Στην περίπτωση που πάρουμε αυτό που θέλουμε, δεν είναι σπάνιο είτε να μη νιώσουμε την ικανοποίηση που περιμέναμε είτε να είναι προσωρινή. Το αποτέλεσμα είναι να επιστρέφουμε σε μια ψυχική διάθεση που οι θεωρητικοί του «ηδονικού διαδρόμου» χαρακτηρίζουν ως «βάση». Δηλαδή μια σχετικά σταθερή συναισθηματική κατάσταση στην οποία ο καθένας βρίσκεται παρά τα συμβάντα που βιώνει στη ζωή του. Αυτή η «βασική διάθεση» επικρατεί μέσα μας κι έχει να κάνει με τη ψυχοσύνθεση του καθενός καθώς και με τα γονίδια μας.
Η θεωρία αυτή ακούγεται κάπως εκμηδενιστική κι απαισιόδοξη. Υποστηρίζει πως οτιδήποτε και να συμβαίνει στη ζωή σου εσύ θα είσαι πάντα τόσο ευτυχισμένος όσο ορίζουν τα γονίδιά σου!
Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά
Ο «ηδονικός διάδρομος» δεν είναι κάτι το αναπόφευκτο, καθώς η βάση ευτυχίας του καθενός δεν είναι αμετάβλητη. Σύμφωνα με έρευνες της καθηγήτριας ψυχολογίας του πανεπιστημίου της California Sonja Lyubomirsky, περίπου το 50% της ευτυχίας μας εξαρτάται από τις γενετικές τάσεις, ενώ το 10% βασίζεται στις εξωτερικές περιστάσεις. Το εναπομείναν 40%, λοιπόν, σχετίζεται με το δικό μας προσωπικό χειρισμό της διάθεσής μας και τις εκ προθέσεως πράξεις μας.
Προκειμένου να ξεφύγει κανείς από το «διάδρομο» μπορεί να επικεντρωθεί σ’ αυτό το μερίδιο που του αναλογεί. Η αύξηση του βασικού επιπέδου ευτυχίας μπορεί να επιτευχθεί ακολουθώντας τις κλασικές συμβουλές για την απόκτηση μιας μακροπρόθεσμης θετικής διάθεσης. Όσο χιλιοειπωμένα κι αν είναι, η ενασχόληση με ουσιώδεις δραστηριότητες που αποσκοπούν στην αυτοβελτίωση και την αυτογνωσία όπως και τα χόμπι έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κατάκτηση μιας βαθύτερης εσωτερικής ικανοποίησης έτσι ώστε να κατέβεις από το «διάδρομο» και να κάνεις ένα βήμα μπροστά.
