Ένα κρύο πρωινό της προηγούμενης εβδομάδας, βρέθηκα σε ένα μικρό μπιστρό της γειτονιάς, κρατώντας μια κούπα καφέ φίλτρου και περιμένοντας μια φίλη που είχα καιρό να δω. Οι γιορτές είχαν περάσει χωρίς να καταφέρουμε να βρεθούμε, οπότε η στιγμή ήταν γεμάτη νέα, γέλια και – φυσικά – μια αργοπορημένη ανταλλαγή δώρων. Το δικό της δώρο; Μια κομψή, σπιράλ ατζέντα, που αμέσως λάτρεψα. «Είναι τέλεια», της είπα. «Θα τη χρησιμοποιήσω για να καταγράφω τα γεύματα μου». Με κοίταξε απορημένη. «Τι εννοείς;» με ρώτησε.

Κι έτσι ξεκινήσαμε να μιλάμε για το πώς ένα μικρό ημερολόγιο μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω από μια απλή καταγραφή. Ένας καθρέφτης για τις συνήθειές μας, μια καθημερινή υπενθύμιση να φροντίζουμε τον εαυτό μας – και ίσως, μια αφορμή να δούμε λίγο διαφορετικά τη ζωή μας.

Μερικές φορές, δεν είναι το τι τρώμε, αλλά το πότε, το πώς και το γιατί, που αποκαλύπτει τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του εαυτού μας. Καταγράφοντας τι βάζουμε στο πιάτο μας, μαθαίνουμε να παρατηρούμε μοτίβα που αλλιώς θα περνούσαν απαρατήρητα, όπως εκείνη τη νυχτερινή επιδρομή στο ψυγείο. Και ξαφνικά, αποκτούμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις διατροφικές μας συνήθειες. Εκεί είναι που ξεκινά η πραγματική εσωτερική αναζήτηση: είναι η πείνα που μας οδηγεί ή μήπως η βαρεμάρα και η συνήθεια ή κάτι άλλο που δεν έχουμε καν συνειδητοποιήσει;

Η αξία της καταγραφής

Όταν αρχίζουμε να βλέπουμε τις διατροφικές μας συνήθειες και τα μοτίβα της διατροφικής μας συμπεριφοράς καταγεγραμμένα, προκύπτει αβίαστα μια θετική αλλαγή: αρχίζουμε να συμπεριφερόμαστε πιο συνειδητά και για τις θρεπτικές αλλά και τις λιγότερο θρεπτικές επιλογές μας. Η καταγραφή μας ενθαρρύνει να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις, αφού τώρα έχουμε μπροστά μας την πλήρη εικόνα της διατροφής μας. Κάθε γεύμα, κάθε σνακ γίνεται μια ευκαιρία να επιλέξουμε κάτι που θα θρέψει το σώμα μας και όχι απλώς να ικανοποιήσουμε στιγμιαία την ανάγκη μας για φαγητό. Όσο περισσότερο παρακολουθούμε το τι τρώμε, τόσο πιο εύκολο γίνεται να κάνουμε επιλογές που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα, σωματικά και ψυχικά.

Η αλήθεια είναι ότι όταν καταγράφεις τα γεύματα σου καθημερινά, η υπευθυνότητα κάνει σιγά-σιγά την εμφάνιση της στη ζωή σου, σαν να αποκτάς έναν νέο, αόρατο σύμμαχο που σε κρατά σε εγρήγορση. Ξαφνικά, όταν ξέρεις ότι πρέπει να σημειώσεις τι έφαγες, γίνεται πολύ πιο εύκολο να σκεφτείς τις επιλογές σου πριν αφεθείς σε μια στιγμή αυθορμητισμού. Η υπευθυνότητα, όμως δεν σημαίνει να στερηθούμε τις χαρές της ζωής. Όταν η παρέα σου προτείνει μια έξοδο για φαγητό, δεν χρειάζεται να το δεις ως περιορισμό.

Αντίθετα, η πραγματική υπευθυνότητα είναι να πεις «ναι» και να απολαύσεις το φαγητό σου μέχρι το σημείο που νιώσεις κορεσμό ή ακόμα καλύτερα, να κάνεις μια πιο θρεπτική επιλογή από το μενού, χωρίς τύψεις και χωρίς να χάνεις τη μαγεία της στιγμής. Και μερικές φορές, η υπευθυνότητα είναι να καταλάβεις ότι δεν αισθάνεσαι πείνα αυτή τη στιγμή και να μην πιέσεις τον εαυτό σου να φας απλώς για να μην «χαλάσεις» τη στιγμή της παρέας.

Και ο ρόλος των συναισθημάτων; 

Το ημερολόγιο καταγραφής είναι πάντα το πρώτο εργαλείο που προτείνω και το πιο σημαντικό που υπενθυμίζω: να καταγράφουμε τα συναισθηματικά μοτίβα που συνδέονται με το φαγητό μας. Πόσες φορές δεν έχουμε φάει από θυμό ή από στεναχώρια; Πόσες φορές δεν έχουμε «διώξει» την ένταση της ημέρας με ένα πακέτο μπισκότα; Όταν αρχίζεις να σημειώνεις τα πάντα, κάτι εκπληκτικό συμβαίνει: αναγνωρίζεις πως τα συναισθήματά σου καθοδηγούν τις διατροφικές σου επιλογές.

Ίσως παρατηρήσεις πως τρως περισσότερο όταν είσαι αγχωμένος ή χαρούμενος, και εκεί ακριβώς ξεκινά η αληθινή συνειδητοποίηση. Καταλαβαίνεις τι σε ωθεί να φας και, για πρώτη φορά, βρίσκεις την άκρη του νήματος για να αντιμετωπίσεις αυτά τα «συναισθηματικά ξεσπάσματα» που τελικά καταλήγουν στο στομάχι σου.

Με τον καιρό, η συνεχής καταγραφή των γευμάτων γίνεται περισσότερο από απλή συνήθεια – μετατρέπεται σε ένα εργαλείο που διαμορφώνει τη σχέση μας με το φαγητό. Κάθε καταγραφή είναι ένα μικρό βήμα προς τη δημιουργία υγιεινών συνηθειών που δεν είναι απλώς πρόσκαιρες, αλλά ανθεκτικές, και ενσωματώνονται με φυσικό τρόπο στην καθημερινότητά μας.

Έτσι, σιγά-σιγά, αυτά τα μικρά βήματα γίνονται οι βασικές αρχές μιας ισχυρής και μακροχρόνιας διατροφικής στρατηγικής.

Για να εκπαιδευτείς σωστά και να μάθεις πώς να ερμηνεύεις το ημερολόγιο γευμάτων, είναι καλό να συμβουλευτείς έναν ειδικό στον τομέα της διατροφής. Ένας διατροφολόγος ή διαιτολόγος μπορεί να σε καθοδηγήσει στην ανάλυση των δεδομένων και να προτείνει βελτιώσεις που ανταποκρίνονται στις προσωπικές σου ανάγκες και στόχους.