Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, έτος 2020. Οι πωλήσεις τροφίμων φυτικής προέλευσης σημειώνουν αύξηση κατά 11% ενώ το 16% των Αμερικανών χρησιμοποιεί “τακτικά” φυτικές εναλλακτικές λύσεις για το κρέας ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ομοίως, έως και το 33% των καταναλωτών της Μ. Βρετανίας δείχνει να προτιμά εναλλακτικές λύσεις γάλακτος φυτικής προέλευσης.
Φτάσαμε στο 2022 και ολοένα και καινούργιοι όροι, τάσεις και διατροφικά προϊόντα κάνουν την εμφάνισή τους, στον απόηχο μιας σιωπηλής και σταδιακά μαινόμενης συζήτησης σχετικά με το αν είναι ηθικά ορθό για τους ανθρώπους να τρώνε κρέας.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Γιατί από τη μία, ευσταθεί το να μην θέλεις κανένας ζωντανός οργανισμός να υποφέρει ή να θανατώνεται για να σιτιστείς εσύ. Την ίδια στιγμή όμως, χιλιάδες μετανάστες εργάτες γης υποφέρουν και πεθαίνουν σε χωράφια όπου καλλιεργούνται λαχανικά και φρούτα. Η καλλιέργεια κινόας και σόγιας εκτοπίζει τους ιθαγενείς και καθιστά τα τρόφιμα που είναι κεντρικά στη διατροφή τους πολύ ακριβά.
Κι ας μην παραλείψουμε να αναφέρουμε το γεγονός ότι η καλλιέργεια αμυγδάλων αυξάνει την ξηρασία.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Άρα ποιος είναι ηθικά ανώτερος, αυτός που δεν δέχεται να θανατωθούν ζώα για να καταλήξουν στο πιάτο του, αλλά δέχεται τα υπόλοιπα εκ των προαναφερθέντων, ή εκείνος που αποδέχεται να φάει ένα ζώο αλλά δεν υποστηρίζει την καλλιέργεια κινόας που δημιουργεί επισιτιστικό πρόβλημα σε γηγενείς πληθυσμούς της Αμερικής;
Γιατί η έννοια της ηθικής διατροφής είναι στην πραγματικότητα πιο πολύπλοκη από όσο νομίζουμε
Η χορτοφαγική διατροφή δεν είναι πάντα εύκολα εφαρμόσιμη
Κάθε φορά που λέμε σε κάποιον τι πρέπει ή δεν πρέπει να τρώει για ηθικούς λόγους, του ζητάμε επίσης να θυσιάσει χρόνο, χρήματα και – τις περισσότερες φορές – την ψυχοσωματική του υγεία.
Επιπλέον, μπορεί σε χώρες όπως η Ελλάδα, η χορτοφαγική διατροφή να υποστηρίζεται από άποψη budget, ποιότητας και ποικιλίας προϊόντων, ωστόσο η ίδια συνθήκη δεν αφορά όλα τα σημεία του πλανήτη.
Παράλληλα, ενώ η μείωση του κρέατος μπορεί να είναι ένας τρόπος να συμβάλει κανείς στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ωστόσο δεν μπορούν όλοι να κόψουν το κρέας με βιώσιμο ή υγιεινό τρόπο. Συγκεκριμένα, μια τέτοια κίνηση μπορεί να μην αποτελεί σοφή επιλογή για άτομα σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα ή για άτομα που ζουν με αναπηρίες, χρόνιες παθήσεις ή απλά αυξημένες ανάγκες λόγω του σταδίου ζωής στο οποίο βρίσκονται.
Έλλειμα γνώσεων σχετικά με την αγροτική βιομηχανία
Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της σημερινής καταναλωτικής και διατροφικής κουλτούρας.
Οι κύριες ανησυχίες ενός αγρότη θα είναι πάντα η γη, το νερό, τα λιπάσματα και η καταπολέμηση των παρασίτων. Και προφανώς ένας αγρότης θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να επιλύσει αυτά τα ζητήματα με το μικρότερο δυνατό κόστος, και στο ταχύτερο δυνατό διάστημα.
Αυτό βέβαια δεν καθιστά αδύνατη την επιτυχή διαχείριση αυτών των ζητημάτων με εργαλεία όπως η κομποστοποίηση και οι μέθοδοι καλλιέργειας χωρίς άροση. Ωστόσο, η υλοποίηση των παραπάνω προϋποθέτει αύξηση στο εργατικό δυναμικό, το χρόνο και τον προϋπολογισμό του εκάστοτε παραγωγού. Και η πραγματικότητα είναι ότι επί του παρόντος δεν διατίθενται ούτε αρκετά εργατικά χέρια, ούτε επαρκής καλλιεργήσιμη γη ή υπόγεια ύδατα για να εφαρμόσουμε πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης σε όλες τις εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις γης.
Ηθικός τρόπος διατροφής δεν σημαίνει (μόνο) χορτοφαγία
Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι να βελτιώσουμε την υγεία μας και το περιβάλλον που δεν περιλαμβάνουν την ηθική επιλογή να απαρνηθούμε τα ζωικά προϊόντα. Στη σημερινή πραγματικότητα, το να τρώμε ηθικά σημαίνει να τρώμε εποχιακά και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ελαχιστοποιήσουμε τη σπατάλη τροφίμων. Σημαίνει να εκπαιδευόμαστε για το πώς να χρησιμοποιούμε κάθε μέρος ενός φυτικού ή ζωικού τροφίμου, να καλλιεργούμε τα δικά μας τρόφιμα, να κομποστοποιούμε, να συντηρούμε και να αξιοποιούμε στο έπακρο ό,τι έχουμε. Σημαίνει να διερευνούμε εκτενέστερα το από πού προέρχεται η τροφή μας, το τι χρειάζεται για να καλλιεργηθεί και να μεταφερθεί καθώς και το ποιες είναι οι επιπτώσεις όλων αυτών των διαδικασιών σε όσους εμπλέκονται σε αυτή την αλυσίδα. Σημαίνει επίσης ότι η συζήτηση “φυτικό εναντίον ζωικού” δεν είναι η συζήτηση που θα έπρεπε να κάνουμε αυτή τη στιγμή. Αντίθετα, η συζήτηση που πρέπει να ανοίξει, είναι εκείνη που θα αφορά στους τρόπους διάδωσης της γνώση σχετικά με τη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Παράλληλα, αξίζει να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση των κοινοτήτων και των ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση σε βιώσιμες και υγιεινές επιλογές τροφίμων. Και γενικά, είναι σίγουρα επωφελέστερο το να εργαστούμε προς μια πιο ρεαλιστική συνθήκη, η οποία δε θα γεννά το στίγμα στο βωμό ενός ηθικού πλεονεκτήματος. Ένα στίγμα που για ακόμη μια φορά θα βαραίνει τους μη έχοντες οικονομική ή γεωγραφική πρόσβαση σε “ηθικά” τρόφιμα.Η ντροπή απλά διαιωνίζει την ανισότητα μεταξύ προνομιούχων και μη
Δεν υπάρχει τίποτα θεμελιωδώς ‘κακό’ στο να επιλέξουμε να υιοθετήσουμε μια plant-based διατροφή. Ωστόσο, υπάρχει τεράστιο πρόβλημα όταν, σε αυτό το πλαίσιο, “φυτό = καλό” και “ζώο = κακό”.
Οι διατροφικές μας επιλογές δεν εξαρτώνται πάντα από εμάς και μόνο. Συνεπώς, εντός ενός άνισου συστήματος διατροφής αλλά και μιας τεράστιας ποικιλομορφίας βιολογικών και αναπτυξιακών αναγκών, οι άνθρωποι δεν πρέπει να καθίστανται υπόλογοι για τις όποιες διατροφικές επιλογές τους.Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη την προπαγάνδα περί βιωσιμότητας και ηθικής, και ας επαναπροσδιορίσουμε την έννοια των όρων, αυτή τη φορά λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο κόσμος που ζούμε κυβερνάται από ανισότητες. Ανισότητες κοινωνικές, οικονομικές, ενίοτε και βιολογικές.
Και ας αναρωτηθούμε, πόσο εύστοχο, ειλικρινές και ηθικό είναι τελικά το να διαφημίζουμε ότι αγωνιζόμαστε ενάντια στις διακρίσεις, όταν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούμε για να τις εξαλείψουμε, φέρουν τη σφραγίδα της κοινωνικής ανισότητας;
