Η Κατερίνα Καφεντζή (Kafka) είναι η διευθύντρια προγράμματος του ραδιοφωνικού σταθμού En lefko 87,7 τα τελευταία 6 χρόνια.

Η παρακάτω συνέντευξη θα μας βοηθήσει όλους να την γνωρίσουμε καλύτερα μιας και, ο όποιος πρόλογος μου θα μπορούσε να θεωρηθεί μεροληψία λόγω του θαυμασμό μου προς το πρόσωπό της.

Που γεννήθηκες και μεγάλωσες;

Γεννήθηκα στην Αθήνα αλλά μεγάλωσα και συνεχίζω να μεγαλώνω στα βόρεια προάστια.

Πως ξεκίνησε το ενδιαφέρον σου για την μουσική;

Πάντα όταν προκύπτει αυτή η ερώτηση μου έρχεται στο μυαλό το στερεοφωνικό έπιπλο Grundig του πατέρα μου κι εμένα να κάθομαι στο πάτωμα ν’ακούω δίσκους με ανθρώπους που έχουν σοβαρά προβλήματα και τα εκφράζουν φωνάζοντας. (βλ. Όπερα).

Τι μουσική ακούς όταν είσαι μόνη σου;

Ακούω όσα δε μπορώ ή δε θέλω να μοιραστώ. Ακούω και τις δύο πλευρές ενός δίσκου. Ακούω από την αρχή μέχρι το τέλος. Επίσης υπάρχουν  εποχές που δε θέλω ν’ ακούσω τίποτα.

Πως περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου;

Αγκαλιάζομαι με  πολύ συγκεκριμένους ανθρώπους και φροντίζω να συναναστρέφομαι με όσους δεν έχουν καμία σχέση και επαφή με τη δουλειά που κάνω.

Ξέρω ότι ασχολείσαι με πολλά πράγματα αυτή την στιγμή (

διεύθυνση προγράμματος Εn Lefko, 5/25 live sessions, η εκπομπή κάθε πρωί με τον Κ. Τζούμα, ντοκιμαντέρ, μουσικές επιμέλειες ταινιών, συνεντεύξεις με μουσικά τέρατα,  κ.α.), υπάρχει κάτι για το οποίο είσαι περισσότερο περήφανη;

Όλα όσα αναφέρεις απαιτούν  συλλογική προσπάθεια, καλή διάθεση και υποχωρήσεις. Αρκούμαι στο να  είμαι αρκετές φορές ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα και περήφανη για τους συνεργάτες μου. Όσο για τις συνεντεύξεις των μουσικών εδώ και πολλά χρόνια  τηρώ με ευλάβεια τους εξής δυο κανόνες. Πρώτον διαβάζω πριν ανοίξω το στόμα μου. Δευτερον δε ξεχωρίζω τα μεγάλα απο τα μικρότερα «τέρατα». Καλώς ή κακώς η μουσική  είναι ένα είδος freak show. Απο τη μια ο καλλιτέχνης απο την άλλη ο καθρέφτης του που στηρίζεται στις πλάτες του κοινού. Και πάντα έτσι ήταν, ανεξάρτητα απο το μέγεθος της αποδοχής.  Ένα ναρκισσιστικό ναρκοπέδιο.  Αλλά έχω ζήσει  σε  οικογένεια καλλιτεχνών και έμαθα ν’ αποφεύγω το μπαμ! μόνο που πλέον δεν είμαι  σίγουρη για τη διάρκεια της αποδοχής ή της αποθέωσης των μουσικών. Δεν είμαι σίγουρη για το αν η μουσική  διαμορφώνει τάσεις, πόσο μάλλον εντάσεις. Διάβαζα πρόσφατα το βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου «Ρεμπετολογίες» και μιλούσε για τη Μαρίκα Νίνου και συνειρμικά σκέφτηκα το άγριο ξύλο που ειχε φαει η Νίνου απο τη Σωτηρια Μπέλλου. Λίγο μετά θυμήθηκα κάτι που μου είχε περιγράψει ο θείος μου όντας μαθητευόμενος μουσικός στο πλευρό του Τσιτσάνη εκείνη την εποχή. Το πώς η Μπέλλου ήρθε σε ηλικία 19 χρονών στην κατοχική Αθήνα του ’40… για να γίνει τραγουδίστρια. Κι εκεί έρχεται η όποια , άστοχη ενδεχομένως, σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα στη διαδικτυωμένη Δύση, στη χρήση του streaming  και στις ομιλίες καλλιτεχνών όπως η Amanda Palmer στο TED.  Μοιραίως διακρίνω  μια  μεγάλη κινητικότητα και δόξα στους νεαρούς γκουρού της τεχνολογίας και τους μεσήλικες της διαφήμισης. Έχει περάσει το μικρόφωνο απο τους rock στους tech stars. Επιπλέον είναι φανερό πως η τεχνολογία δανείζεται κατά κάποιο τρόπο τις μεθόδους της μουσικής –όταν μια φορά κι εναν καιρό η μουσική είχε «επαναστατικό» ή πανανθρώπινο χαρακτήρα. Είναι γνωστό πως η επιβράβευση/ αναγνώριση προκύπτει  όταν  αυτοσχεδιάζεις  και πράττεις εκτός ορίων. Κοινώς πρέπει να είσαι και να δείχνεις νέος. Μετά  σε αναλαμβάνει η  βιομηχανία. Και γίνεσαι θεσμός. Και παράγεις περισσότερα απ’ όσα έχουν σημασία. Και τότε αρχίζουν οι προσφορές και οι εκπτώσεις. Το streaming για παράδειγμα είναι ένας ωραιότατος τρόπος προσφοράς της μουσικής αλλά εξυπηρετεί τους ακροατές και όσους θέλουν να ξεφορτωθούν τις τεράστιες δισκοθήκες τους.  Όσο για τους καλλιτέχνες το θέμα της επιβίωσης ή της επιτυχίας  εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος του κοινού που θέλουν και μπορούν να προσεγγίσουν με αυτά που γράφουν. Αυτή ήταν ανέκαθεν η πραγματικότητα. Μόνο που σήμερα το κοινό έχει γίνει ελαφρώς πιο αφηρημένο. Και δε δίνει δεύτερη ευκαιρία. Και  είναι αυτή ακριβώς η πραγματικότητα  που με αφορά άμεσα, στη δουλειά που έγω κάνω, στη σημασία και το ρόλο που έχει (ή δεν έχει) σήμερα το ραδιόφωνο  και στις  ισορροπίες που προσπαθώ να κρατάω σε καθημερινή βάση χωρίς να το κάνω θέμα ή υπερθέαμα. Στο τι λέω στον εαυτό μου, στους μουσικούς που με προσεγγίζουν και στο πως εμπλέκω τον κόσμο και μοιράζομαι μαζί του την πληροφορία χωρίς να τον βομβαρδίζω με αυτή.

Πως προέκυψε η συνεργασία με τον En Lefko και τον Κ. Τζούμα;

Στον En Lefko είμαι απο τα τέλη του 89 με μια διακοπή δύο ετών το 2004. Επέστρεψα το 2006. Απο το ‘08 μέχρι αυτή τη στιγμή είμαι διευθύντρια προγράμματος και μερικές φορές σκέφτομαι οτι θα μπορούσα να γράψω ενα μικρό βιβλίο για την ιστορία του σταθμού. Όχι πως θα είχε και σημασία δλδ. Όσο για το πρωινό με τον Τζούμα ήταν πριν απο 14 χρόνια όταν ο τότε διευθυντής προγράμματος  ο Βαγγέλης Βέκιος, με είχε ρωτήσει αν θα ήθελα παράλληλα με την εκπομπή μου να επιμεληθώ μουσικά και αυτή του Κων/νου.

Μπορείς να μου πεις 5 αγαπημένα σου τραγούδια;

Μόνο πέντε; Κάθε μέρα κι άλλο. Πάσχω απο σύνδρομο διάσπασης προσοχής. Αστειεύομαι. Είναι πολλά, υπάρχουν και κάποια που γράφτηκαν παρουσία μου και τα έχω στην καρδιά μου αλλά δυστυχώς δε μπορώ να τα ξανακούσω. Οπότε η λίστα που μου ζητάς θα ήταν ανεπαρκής χωρίς αυτά.

Ποια είναι η άποψη σου για τους νέους καλλιτέχνες- συγκροτήματα της Ελλάδας;

Είναι αυτόματη η διαδικασία. Χωρίς δεύτερη σκέψη προσπαθώ σε τοπικό, πρωτίστως, επίπεδο να βοηθήσω και να διαδώσω οτιδήποτε μου αρέσει πολύ. Πιστεύω με αυτή τη σειρά:  στο χαμόγελο του καλλιτέχνη , στη μη αυτιστική του ενασχόληση με τη μουσική, στη δύναμη του live και στο word of mouth του κόσμου.

Θέλω να μου πεις μια από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας σου.

Σημαντική στιγμή καριέρας δεν υπάρχει γιατί δεν κοιμάμαι αγκαλιά με την καριέρα το βράδυ. Αλλά υπάρχει εμπιστοσύνη και μερικές φορές προκύπτει μια αβίαστη διάθεση σε κάποιες απο τις συναναστροφές μου. Μία απο τις περιπτώσεις που έχω να θυμάμαι ήταν στο Primavera Festival όταν με πήρε από το χέρι ο Mulatu Astatke για να με συστήσει στο Jim Jarmusch. Η ιστορία της γνωριμίας μου με το Jarmusch συνεχίστηκε λίγους μήνες μετά στη Θεσσαλονίκη. Πάντα σκέφτομαι πως χρωστάω πολλά στο Mulatu. Εύχομαι να μπορέσω να του το ανταποδώσω κάποια στιγμή.

Αγαπημένη συνεργασία;

Κάθε συνεργασία έχει νόημα καλή ή κακή. Στις καλές επιμένω  από τις κακές μαθαίνω.

Θες να μου περιγράψεις την καθημερινότητα σου αυτή την εποχή;

Ξυπνάω πολύ πρωί, περπατάω με το γιο μου στο σχολείο του και  μέχρι να μπω στην πρωινή εκπομπή με τον Κωνσταντίνο παρατηρώ και ακούω όσους αγνώστους συναντώ στο δρόμο μου.  Μετά τους αφιερώνω τραγούδια  -χωρίς φυσικά να το ξέρουν. Η συνέχεια και μέχρι να φύγω απο το σταθμό είναι αυτή που είναι. Κάθε μέρα κάποιο καινούργιο θέμα προκύπτει. Όταν επιστρέφω σπίτι συνεχίζω το περπάτημα από κει που το άφησα το πρωί.

Σε ένα κείμενο σου (παλιό) στην Popaganda για τον Bill Callahan γράφεις ‘‘Μουσική είναι αυτό που χάνεται στην μετάφραση’’ θες να μου το αναλύσεις λίγο περισσότερο;

Αυτό σημαίνει πως στην πραγματικότητα δεν έχω λόγια να εξηγήσω όσα με συγκινούν. Γιατί θεωρώ τόσο εκτός θέματος τη γλώσσα όταν καλούμαστε να εκφράσουμε συναισθήματα με αυτή. Στην καλύτερη των περιπτώσεων λέμε τη μισή αλήθεια.  Ή γράφουμε ποίηση. Ή δε λέμε απολύτως τίποτα. Ή ακόμα χειρότερα λέμε μαλακίες, το γνωστό και ως γλωσσολογικό πήδημα. Παρ’ όλα αυτά, λίγους  μήνες μετά τη δημοσίευση  του κειμένου  συνάντησα το Bill Callahan στο Δουβλίνο. H συζήτηση μας ήταν σχεδόν ατελείωτη και μάλιστα ξεπέρασε  κατά πολύ σε διάρκεια, το χρόνο που μου είχε δοθεί από το management. Λέξεις βρέθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν με μεγάλη άνεση σε βαθμό που αισθάνθηκα απροετοίμαστη απέναντι στην γενναιοδωρία και το χαμόγελο του. Υποτίθεται πως θα είχα απέναντι μου έναν καλλιτέχνη που είναι γνωστός για τις  μονολεκτικές του απαντήσεις..καμία σχέση. Τέλος πάντων, αν εκείνο το βράδυ δεν ήταν παρών ένας πολύ καλός φίλος να τραβάει βίντεο και φωτογραφίες  δε θα είχε νόημα να απαντήσω στην ερώτηση σου.  Ξέρεις φαντάζομαι πόσο επιλεκτική είναι η μνήμη μας σε θέματα που έχουν σημασία. Φουσκώνουμε μια ιστορία για να ακουστεί  ωραιότερη. Το πιο περίεργο βέβαια μου προέκυψε όταν γύρισα στην Αθήνα καθώς μέχρι αυτή τη στιγμή  δεν έχω την παραμικρή διάθεση να δημοσιεύσω  τη συνέντευξη. Μάλλον δεν έχω βρει τα κατάλληλα λόγια για να την προλογίσω.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Δεν έχω, δεν κάνω. Βεβαίως και υπάρχουν συνεχώς κάποια  πράγματα που τρέχουν εδώ κι εκεί στη δουλειά αλλά όσες φορές μου έχουν προκύψει μεγαλεπήβολα σχέδια μετράω απώλειες και πτώματα. Και είναι  πολύ ψυχοφθόρο να με ξεγελάω με στόχους ή να κάνω μνημόσυνα σε ζωντανούς ανθρώπους.

Πως θα χαρακτήριζες το ελληνικό κοινό;

Έκανα σχεδόν την ίδια ερώτηση σε φίλο, Αμερικάνο μουσικό που έχει παίξει στην Ελλάδα. Η απάντηση που έλαβα ήταν «θαυμάσιο κοινό που ξέρει και εκτιμά τη μουσική σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σε πολλές από τις πολιτείες της χώρας μου».  Κοίτα.. αυτό που εγώ καταλαβαίνω  πως συμβαίνει είναι το γνωστό «ουδείς προφήτης στον τόπο του». Επίσης είτε είσαι καλλιτέχνης είτε ακροατής σχεδόν πάντα θα επικροτείς ή θα αποζητάς αυτό που δεν έχεις ή που νομίζεις πως δεν έχεις. Όσο για το κράξιμο είναι εύκολο και συμβαίνει παντού. Για παράδειγμα τα  φαρμακερά σχόλια για την κατάντια του ακροατηρίου στο Coachella ή τα δημοσιεύματα για το περσινό line-up στο Lollapalooza και το Βonnaroo. Αν το δεις συνολικά και όχι γεωγραφικά, παντού και πάντα θα κυκλοφορούν  οι σχετικοί και οι τουρίστες μέσα στην ίδια «θρησκεία», κάτω και πάνω στη σκηνή.  Εγώ λέω να αφήσουμε τους μεν και τους δε στην ησυχία τους. Εξάλλου ο καθένας από εμάς μιλάει όπως ακούει.

Υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί τρομερά στον κόσμο;

Η αλήθεια είναι πως με θυμάμαι πάντα με την πλάτη στον τοίχο και ποτέ ανάμεσα στον κόσμο. Οπότε θέλω να πιστεύω πως δεν κρύβω τη θέα κανενός .

Μπορείτε να ακούτε καθημερινά την Kafka 10:00- 12:00 στον En lefko 87.7 στο μικρόφωνο ο Κ. Τζούμας.

Και τέλος το bonus track όπως το επέλεξε η ίδια.