Ας ξεκινήσουμε ανάποδα, η πιθανότητα να επισκεφτείς το Leiden σε ένα ταξίδι σου στην Ολλανδία είναι μάλλον μικρή, προέχουν το Amsterdam, η Utrecht, το Maastricht, το Rotterdam, ίσως ακόμα και το μακρινό και βορινό Groningen είναι πιο γνωστό λόγω θέσης και μουσείων. Εγώ όμως πήγα στο Leiden. Erasmus στο Leiden για 5 μήνες που γρήγορα έγιναν 6, μετά 6,5 και μετά μία σχεδόν παθολογική σχέση με αυτή την μικρή πόλη που απέχει μόλις 15 λεπτά με τρένο από το αεροδρόμιο Schiphol και μόλις 22 λεπτά από το Amsterdam. Έτσι όταν επισκέφτηκα όλες τις πόλεις που ανέφερα και πολλές ακόμα, είχα πάντα στο μυαλό μου ότι η ήρεμη, δυνατή μικρογραφία, που μου είχε χαρίσει το Leiden με είχε κάνει ένα πιο απαιτητικό ταξιδευτή.
Στην πρώτη μου βόλτα στην πόλη κατάλαβα ότι ήμουν στο στοιχείο μου: χάρη σε ένα project («Dicht op de Muur») ,που ξεκίνησε το 1992 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2000, στους τοίχους διαφόρων κτιρίων στην πόλη είναι γραμμένα ποιήματα (101 στο σύνολο) από όλο τον κόσμο. Με αποτέλεσμα να περιδιαβαίνεις τα κανάλια, τα μικρά πλακόστρωτα δρομάκια, τους ανεμόμυλους και τα 3-4 μεγάλα (και πολλά μικρότερα) πάρκα του Leiden και να διαβάζεις Lorka, Yeats, Neruda, Shakespeare, Cummings, Du Fu ακόμα και Σαπφώ και Καβάφη. « σε 5 στον Καβάφη για μία μπύρα λοιπόν, που ρέει πάντα άφθονη»!
Σύντομα κατάλαβα ότι το Leiden, αν και μικρό με μόνο 120.000 κατοίκους, έχει πραγματικά τα πάντα: την χιλιοπερπατημένη Harleemstraat που είναι συγκεντρωμένη τα μεγαλύτερα μαγαζιά και από πίσω την Breestraat με το δημαρχείο μέσα στις μπυραρίες και τα καφέ, υπαίθρια market τροφίμων (εδώ θα φας φρέσκο, ωμό herring, το τοπικό σούσι) και κάθε λογής αντικειμένων κάθε Τετάρτη και Σάββατο με φόντο το κανάλι, μικρά μαγαζάκια με χειροποίητα αντικείμενο που σου χαρίζουν την ευχαρίστηση της ανακάλυψης σε χωμένα στενά, 3-4 μεγάλα σουπερμαρκετ που σου προσφέρουν καφέ ή τσάι και γλυκό όσο κάνεις τα ψώνια σου, ένα μεγάλο βοτανολογικό μουσείο και άλλα 2 σύγχρονης τέχνης. Εδώ δεν μπορώ να παραλείψω την προσεγμένη γκαλερί (που λειτουργεί και σαν σχολείο ζωγραφικής για λίγους και εκλεκτούς) της Molly, μιας τρελής Αμερικάνας, που αγάπησε το Leiden και μένει εκεί 25 χρόνια τώρα. Φυσικά όπως και σε όλη τη χώρα υπάρχουν παντού ποδήλατα, τα οποία συνοδεύουν κάθε πράξη των κατοίκων από το φρεσκάρισμα του μακιγιάζ μέχρι το κράτημα ομπρέλας ή τη ρομαντική βόλτα σφιχταγκαλιασμένων ζευγαριών- προσοχή μην το δοκιμάσεις ποτέ όσο και αν κόβεις το κεφάλι σου ότι βρήκες το άλλο (κατά πολύ ψηλότερο) μισό σου.
Το μεγαλύτερο σοκ το έπαθα όταν συνειδητοποίησα ότι εκεί οι άνθρωποι ζουν σε σπίτια «βιτρίνες», αφού δεν συμπαθούν τις κουρτίνες και κάθε βόλτα σε έβρισκε να ρίχνεις (ακόμα και άθελα σου) ματιές στα σαλόνια (συμμαζεμένα και μη) και τις κουζίνες αγουροξυπνημένων Ολλανδών. Α και για να μπαίνεις στο πνεύμα, εδώ κάθε ώρα της μέρας επιβάλλεται ένα ψωμάκι με πάνω νιφάδες σοκολάτας – που ξεφυτρώνουν από τσέπες- σε διάφορα χρώματα και σχέδια, οι γνωστές «hagelslag». Περίεργοι άνθρωποι. Και αυτό ακριβώς είναι οι Ολλανδοί: φιλελεύθεροι, ξεκάθαροι, τελείως απολιτίκ και άθεοι. Ενδεικτικό είναι ότι το Church είναι το καλύτερο μπιλιαρδάδικο όλο του Leiden και όπως λέει και το όνομα του ήταν μία παλιά καθολική εκκλησία. Εδώ να ξεκαθαρίσω ότι αν και το Leiden έχει μόνο 2-3 club και το αρχικό μου σχέδιο ήταν να πετάγομαι κάθε σαββατοκύριακο στα μεγάλα ονόματα του Amsterdam, στο τέλος με κέρδισαν τα μικρά μπαράκια με live μουσική και τα επίσης μικρά coffeeshops (να ξέρετε είναι μύθος αυτό που θα σου πουν ότι δεν μπορείς να βρεις καλά spacecakes στο Leiden).
Το καλύτερο για το τέλος. Και εκεί που νόμισα ότι μετά από τόνους ινδονησιακού (αποικία Ολλανδών βλέπεις), πατάτας σε όλες τις δυνατές μορφές, house μουσικής, ταινιών στο Leiden Film Festival και λοιπών απολαύσεων τα είχα δει όλα- ένα βράδυ με πάνε σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο δίπλα στο Leiden Centraal, το σταθμό των τρένων, που λειτουργεί τα τελευταία 3 χρόνια σαν αυτοδιαχειριζόμενο μπαράκι με φαγητό. Εκεί μέσα στο σαλόνι από παλιά καθίσματα αυτοκινήτων και τα τεράστια γκραφίτι από όλες τις χώρες, έγινα για πρώτη και μοναδική ίσως φορά Dj και συμφώνησα χωρίς δεύτερη σκέψη με Άγγλους, Γάλλους, Αμερικανούς, Τούρκους, Ιταλούς, Ισπανούς, μία Αυστραλέζα και έναν Κινέζο ότι το Leiden έχει ένα κάτι, έμψυχο και άψυχο, που είναι υπέροχο.
Κατερίνα Παπαδοπούλου
