Πριν μερικά χρόνια βρέθηκα καλεσμένη στο σπίτι της Σοφίας να παίζω trivia με φίλους της που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν γνώριζα.

Καθόμασταν γύρω από ένα φερ φορζέ, στρογγυλό, τραπέζι με τζάμι και πολυθρόνες με κόκκινα και μπλε μαξιλάρια. Επιλέχθηκα από εκείνους που είχαν πρόγραμμα εξαρχής. Διάλεξαν στην ομάδα έναν που αγαπάει τον κινηματογράφο, έναν μουσικό, έναν πρωτοδεσμίτη και έναν που ξέρει από ιστορία. Φάνηκα να ξέρω από γεωγραφία την ίδια στιγμή που η φίλη μου η Σοφία τόνιζε πως μόλις είχα περάσει το μάθημα της Λογοτεχνίας και έτσι εύκολα βρέθηκα από την πλευρά με τα κόκκινα μαξιλάρια. Έμοιαζα να είμαι το δεξί μπακ που στρίβει, αυτό που αναζητούσε ο προπονητής.

Το να σε διαλέξουν σε ένα τέτοιο παιχνίδι επειδή περισσεύεις είναι η μισή ντροπή. Η άλλη μισή είναι να χάσει εξαιτίας σου η ομάδα που σε διάλεξε.

Το ζάρι έπεσε, ο ενθουσιασμός ανέβηκε και εγώ είχα αρχίσει να ιδρώνω από άγχος μήπως δεν φανώ αρκετή για την ομάδα που με εμπιστεύτηκε. Όταν ήρθε η σειρά μας απαντήσαμε εύκολα στη γεωγραφία για τη χώρα με τις περισσότερες λίμνες και αμέσως μετά η τύχη μας έφερε λογοτεχνία. “Ποιος έγραψε την Αληθινή Απολογία του Σωκράτη;”. Όλοι γύρισαν και κοίταξαν εμένα. Ακόμα και εκείνοι της άλλης ομάδας. Ακόμα και μία κοπέλα που όλη αυτή την ώρα έπαιζε με το κινητό της. Ακόμα κι αυτή άφησε την οθόνη και περίμενε να ακούσει την απάντησή μου. Κανείς από τους συμπαίκτες μου δεν είχε μία διαθέσιμη απάντηση και εγώ ψέλλιζα εναλλάξ: Κάλβος, Βάρναλης. Ο Βάρναλης ήταν τελικά αλλά εγώ ήδη είχα περάσει μία μίνι κρίση άγχους που τη θυμάμαι κάθε φορά που κάποιος προτείνει να παίξουμε trivia. Στο δικό μου μυαλό το να απαντούσα λάθος θα ήταν ίσο με το: αυτή η χαζή αντέγραψε για να περάσει το μάθημα. Και εγώ δεν είχα αντιγράψει, αλήθεια.

Το να έχεις καλή μνήμη δεν συμβαδίζει με το να έχεις υψηλό IQ, το οποίο επίσης δεν είναι ίδιο με το να έχεις γνώσεις ή δυνατή αντίληψη ή ισχυρό ένστικτο. Αλλά το να απαντούσα Κάλβος εκείνο το βράδυ θα με καθιστούσε άμεσα σ΄εκείνη την αποτυχημένη τύπισσα που πιάνει χώρο, χώρο που ανήκει σε κάποια που τα μάτια της πετάνε σπίθες. Κι ας μην ήταν θέμα εξυπνάδας αλλά θέμα γνώσης ή μνήμης.

Πρόσφατα έφεραν τον λογαριασμό σ’ ένα τραπέζι πέντε ατόμων. Ο ένας πλήρωσε και οι άλλοι τέσσερις άνοιγαν το κομπιουτεράκι. Αμέσως πριν και οι πέντε μας είχαμε χρησιμοποιήσει το 4G του κινητού μας για να θυμηθούμε το όνομα του Michael Douglas. Χωρίς το κινητό ήμασταν πραγματικά χαζοί.

Δεν το κρύβω, έχω πιάσει πολλές φορές τον εαυτό μου να αμφιβάλλει για την εξυπνάδα μου. Λες κι όταν το μυαλό των άλλων βολεύεται με το 4G, η δική μου συχνότητα εξακολουθεί να βασανίζεται με το dial-up. Όλες εκείνες τις φορές που αγωνίζομαι να βρω τη σωστή λέξη, να σκεφτώ μια έξυπνη λεζάντα, να θυμηθώ ένα καλό ανέκδοτο, να δώσω μία γρήγορη και έξυπνη απάντηση. Ειδικά εκείνα τα βράδια που έχω ξενυχτήσει περιμένοντας ένα μήνυμα ή όταν μόλις μου έχουν πει στρίψε αριστερά και εγώ έχω στρίψει δεξιά. Εδώ και αρκετά χρόνια όμως έχω μείνει ήσυχη ότι κανείς δεν θα με αιφνιδιάσει ρωτώντας με 9*8 ή ζητώντας να του κάνω μία διαίρεση με χαρτί και μολύβι κι έτσι με έχω πείσει ότι η χαζή μου πλευρά παραμένει καλά κρυμμένη χάρη στο Google.

Όσο όμως εμείς διασκεδάζουμε με τις γκάφες του Ντόναλντ Τράμπ ή τα γλωσσικά λάθη των παικτών των ριάλιτι, το μέσο όρου του IQ μειώνεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και κανείς δεν μπορεί να απαντήσει στο γιατί η βλακεία εξακολουθεί να είναι άξια κοροϊδίας.

Η νοημοσύνη είναι θέμα DNA;

Γεννιέσαι με τόσο μυαλό ή η εξυπνάδα είναι προνόμιο και σχετίζεται με γεωπολιτικά κριτήρια ή μία πλούσια οικογένεια που θα σε στείλει στα καλύτερα πανεπιστήμια. Ή αρκεί να έχεις απλά έξυπνους γονείς που σου διδάσκουν συνεχώς νέα πράγματα; Και γιατί η κοινωνία συνεχίζει να βάζει στο ίδιο σακί την εξυπνάδα με τον σεβασμό; Οι έξυπνες, δυναμικές γυναίκες κερδίζουν πιο εύκολα τον σεβασμό. Το βλέπεις κάθε μέρα.

Πρόσφατα πήρα κατά κάποιον τρόπο την απάντηση στον συλλογισμό μου.  Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Daisy Buchanan σχολίαζε σε ένα άρθρο του: “Το να μην γνωρίζουμε τα πάντα είναι αυτό που μας εξελίσσει. Το να ανησυχούμε ότι δεν είμαστε αρκετά έξυπνοι σίγουρα δεν είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για να ζήσουμε, αλλά μπορούμε να προσπαθούμε να μαθαίνουμε διαρκώς”.

Επομένως ίσως η περιέργεια και το ενδιαφέρον να συνεχίζεις να μαθαίνεις να είναι μία πολύτιμη εκδοχή της νοημοσύνης και να είναι ΟΚ αυτό. Ακόμα κι αν αυτή την περιέργεια στην καλύπτει η Google, το 4G και μερικά έξτρα ΜB.