Η φωτογραφία είναι κάτι που με γοητεύει, αλλά ποτέ δεν αφιερώθηκα τόσο πολύ στην τέχνη της, ώστε να εγκαταλείψω το πιστό μου iPhone: πάντα στην τσέπη ή την τσάντα μου, έτοιμο ανά πάσα στιγμή να απαθανατίσει τις αγαπημένες μου στιγμές. Εντελώς τυχαία, τον τελευταίο καιρό, έπεσε στα χέρια μου μια πραγματική φωτογραφική μηχανή. Μια ψηφιακή μηχανή που μπήκα στον κόπο να μάθω να χειρίζομαι. Έχει χίλιους επιλογείς για τη διαχείριση του φωτός, της εστίασης, του βάθους πεδίου και ποιος ξέρει τι άλλο. Πάνω απ’ όλα, με αναγκάζει να προσαρμόζω την πραγματικότητα στα μάτια μου και όχι το αντίθετο. Και άρχισα να αναρωτιέμαι το εξής: μήπως πρέπει να σταματήσουμε να βγάζουμε φωτογραφίες με τα κινητά μας τηλέφωνα;
Φωτογραφική μηχανή vs Smartphone: Οι αριθμοί
Είναι αυτονόητο: όταν πρόκειται για μη επαγγελματικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από μη επαγγελματίες, το smartphone κυριαρχεί έναντι οποιουδήποτε άλλου εργαλείου ή μεθόδου λήψης εικόνων. Σύμφωνα με μελέτη της Passport Photo Online, για παράδειγμα, μέχρι το 2024 ο παγκόσμιος αριθμός των χρηστών smartphone θα φτάσει κατ’ εκτίμηση τα 7,4 δισεκατομμύρια άτομα, ενώ αναμένεται να αυξηθεί σε σχεδόν 7,5 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2025.
Εν τω μεταξύ, όλο και λιγότεροι άνθρωποι αγοράζουν ψηφιακές ή αναλογικές φωτογραφικές μηχανές και οι παγκόσμιες αποστολές φωτογραφικών μηχανών από τα μέλη της CIPA (Camera & Imaging Products Association) έπεσαν κατακόρυφα από πάνω από 115 εκατομμύρια το 2011 σε 8 εκατομμύρια το 2022. Εντυπωσιακή είναι επίσης η ποσότητα των φωτογραφιών που τραβάμε, όλα χάρη στα πιστά μας smartphones. Μιλάμε για έναν μέσο όρο 6 εικόνων την ημέρα, 2795 φωτογραφίες στη γκαλερί του τηλεφώνου και 92 εκατομμύρια selfies την ημέρα παγκοσμίως!
Εκτιμώντας τις μικρές χαρές μέσω της ψηφιακής φωτογραφίας
Οι συνήθειες εμάς των εξοπλισμένων με smartphone και πάντα εν κινήσει ατόμων μας οδηγούν -όταν βλέπουμε τον κόσμο μέσα από την κάμερα του τηλεφώνου, η οποία κάνει τα πάντα αυτόματα και διορθώνει κάθε ελάττωμα, προσαρμοζόμενη άμεσα στις προϋπάρχουσες συνθήκες- στο να τραβάμε φωτογραφίες με τα κινητά, χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε. Με αυτόν τον τρόπο, οι φωτογραφίες που τραβάμε με τα κινητά, πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, γίνονται δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες. Κάποιες δημοσιεύονται και ανταλλάσσονται (ίσως και εκτυπώνονται, στις καλύτερες περιπτώσεις), ενώ άλλες χάνονται σε αυτόν τον μεγάλο αποθηκευτικό χώρο που είναι η γκαλερί του τηλεφώνου μας, ξεχασμένες, δεδομένες.
Μια ψηφιακή ή αναλογική προσέγγιση, από την άλλη πλευρά, μας αναγκάζει να συγκεντρωθούμε, να παρατηρήσουμε τις συνθήκες φωτισμού, να προσπαθήσουμε να τις διαχειριστούμε, να προσαρμοστούμε στην πραγματικότητα, παρατηρώντας την ενδελεχώς και ίσως ακόμη και να την απολαύσουμε από μια διαφορετική οπτική γωνία. Δεν είναι πολύ ενδιαφέρον;
Και η αναλογική φωτογραφία;
Η φωτογραφία γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν είναι αναλογική, και δεν μιλάμε μόνο για τις αξιολάτρευτες polaroid φωτογραφίες. Πρώτα απ’ όλα, χρειάζεσαι φιλμ, και πρέπει να είναι το σωστό. Στη συνέχεια, πρέπει να βρεις ένα φωτογραφικό στούντιο που αναλαμβάνει τη διαδικασία. Το κόστος ανεβαίνει, γίνεται μια πιο ιδιαίτερη διεργασία Δεν είναι κακό να προτιμάς το iPhone, ωστόσο. Όμως, από άποψη αισθητικής και οπτικής επιλογής, οι αναλογικές φωτογραφίες έχουν κάνει μεγάλη επιστροφή. Σαρώνονται και δημοσιεύονται στο Instagram, κρεμιούνται στους πίνακες φελλού των δωματίων μας, ανταλλάσσονται με φίλους, ρομαντικοποιούν ακόμα και μια ομαδική έξοδο μέσα από το φιλμ και τα πειράματα, μερικές φορές αποτυχημένα, υπερεκτεθειμένα, πολύ ανοιχτά ή πολύ σκοτεινά.
Ίσως είναι και θέμα ελέγχου, τον οποίο δεν μπορούμε να ασκήσουμε στην πραγματικότητα μέσα από τον φακό μιας φωτογραφικής μηχανής χωρίς οθόνη, η οποία μας επιβάλλει μια σκέψη: αυτή του φιλμ, της υλικότητας, της αποτυπωμένης εικόνας. Θα αξίζει τον κόπο; Είτε γίνει ένα μόνιμο πάθος είτε όχι, η επιθυμία να μάθουμε κάτι καινούργιο δεν είναι ποτέ χαμένος χρόνος!
