Κανείς δε μπορεί να αρνηθεί ότι η ζωή μοιάζει μερικές φορές με μια αρένα. Έχει εμπόδια, δυσκολίες, προκλήσεις, εχθρούς. Ίσως, λοιπόν, νιώθεις συχνά ότι βρίσκεσαι σε ένα ανταγωνιστικό πεδίο, περιτριγυρισμέν@ από όχι και τόσο ευνοϊκές συνθήκες και ρίχνεσαι στη μάχη για να νικήσεις ό,τι δε σε αφήνει να πετύχεις τους στόχους σου.

Καμιά φορά, όμως, επικεντρώνεσαι τόσο πολύ στους εξωτερικούς παράγοντες, που ξεχνάς κάτι πολύ βασικό: Ότι ο μεγαλύτερος εχθρός -αλλά και φίλος σου- είναι η φιγούρα που σε κοιτά κάθε φορά που στέκεσαι μπροστά στον καθρέφτη σου. Κανείς δε μπορεί να σε στηρίξει, αλλά και να σε βλάψει όσο ο ίδιος σου ο εαυτός. Πρέπει, λοιπόν, να τον χρησιμοποιήσεις έξυπνα και προς όφελός σου.

Κι όμως, αυτό δεν είναι τόσο προφανές όσο ακούγεται. Σύμφωνα με την ειδική σε θέματα ολιστικής υγείας, Angela D. Coleman, είναι πολύ πιθανό να σαμποτάρεις εσύ @ ίδι@ τον εαυτό σου, χωρίς καν να το καταλαβαίνεις. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική σου υγεία περισσότερο απ’ όσο φαντάζεσαι.

Η Coleman επισημαίνει 5 συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αυτοσαμποτάρεσαι ασυνείδητα, ώστε να τους αναγνωρίσεις και να μπορέσεις να καταπολεμήσεις το εσωτερικό σου «διαβολάκι»:

1. Αναβλητικότητα

Μπορεί να μοιάζει με μια ακίνδυνη συνήθεια, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια μορφή αυτοσαμποτάζ. «Μερικές φορές, υποδηλώνει άγχος, έλλειψη κινήτρων ή κακή διαχείριση χρόνου, αλλά τελικά μπορεί να συνδέεται με κάτι βαθύτερο, όπως το αυτοσαμποτάζ», εξηγεί η Coleman στο Stylist. Συχνά καθυστερούμε τις εργασίες που έχουμε να κάνουμε, περιμένοντας την τέλεια στιγμή -μια καλύτερη διάθεση, περισσότερες πληροφορίες ή οτιδήποτε άλλο. Ουσιαστικά, όμως, το μόνο που κάνεις είναι να καθυστερείς την πρόοδό σου. Αυτή η τακτική σε κρατάει εντός των ορίων της ζώνης άνεσής σου, επιτρέποντας στις δικαιολογίες να ευδοκιμήσουν, ενώ οι στόχοι σου γλιστρούν όλο και πιο μακριά. «Στο άδυτο της καθυστέρησης, αισθανόμαστε ασφαλείς και άνετοι, αλλά δεν προκαλούμε τον εαυτό μας, ούτε εξελισσόμαστε. Επιτρέπουμε στο φόβο, την ανησυχία και τις ανασφάλειες να αναπτυχθούν και, τελικά, απομακρυνόμαστε απ’ όσα θέλουμε να πετύχουμε», σχολιάζει η ειδικός.

2. Ικανοποίηση των άλλων

Μια άλλη, ύπουλη μορφή αυτοσαμποτάζ είναι να δίνεις διαρκώς προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων. «Κάποιοι αυτοσαμποτάρονται όταν βάζουν τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους», λέει η Coleman. Λέγοντας συνεχώς «ναι» σε πράγματα που δεν ήθελες απαραίτητα εσύ να κάνεις, η αίσθηση του εαυτού διαβρώνεται («Το σκέφτομαι/θέλω πραγματικά αυτό, ή απλώς προσπαθώ να κάνω τους άλλους ανθρώπους ευτυχισμένους;»), τα όρια καταρρέουν και μπαίνεις σε έναν φαύλο κύκλο ικανοποίησης των αναγκών άλλων ανθρώπων. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις ξοδέψει τόση ενέργεια στο να ικανοποιείς τους άλλους, που έχεις παραμελήσει τα δικά σου όνειρα. «Το να είμαστε συνέχεια εκεί για τους άλλους μας εμποδίζει να κυνηγήσουμε τα δικά μας όνειρα και να ενεργήσουμε προς το δικό μας συμφέρον. Σαν να είμαστε αόρατοι», λέει η Coleman.

3. Η νοοτροπία της έλλειψης

Η εστίαση σε αυτά που δεν έχεις και όχι σε αυτά που έχεις μπορεί να διαιωνίσει εν αγνοία σου μια αίσθηση έλλειψης. «Αυτή η νοοτροπία της έλλειψης δημιουργεί και συντηρεί την αίσθηση ότι κάτι λείπει από τη ζωή μας», εξηγεί η Coleman. Είτε πρόκειται για χρόνο, χρήματα ή άλλα, η συνεχής αίσθηση ότι δεν έχεις αρκετά μπορεί να οδηγήσει σε κακή λήψη αποφάσεων και χαμένες ευκαιρίες. «Πολλοί σαμποτάρουν τον εαυτό τους με το σκέφτονται ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο και χρήμα και χρειάζονται περισσότερα. Αντί να σκεφτόμαστε με όρους προσπάθειας να αποκτήσουμε περισσότερα, μπορούμε να επικεντρωθούμε στην αφθονία που ήδη έχουμε και στο πώς μπορούμε να απολαύσουμε πραγματικά όλα όσα μας έχουν δοθεί», προτείνει η Coleman.

4. Υπερκόπωση

Στις μέρες μας, είναι πολύ εύκολο να παρασυρθείς από την παράνοια της εργασίας και της παραγωγικότητας, τόσο που να μην συνειδητοποιήσεις ότι έτσι βλάπτεις την ευημερία σου. Έτσι, στο τέλος της ημέρας, μένεις με μια αίσθηση άγχους, έλλειψης δημιουργικότητας και εξάντλησης, μια συνταγή καταστροφική για τον εαυτό σου. «Αυτοσαμποτάρουμε τον εαυτό μας όταν αναλαμβάνουμε περισσότερα από όσα μπορεί λογικά να διαχειριστεί ένα άτομο», διευκρινίζει η Coleman. Η υπερκόπωση σε σημείο ασθένειας είναι μια μορφή αυτοσαμποτάζ ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση και μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας. Η Coleman συμβουλεύει να χρησιμοποιήσεις την προσωπική σου δύναμη για να διασφαλίσεις κατ’ αρχάς την υγεία σου, πριν φτάσεις σε οριακό σημείο. «Αναρωτήσου: Γιατί πρέπει να αρρωστήσεις για να εξασφαλίσεις λίγο χρόνο για τον εαυτό σου»;

5. Περιβάλλεσαι από λάθος ανθρώπους

Οι άνθρωποι που έχεις δίπλα σου μπορούν είτε να υποστηρίζουν, είτε να υπονομεύουν την πρόοδό σου. «Μπορεί να μην είναι τόσο προφανές, αλλά μια μορφή αυτοσαμποτάζ είναι να περιβάλλουμε τον εαυτό μας με ανθρώπους που δεν είναι θετικοί ή υποστηρικτικοί στην προσωπική μας ανάπτυξη και ευημερία. Μπορούν να βοηθήσουν ή να βλάψουν την εξέλιξή μας, την ικανότητά μας να διεκδικούμε το καλύτερο για τον εαυτό μας, να κάνουμε καλή δουλειά και να θεραπευόμαστε», λέει η Coleman. Είτε πρόκειται για φίλους, οικογένεια ή συναδέλφους, η ενέργεια των ανθρώπων που σε περιβάλλουν μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη συναισθηματική σου ισορροπία και την ψυχική σου υγεία. Η διασφάλιση ότι ο στενός σου κύκλος αποτελείται από άτομα θετικά, που σε ενθαρρύνουν να προοδεύσεις, είναι ζωτικής σημασίας.

Πώς θα βάλεις φρένο στο αυτοσαμποτάζ

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις το πρόβλημα. «Μόλις συνειδητοποιήσεις το αυτοσαμποτάζ που κάνεις, μπορείς να αρχίσεις να αξιοποιείς αυτή τη σπαταλημένη μέχρι τώρα ενέργεια με πιο χρήσιμους και ωφέλιμους τρόπους», συμβουλεύει η Coleman.

Επίσης, η συνεργασία με έναν θεραπευτή μπορεί να σε βοηθήσει να αποκαλύψεις τα βαθύτερα αίτια αυτής της συμπεριφοράς. Η τήρηση ημερολογίου είναι ακόμη ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εντοπισμό μοτίβων.

Η απαλλαγή από οποιαδήποτε συνήθεια θέλει χρόνο και εξάσκηση. Με συνεπή προσπάθεια, όμως, θα καταφέρεις τελικά να ξεπεράσεις τις τρικλοποδιές που εσύ βάζεις στον εαυτό σου και να αξιοποιείς την εσωτερική σου φωνή μόνο για καλό.