Βγαίνεις για περπάτημα και μετράς βήματα. Σε normal καταστάσεις, έχεις κατεβάσει μια κατάλληλη εφαρμογή που τα μετράει. Σε extreme καταστάσεις, τα μετράς μόνος σου. Βγαίνεις για τρέξιμο, μετράς πόσα λεπτά χρειάζεσαι για κάθε χιλιόμετρο. Και πόσα χιλιόμετρα έχεις τρέξει μέσα στο μήνα, και πόσα μέσα στο έτος. Και πόσα σου μένουν για να πιάσεις το στόχο που έχεις βάλει για φέτος.

Ξεκινάς ένα project και αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση. Πρέπει να έχεις τελειώσει τόσες αναφορές μέσα στην ώρα, τόσες μέσα στη μέρα. Να γράψεις 1.000 λέξεις για εκείνη την παρουσίαση και να φτιάξεις 12 παρουσιάσεις περισσότερες από όσες έφτιαξες πέρυσι.

Ο διαλογισμός σου κάνει καλό, στο λένε όλοι, οπότε ξεκίνησες. Αλλά για να νιώσεις ότι κάτι κάνεις τέλος πάντων, προγραμματίζεις τουλάχιστον 7 διαλογισμούς μέσα στην εβδομάδα. Όπου έκαστος να διαρκεί τουλάχιστον 20 λεπτά. Ακόμη κι εδώ, μετράς.

Μετά το πιο πολύ, το ακόμη πιο πολύ

Έμαθες βλέπεις από όταν ακόμη ήσουν εύπλαστος και τρυφερός, τη σημασία του να κάνεις το σωστό. Και είναι σωστό να κάνεις το σωστό. Το θέμα είναι ότι η κοινωνία μας έχει ταυτίσει το σωστό με το διαρκώς αυξανόμενο, το μεγαλύτερο. Τα πιο πολλά χρήματα, την υψηλότερη θέση στην εταιρία που εργάζεσαι. Την πιο γεμάτη μέρα, το πιο μεγάλο σπίτι, τον πιο παραγωγικό σου εαυτό. Και μετά, τους επόμενους, ακόμη μεγαλύτερους στόχους.

Και σαφώς τους χρειάζεσαι τους στόχους. Δίνουν παλμό και νόημα. Αλλά όταν αυτό γίνεται εμμονικά, όταν νιώθεις ότι σκοπός σου είναι το να φέρνεις πράγματα εις πέρας, όλο και πιο πολλά, τότε η ζωή είναι αυτό που σου συμβαίνει, όταν εσύ κοιτάς αλλού. Τσεκάρεις κουτάκια σε λίστες για όλα όσα ολοκλήρωσες και προσθέτεις τα επόμενα. Και τελικά χάνεις όλα αυτά που η ίδια η ζωή έχει να σου προσφέρει.

Η περίπτωση της Microsoft στην Ιαπωνία

Η Microsoft της Ιαπωνίας δοκίμασε πιλοτικά την τετραήμερη εργασία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2020. Περισσότεροι από εννέα στους δέκα εργαζόμενους δήλωσαν ότι προτιμούν τη μικρότερη εβδομάδα εργασίας. Ακόμη κι αν όταν επιστρέψουν από το τριήμερό τους, τους περιμένει μεγαλύτερος φόρτος. Και αυτά, σε μία χώρα που φημίζεται για την εγκαθιδρυμένη κουλτούρα σκληρής εργασίας και τα ατέλειωτα ωράρια.

Το πείραμα στέφθηκε με ανέλπιστη επιτυχία. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα του Αυγούστου με εκείνα του αντίστοιχου περσινού, οι εργαζόμενοι σημείωσαν 25% λιγότερο χρόνο απουσίας από τη δουλειά τους. Η κατανάλωση ηλεκτρισμού στα γραφεία μειώθηκε κατά 23% και η χρήση εκτυπωτικού χαρτιού κατά 59%. Και τέλος, το σημαντικότερο όλων: η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 40%.

Και όλο αυτό δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση

Στο Γκέτεμποργκ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας, δοκίμασαν να μειώσουν το χρόνο εργασίας από 8ωρο σε 6ωρο. Οι απολαβές παρέμειναν ίδιες.

Δύο χρόνια μετά, οι εργαζόμενοι δήλωναν πιο ευτυχισμένοι, αισθάνονταν πιο υγιείς και αποδείχθηκαν μακράν πιο παραγωγικοί. Σε αριθμούς, ο δείκτης ευτυχίας αυξήθηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, χάρη στον περισσότερο ελεύθερο προσωπικό χρόνο.

Το ευτυχισμένο ανθρώπινο δυναμικό οδήγησε και σε εξοικονόμηση χρημάτων. Λιγότεροι ασθενείς και λιγότερες συντάξεις αναπηρίας άσκησαν μικρότερη πίεση στο σύστημα πρόνοιας. Παράλληλα, προσλήφθηκαν περισσότεροι υπάλληλοι από τις εταιρίες, με αποτέλεσμα της αύξηση των φορολογικών εσόδων, αλλά και τη μείωση των επιδομάτων ανεργίας.

Την ίδια στιγμή, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, δημιουργείται ο όρος workism, κρούοντας κώδωνα κινδύνου. Καθότι περιγράφει το γεγονός ότι η εργασία αποτελεί πλέον τον πυρήνα της ζωής του μέσου Αμερικανού. Ο μέσος πολίτης έφτασε να ορίζει την αυτοπραγμάτωσή του με όρους καριέρας. Και βέβαια, η εκτός εργασίας ζωή του περιγράφεται ως μη ικανοποιητική.

Με εκείνα και με τα άλλα, την εποχή που κανείς δεν έχει ιδέα ποια θα είναι η μετά-Covid ημέρα στον εργασιακό μεταξύ άλλων χώρο, η Ισπανία κάνει το πρώτο βήμα. Ετοιμάζεται να δοκιμάσει την καθιέρωση σε όλη τη χώρα της τετραήμερης εργασίας. Βάσει όλων των μέχρι τώρα στοιχείων, περιμένουν βελτίωση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού. Μάλιστα, σε μια χρονική στιγμή που αυτή έχει πληγεί όσο λίγες φορές. Προσβλέπουν όμως και σε μεγάλο όφελος στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Επαναπροσδιορίζοντας την παραγωγικότητα

Η συμβουλευτική εταιρία Doodle, ασχολείται με το οργανόγραμμα εταιριών. Σε έρευνά της το Δεκέμβρη του 2019, 3 στους 4 εργαζόμενους βρέθηκαν να πιέζονται υπερβολικά για να εργαστούν πέραν του ωραρίου τους. Κι αυτό, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο στόχο τους να αποκτήσουν την καριέρα που επιθυμούν. Μάλιστα, δήλωσαν διατεθειμένοι να το κάνουν, ακόμη κι αν δεν πληρώνονται για τις επιπλέον ώρες.

Ταυτόχρονα, ένα 46% των στελεχών παραδέχθηκε ότι κατά τη διάρκεια των εταιρικών meetings, 40% των συναδέλφων τους βλέπουν βίντεο στο κινητό, 35% κοιμούνται, 67% στέλνουν μηνύματα. Γενικώς, ένα 57% ασχολείται με άλλα πράγματα.

Η πλειονότητα των σύγχρονων επιχειρήσεων έχει οργανώσει την εργασία με τρόπο τέτοιο που δημιουργεί εμπόδια στη δυνατότητα των εργαζομένων να εργαστούν με συγκέντρωση και ροή. Βλέπε την απαίτηση διαρκούς εγρήγορσης και διαθεσιμότητας, την άμεση ανταπόκριση σε e-mails, τη σταθερή παρουσία και τα απανωτά meetings.

Μόνο που δεν υπάρχει ανθρώπινος εγκέφαλος που να μπορεί πραγματικά να αποδώσει σε τέτοιους ρυθμούς για 8 και πλέον ώρες, χωρίς διάλειμμα. Αν όμως οι 8 ώρες γίνονταν 6, τα πράγματα δείχνουν πως θα ήταν αλλιώς. Θα μπορούσαν ίσως οι εργαζόμενοι να μην έχουν πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις ώρες που δουλεύουν. Να μπορούν να ασχοληθούν με αυτά μόνο στο προβλεπόμενο διάλειμμά τους. Ώστε κατά το 6ωρό τους να δουλεύουν απερίσπαστα. Και τα meetings να οργανωθούν ώστε να είναι πιο παραγωγικά και χρονικά περιορισμένα. Να μη χάνονται άσκοπα ώρες εκεί. Υπάρχουν εταιρίες που έχουν αφαιρέσει μέχρι και τις καρέκλες από τους χώρους εταιρικών συναντήσεων. Ώστε η προσοχή όλων να είναι εκεί και ο χρόνος συνάντησης να επισπεύδεται.

Και προσκαλώντας τη δημιουργικότητα

Όσοι έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν μέτρα σαν αυτά, παρατηρούν ότι η μη διάσπαση προσοχής από εξω-εργασιακούς παράγοντες, σε συνδυασμό με το κίνητρο που δημιουργείται στον εργαζόμενο όταν εισπράττει ότι ο εργοδότης σέβεται το χρόνο του, υπερκαλύπτει την παραγωγή που θα συνέβαινε αν ο εργαζόμενος έμενε στο αρχικό επιβαρυμένο ωράριό του.

Στο μεταξύ, με τη διαρκή εξέλιξη της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης, πολλές διαδικασίες μπορούν να αυτοματοποιηθούν. Κι έτσι, να ελευθερώσουν κάποιο από το χρόνο των εργαζομένων. Ώστε να μπορέσουν να έχουν το περιθώριο να σκεφτούν ελεύθερα και δημιουργικά. Και όπου ελευθερία και δημιουργικότητα, εκεί γεννιούνται και οι καινοτομίες.

Σύμφωνα με έρευνα δημοσιευμένη στην Strategic Management Journal, αν δύο επιχειρήσεις παρουσιάζουν ίδια κέρδη στο έτος 1, κατά το έτος 5, η μη καινοτόμα εκ των δύο θα σημειώσει κέρδη 75 με 80% λιγότερα από εκείνα της καινοτόμου.

Η δύναμη του να κάνεις λιγότερα

Προσπαθώντας συνέχεια να αυξήσεις ρυθμό, τελικά μάλλον μειώνεται η ταχύτητά σου. Χώρια που κάποια στιγμή καίγεσαι και τελείως. Και άντε μετά να σε περιποιηθείς μέχρι να συνέλθεις, εκεί να δεις πόσο πίσω θα πάνε όλα όσα σπρώχνεις με μανία προς τα μπρος.

Μήπως να έψαχνες τρόπους να κάνεις το ωράριό σου πιο ευέλικτο; Τώρα με την τηλεργασία, ίσως τέτοιου είδους εργασιακές διαπραγματεύσεις να είναι πιο εφικτές. Ίσως δουλεύοντας δύο ώρες λιγότερες τη μέρα, να έχεις τελικά καλύτερη απόδοση. Ή ίσως διαλέξεις εάν θέλεις να δουλέψεις ένα Σάββατο, γιατί την αμέσως πριν Τετάρτη τη χρειάζεσαι για ξεκούραση.

Να κάνεις ασκήσεις αναπνοής και διαλογισμού όταν νιώθεις ότι το έχεις ανάγκη κι όχι γιατί δεν έκανες μες στη μέρα και θα χαλάσεις τα στατιστικά σου. Να βγεις μια βόλτα χωρίς να υπολογίσεις από πριν τη διαδρομή που θα ακολουθήσεις, ώστε να γράψει η εφαρμογή τα χιλιόμετρα-στόχο.

Να αφήσεις για μια φορά το τοπίο ή τις μυρωδιές να σε οδηγήσουν, να ακολουθήσεις τη διαδρομή με το περισσότερο πράσινο ή εκείνη που περνάει από εκείνο το ξέφωτο με θέα. Κι αν κάπου στην πορεία κουραστείς, να καθίσεις να ξεκουραστείς. Κι ας πέσουν οι παλμοί και ο ρυθμός καύσης θερμίδων. Ή και να γυρίσεις πίσω. Το ξέφωτο δεν είναι στόχος, είναι μια ωραία ιδέα. Εκεί θα είναι και θα σε περιμένει, μπορείς να φτάσεις εκεί μια πιο ξεκούραστη μέρα.

Ψάχνοντας διαρκώς το πώς να είσαι και να γίνεσαι καλύτερος, προσπερνάς το πώς να νιώθεις καλύτερα. Ένα βήμα πίσω όμως, φαίνεται πως θα σε φέρει δύο βήματα μπροστά. Παράλληλα, αυτά τα βήματα θα έχεις το χρόνο να τα ζήσεις. Με τη συνείδηση στο τώρα και το σώμα σε αρμονία με το νου.