Ο καφές περιέχει καφεΐνη, η οποία είναι η πιο συχνά καταναλωμένη ψυχοτρόπος ουσία στον κόσμο. Η καφεΐνη περιλαμβάνεται επίσης στα περισσότερα εμπορικά συμπληρώματα καύσης λίπους σήμερα — και αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι!

Επιπλέον, είναι μια από τις λίγες ουσίες που είναι γνωστό ότι συμβάλλουν στην κινητοποίηση του λίπος από τον λιπώδη ιστό και στην αύξηση του βασικού μεταβολισμού.

Αλλά ο καφές βοηθάει πραγματικά να χάσεις βάρος;

Ο καφές περιέχει διεγερτικά, δηλαδή πολλές, βιολογικά, δραστικές ουσίες που βρίσκονται στους κόκκους του καφέ και παραμένουν και στο τελικό ρόφημα καφέ που καταναλώνεις. Αρκετά από αυτά μπορούν να επηρεάσουν το μεταβολισμό όπως:

• Καφεΐνη: Το κύριο διεγερτικό στον καφέ.

• Θεοβρωμίνη: Το κύριο διεγερτικό στο κακάο, βρίσκεται επίσης σε μικρότερες ποσότητες στον καφέ

• Θεοφυλλίνη: Ένα άλλο διεγερτικό που βρίσκεται τόσο στο κακάο όσο και στον καφέ, και έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για τη θεραπεία του άσθματος.

• Χλωρογενικό οξύ: Μία από τις κύριες βιολογικά ενεργές ενώσεις του καφέ, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της απορρόφησης των υδατανθράκων.

Το πιο σημαντικό από αυτά είναι η καφεΐνη, η οποία είναι πολύ ισχυρή και έχει μελετηθεί διεξοδικά. Η καφεΐνη λειτουργεί αναστέλλοντας έναν ανασταλτικό νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται αδενοσίνη. Αναστέλλοντας την αδενοσίνη, η καφεΐνη αυξάνει την πυροδότηση των νευρώνων και την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτό, με τη σειρά του, αμέσως σου δημιουργεί μία αίσθηση ενεργητικότητας και αφύπνισης.

Με αυτόν τον τρόπο, ο καφές σε βοηθά να παραμείνεις δραστήρια/ος, όταν διαφορετικά θα αισθανόσουν κουρασμένη/ος. Στην πραγματικότητα, και σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες έχει δειχθεί ότι ο καφές μπορεί να βελτιώσει και την απόδοση της άσκησης κατά 11–12%, κατά μέσο όρο.

Με ποιον τρόπο ο καφές μπορεί να βοηθήσει στην κινητοποίηση του λίπους από τον λιπώδη ιστό;

Η καφεΐνη διεγείρει το νευρικό σύστημα, το οποίο στέλνει άμεσα σήματα στα λιποκύτταρα, “λέγοντάς” τους να διασπάσουν το λίπος. Αυτό το επιτυγχάνει αυξάνοντας τα επίπεδα μίας άλλης ορμόνης, της επινεφρίνης στο αίμα. Η επινεφρίνη, γνωστή και ως αδρεναλίνη, ταξιδεύει μέσω του αίματός στον λιπώδη ιστό, δίνοντάς του σήμα να διασπάσει τα λίπη και να τα απελευθερώσει στο αίμα. Έτσι, αυξάνοντας τα επίπεδα της επινεφρίνης (αδρεναλίνης) στο αίμα, η καφεΐνη προάγει την απελευθέρωση λιπαρών οξέων από τον λιπώδη ιστό.

Φυσικά, η απελευθέρωση λιπαρών οξέων στο αίμα, δεν βοηθά να χαθεί λίπος από μόνο του, παρά μόνο εάν δαπανάς περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνεις, μέσω της διατροφής σου. Αυτή η κατάσταση που ενδεχομένως σήμερα να σου είναι γνωστή ως αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο.

Ο καφές αυξάνει τελικά τον μεταβολικό ρυθμό;

Ο ρυθμός με τον οποίο καις θερμίδες σε κατάσταση ηρεμίας ονομάζεται μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (RMR:resting metabolic rate). Όσο υψηλότερος είναι ο μεταβολικός σου ρυθμός, τόσο πιο εύκολο είναι για εσένα να χάσεις βάρος. Μελέτες δείχνουν ότι η καφεΐνη μπορεί να αυξήσει το RMR κατά 3–11%, με μεγαλύτερες δόσεις να έχουν και μεγαλύτερη επίδραση. Μάλιστα, το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του μεταβολισμού προκαλείται από την αύξηση της καύσης λίπους.

Δυστυχώς, η επίδραση φαίνεται να είναι λιγότερο έντονη σε όσους είναι παχύσαρκοι. Μια μελέτη έδειξε ότι η καφεΐνη αύξησε την καύση λίπους έως και 29% σε αδύνατα άτομα, ενώ η αύξηση ήταν μόνο περίπου 10% στα παχύσαρκα άτομα. Η επίδραση φαίνεται επίσης να μειώνεται με την ηλικία και είναι μεγαλύτερη σε νεότερα άτομα.

Συμπερασματικά, η καφεΐνη αυξάνει τον μεταβολικό ρυθμό σε ηρεμία, πράγμα που σημαίνει ότι αυξάνει κυρίως τον αριθμό των θερμίδων που καίγονται κατά την ηρεμία, οδηγώντας σε απώλεια βάρους.

Όμως, υπάρχει ένα σημαντικό “παράθυρο” σχετικά με την λήψη καφεΐνης ή συμπληρωμάτων που την περιέχουν μακροπρόθεσμα. Η δράση της γίνεται καλά ανεκτική στους περισσότερους ανθρώπους με την πάροδο του χρόνου. Γεγονός που σημαίνει ότι βραχυπρόθεσμα, η καφεΐνη μπορεί να ενισχύσει τον μεταβολικό ρυθμό και να αυξήσει την καύση λίπους, αλλά μετά από λίγο η δράση αυτή σταματά να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο και ρυθμό.

Ωστόσο, ακόμα κι αν ο καφές δεν σε κάνει να καις περισσότερες θερμίδες μακροπρόθεσμα, εξακολουθεί να υπάρχει πιθανότητα να αμβλύνει την όρεξη σου και να σε βοηθά να καταναλώνεις λιγότερες θερμίδες. Τέλος, τονίζεται ότι το κατά πόσο ο καφές ή η καφεΐνη, στα ροφήματα που την περιέχουν, μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα εξαρτάται και από το άτομο