Συνηθίζω τις εισαγωγές και τους προλόγους τις περισσότερες φορές. Αυτή τη φορά νιώθω, όμως, ότι δεν χρειάζεται κάτι από όλα αυτά. Ο Νικόλας Ανδρουλάκης τα έκανε όλα από μόνος του. Με ένα βάθος ψυχής διόλου μετρήσιμο και με μια ειλικρίνεια αποστομωτική, είναι εκείνος που δουλεύει μέρα νύχτα, μαζί με τη “συμμορία” του, τις Κούκλες, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Και είναι ο μόνος που καταφέρνει να περιγράψει το Κουκλόσπιτο αυτό:

“Είναι η πραγμάτωση του θεάτρου που οικοδομώ, το οποίο εμείς το λέμε “θέατρο της πραγματικότητας. Είναι κάτι πέραν του ρεαλισμού. Μέσα από τη σπουδή, μέσα από τη σωματική αναπνευστική εμπλοκή και την εμπλοκή σου επί σκηνής με τους συμπαίκτες σου, μπορείς να απελευθερώνεις συνειρμό. Είναι ένα ensemble με τακτική ποδοσφαίρου, σκηνοθεσία ορχήστρας και ένα αφήγημα το οποίο μετουσιώνει το Κουκλόσπιτο, όχι σκηνοθετώντας το, αλλά οικοδομώντας το από την αρχή. Με μια δραματουργική βάση, ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης συναντιέται με ένα συναγωνιστικό διαγωνισμό.Έχουμε επί σκηνής 11 υποψήφιες ως επόμενες καλύτερες Νόρες του Ιψεν. Συνοπτικά; Ένα συλλογικό αφήγημα για το συλλογικό ασυνείδητο της σύγχρονης γυναίκας.”

“Θα με ακούσεις να μιλώ για το θέατρο όχι μόνο με όρους ψυχολογίας, αλλά και μαγειρικής ή βιολογίας. Βιολογικά, λοιπόν, φαίνεται ότι οι άνθρωποι έχουμε κυματική υπόσταση, άρα είμαστε κύματα. Ατομικά και συλλογικά. Κάτι τέτοιο είναι παίδεμα και για εμάς και για την κοινωνία, γιατί σημαίνει ότι κάνουμε κύκλους. Όπως και στο θέατρο, έτσι και στη ζωή, το να καταφέρεις να μείνεις ακίνητος είναι δύσκολο. Είναι και κατάρα. Συνεπώς, οι Κούκλες, αυταπόδεικτα είναι άκρως δυναμικά όντα.”

Ποιες είναι οι Κούκλες; Είναι γυναίκες που θα βρεις στην γειτονιά ή το σούπερ μάρκετ;

Είναι ηρωίδες ορμώμενες από την Αντιγόνη ως την Νόρα και από την Αγία Ιωάννα της Λωραίνης ως την Λυσιστράτη. Μια απλή γυναίκα, αλλά ουδέν συνθετότερον του απλού. Γι’ αυτό και η απλότητα είναι στόχος. Είναι η γυναίκα στη μεγέθυνση των απαιτήσεων και των προσδοκιών που έχουν οι άλλοι για εκείνη.

Τα δεσμά είναι πλέον συνυφασμένα με την καθημερινότητα μας;

Ουδέν τραγικότερον του κανονικού. Η ελευθερία, ή η χειραγώγηση και τα δεσμά είναι πράγματα που κουβαλάμε και καμιά φορά είναι κι αυτά κύματα. Ο Ίψεν επιλέγει να δώσει ένα τέλος στο κουκλόσπιτο με τη Νόρα να ανοίγει την πόρτα και να φεύγει από το σπίτι της. Αλλά η Νόρα ζει και το επόμενο πρωί. Εμείς μελετούμε την ηρωίδα σε όλη την γραμμή ζωής της. Αυτό είναι κάτι που μου αρέσει να κάνω με όλους τους ήρωες. Είτε είναι ο Άμλετ, είτε η ΜΑΙΡΟΥΛΑ της Λένας Κιτσοπούλου. Λέμε ότι έγινε η επανάσταση, ότι τέλειωσε ο πόλεμος, αλλά ξεχνάμε ότι η ιστορία, όπως και ο άνθρωπος, είναι κύμα. Και είναι αέναη η προσπάθεια να μην σε πάρει το κύμα από κάτω.

Τα δεσμά καραδοκούν κυρίως μέσα μας. Αυτό ενέχει μια τραγικότητα αλλά και την υπόσταση της ζωής. Τα δεσμά δεν τα σπας, γιατί είναι αόρατα. Τα ημερεύεις.

Είμαστε όλοι έτοιμοι να γητεύσουμε αυτά τα δεσμά;

Η ζωή είναι μπιλιάρδο. Χτυπάς την άσπρη μπάλα για να βρεις την κόκκινη. Το ίδιο κάνω και με τους ηθοποιούς μου. Δίνω απλά την ώθηση. Το επόμενο βήμα δεν είναι απλό. Αν ήταν, θα είχαμε όλοι ένα manual και θα το κάναμε.

Εσύ πώς βιώνεις την παρασκευή αυτής της παράστασης;

Λέω στους ηθοποιούς μου ότι οι πρόβες μας είναι η παράσταση. Αυτό δεν είναι αλληγορικό. Κυριολεκτικά, η πρόβα για όποιον δει τη δουλειά μας θυμίζει παιχνίδι σκακιού. Εμείς δουλεύουμε τις συνθήκες του αφηγήματος μας κάθε φορά από την αρχή. Δεν υπάρχουν πρόβες τζενεράλε, η παράσταση είναι κάθε βράδυ κάτι διαφορετικό, όπως είναι και το θέατρο μου τα τελευταία δύο χρόνια. Άρα, μια παράσταση που αναγεννάται κάθε βράδυ, εξελίσσεται και είναι ζωντανή δεν μπορεί να μην συγκινεί εμένα και τους συντελεστές. Αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος. Πρωτίστως, πρέπει εμείς να συγκινηθούμε και να μετατοπιστούμε και πιθανώς να καθρεφτιστούν πάνω σε αυτό με τον δικό τους τρόπο οι θεατές. Για να είμαστε τίμιος καθρέφτης οφείλουμε κάθε φορά που πάμε σε πρόβα να μην είναι άλλη μια μέρα στη δουλειά, αλλά άλλη μια μέρα στη ζωή. Κάνουμε μια σωματική και πνευματική εκγύμναση η οποία δεν αποτιμάται.

Πώς καταφέρνει μια παράσταση να λειτουργήσει ως καθρέφτης;

Είναι ένα ρινγκ και γύρω του θεατές. Η πλάτη που βλέπει ο ένας είναι κάποιο πρόσωπο για τον άλλον. Το ίδιο θα συμβεί αν βγεις απόψε και πας σε κάποιο μπαρ. Αυτό προσπαθώ να μάθω και στα παιδιά φέτος, ότι ορίζουμε τους εαυτούς μας μέσα από τους άλλους. Το παιχνίδι του να καταφέρουμε να συμπλεύσουμε και να συνυπάρξουμε είναι το αποτέλεσμα, το Κουκλόσπιτο. Δεν είναι ένα έργο με καλούς και κακούς. Οι άνθρωποι ψάχνουν με τα θέλω τους να συνυπάρξουν και να μπορέσουν να βρουν αλληλεγγύη και ομόνοια. Η ομόνοια είναι το πιο δύσκολο πράγμα. Γι’αυτό το έχουμε κάνει και πλατεία μετά από πολλούς αιώνες.

Γιατί κάνουμε θέατρο;

Το θέατρο, πρωτίστως, είναι μια δουλειά. Δεν νοείται να πορεύεται με τον δικό μας ναρκισσισμό για αυτοβελτίωση, αυτό είναι παράπλευρο. Είναι η ευθύνη που έχεις για τον θεατή. Αυτόν που σου δίνει 2 ώρες από τη ζωή του, αντί να τις δώσει στο Netflix, γιατί σε εμπιστεύεται. Έτσι το θέατρο πρέπει να είναι μια ανοιχτή συνάντηση όπου αναλαμβάνεις την ευθύνη ίσως ενός υποσυνείδητου καθρεφτίσματος και ίσως μιας ελάχιστης μετατόπισης. Η ευθύνη αυτή μπορεί καμιά φορά να πορευτεί μέσα από χωματόδρομο, όχι μόνο από άσφαλτο. Αλλιώς θα ξέραμε όλοι πως να προσελκύουμε το ευρύ κοινό.

Έχεις βρει την απάντηση στην ερώτηση “τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;”

Από μικρά παιδιά που μας άρεσε ο Μπουκόφσκι, διαβάζαμε στα βιβλία του ότι οι σπουδαιότεροι άνθρωποι που είχε γνωρίσει, στα 40 τους δεν είχαν ιδέα τι ήθελαν να κάνουν στην ζωή τους. Αν μου έλεγε κάποιος ότι έχω ένα χρόνο ζωής, μπορεί να τα άφηνα όλα και να καταπιανόμουν μόνο με τη συγγραφή. Όταν ήμουν παιδί, έλεγα ότι θέλω να γίνω καπετάνιος και μετά έλεγα ότι θέλω να γίνω σκηνοθέτης κινηματογράφου. Θέλω να ανοίξω κι ένα μεζεδοπωλείο σε ένα νησί, μου αρέσει να μαγειρεύω, να τρώω και να έρχομαι κοντά με ανθρώπους. Μεγαλώνοντας, τείνω προς την σύγκλιση τέχνης και ζωής.

Ο κινηματογράφος πώς προέκυψε;

Είμαστε τυχερή γενιά γιατί από το δημοτικό μπορούσαμε να δούμε τρεις ταινίες στη σειρά. Ήδη έχω στο υποσυνείδητο μου ένα κινηματογραφικό σύμπαν χιλιάδων ταινιών. Χιλιάδες παραστάσεις δεν μπορείς να δεις, είναι κι άλλο το κόστος. Οπότε αυτή η απεριόριστη πρόσβαση είναι τεράστιο δώρο. Μια ταινία μπορείς να την δεις πολλές φορές. Το θέατρο, όμως, έχει την υπέροχη ματαιότητα του τέλους.

Και η ενασχόληση με το Instagram και τα social media;

Έχει μια ωραία γείωση, αλλά και απογείωση. Με γεμίζει το να ξέρω ότι άνθρωποι “ταΐζονται” από τις λέξεις μου. Ότι επιλέγουν να περιγράψουν στιγμές της ζωής τους με τα λόγια μου. Κι έπειτα, μου επιστρέφουν λόγια με ένα πολύ ανισοβαρές ισοζύγιο. Ακόμα κι αυτό, λοιπόν, έχει δυναμική και συγκέντρωση, οπότε δεν το θεωρώ χάσιμο χρόνου. Είναι μια ενεργή δράση, μια εξωστρεφής διαδικασία. Το να συγκεντρώνεσαι και να πεις ότι μια ώρα την ημέρα προσφέρω σε αυτό, είναι κάτι αντίστοιχο με το να δεις ένα επεισόδιο από μια σειρά.

Κάποιοι ακόμα τα θεωρούν αναγκαίο κακό ή και κατάρα.

Οι δορυφόροι είναι ένα εργαλείο που όπως και η Νόρα όπως και οτιδήποτε άλλο χειραγωγείται για όφελος. Η ανάγκη μας να είμαστε μέσα στην είδηση και τον παλμό μας δεν περιορίζεται πια στην κλίμακα μιας πλατείας με χίλιους κατοίκους. Τώρα είναι οικουμενικό. Αυτοί οι ρυθμοί της ζωής είναι επιπόλαιοι και μας ωθούν να εκμεταλλευτούμε αυτή την ταχύτητα. Δεν φταίει το μέσο, φταίει ίσως η ορμέμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να είναι άμεσα παντού. Με τα δεδομένα αυτά, το δικό μου Instagram είναι ένα αντι-Instagram. Προσπαθώ να σταματήσω λίγο τη στιγμή με τις λέξεις, να τη φρενάρω, να μην την πυροβολήσω.

Μια φράση από το έργο που συνοψίζει την πραγματικότητα;

Η φράση που τα συνοψίζει όλα είναι εκείνη που θα γεννήσουν αύριο οι ηθοποιοί μου. Και μεθαύριο. Και θα είναι κάθε μέρα μια καινούργια.

Ποιες είναι οι 3 μυρωδιές που σου άφησε το φετινό καλοκαίρι;

1. Τα θαυμάσια περιφρονημένα γεμιστά.
2. Η υπεροχότητα του να μυρίζουν τα σεντόνια μου στις διακοπές αυτό το «σχεδόν τίποτα» του δέρματος της γυναίκας μου όταν κοιμάται. Ανθρώπινο δέρμα απαλλαγμένο από αρώματα, αέρας βιωμένος από το δέρμα, στον αντίποδα πάντα των γεμιστών.
3. Φιδάκι για πάντα. Κι ας έχω αρχίσει να ψάχνω ενδελεχώς τι παίζει με τα κρυμμένα χημικά γύρω και μέσα μας.

Με τι μοιάζει ο Σεπτέμβρης στην Αθήνα;

Με έναν πιο στωικό Μάιο, με λιγότερο άγχος. Έχει περισσότερη γαλήνη από τον Μάιο που περιμένουμε το καλοκαίρι με πανικό, κι ας κάνουμε τώρα σχέδια για όσα ξεκινούν.

INFO: Οι “Κούκλες” λαμβάνουν θέση στο εμβληματικό φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, από 30 Σεπτεμβρίου έως 29 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Έσυ φρόντισε να εξασφαλίσεις το εισιτήριο σου από νωρίς εδώ.