Μία συνέντευξη, λίγο διαφορετική από τις άλλες, γι αυτό και άκρως ενδιαφέρουσα! Ο Γιώργος Μυζάλης, μουσικολόγος, μουσικοκριτικός, δρομέας, δουλεύει στο αρχείο της ΑΕΠΙ, έχει το μουσικό blog Μusicspins, γράφει στο avopolis, και τελειώνει φέτος ένα διδακτορικό στη μουσικολογία σε σχέση με το πολιτικό τραγούδι στην Ελλάδα. Με καντάρια χιούμορ, βαθιά συνείδηση, συνέπεια και οργάνωση, είναι τόσο ενδιαφέρων που δεν αντισταθήκαμε, του αλλάξαμε θέση!

Χρόνια στη θέση του συνεντευξιάζοντα, για πρώτη φορά, στη θέση την απέναντι! Θα τα καταφέρει;

Από τα «μαγνητοφωνάκι» του έχουν περάσει τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου, από το χέρια του έχουν γραφτεί χιλιάδες αράδες μουσικές και μη, και τα πόδια του έχουν τρέξει αμέτρητα χιλιόμετρα. Το τελευταίο, δε θα μας απασχολήσει σε αυτή τη συνέντευξη, τα υπόλοιπα όμως θα τα εξετάσουμε ενδελεχώς. Τον ρωτήσαμε για την ελληνική μουσική πραγματικότητα, για το επάγγελμα του μουσικολόγου, για την κριτική, αλλά και για τα αγαπημένα του! Γιώργος Μυζάλης κλαπ κλαπ.

• Γιώργο ξεκινάμε;

Ε ρε γέλια!

• Πώς αντιλαμβάνεσαι τις έννοιες του μουσικολόγου και του μουσικοκριτικού. 

..Παρεξηγημένες! Παραδοσιακά λένε ότι σε όποια λέξη υπάρχει η κατάληξη –λόγος, είναι ο ατάλαντος του πρώτου συνθετικού. Αυτός που δε μπόρεσε να γίνει καλός μουσικός δηλαδή, έγινε μουσικολόγος! (γέλια)

Ο μουσικοκριτικός από την άλλη, στην Ελλάδα δεν υπάρχει κυριολεκτικά και ο βασικός λόγος είναι ότι κανείς δεν είναι ανοιχτός στην αρνητική κριτική, παρόλο που ο ορισμός της κριτικής είναι η αρνητική κριτική. Όλα τα μεγάλα έργα τέχνης, όλα τους ανεξαιρέτως έλαβαν κάποτε μία κακή κριτική, μέχρι και το Wall των Pink Floyd.

Σήμερα, υπάρχουν αξιόλογοι άνθρωποι γράφοντας την αλήθεια τους που δεν είναι αρεστοί. Τα περισσότερα κείμενα που γράφονται, είτε σε επίπεδο review, είτε σε επίπεδο κριτικής δίσκου, είτε σε επίπεδο συνέντευξης, είναι αγιογραφίες!

Αν γυρίσουμε πίσω στους πολύ μεγάλους μουσικοκριτικούς, γιατί στο παρεθόν υπήρχε ο όρος, υπήρχε ο Ζήλος, ο Παπαδάκης, ακόμα πιο πίσω ο Μίνως Δούνιας. Αυτοί έγραφαν και γινόταν μια ζύμωση μεταξύ αυτούνού που δεχόταν την κριτική και αυτουνού που την έγραφε.

Μια κακή κριτική προφανώς και δε ευχαριστεί κανέναν, πόσο μάλλον αυτόν που τη γράφει.

Οι περισσότερες στήλες μουσικοκριτικής εξαφανίζονται και δυστυχώς έχω την εντύπωση ότι αυτά που διαβάζουμε είναι απλές τοποθετήσεις προιόντων. Άρα ποιο είναι το βασικό βήμα ενός μουσικοκριτικού που αγαπάει να κάνει αυτή τη δουλειά; το internet.

To internet ως γνωστόν κυκλοφορεί  με το ωραίο σλόγκαν ναι πολύ ωραία δουλειά αλλά λεφτά δεν υπάρχουν. Οπότε πώς μπορείς να κάνεις μια δουλειά όταν αυτή δεν πληρώνεται;

• Τι είναι το Musicspins;

Κάποια στιγμή, πολύ αργοπορημένα, είπα ότι θέλω να υπάρχει ένα σημείο να συγκεντρώνονται όλα αυτά που γράφω. Παιδεύτηκα να βρω το όνομα, εκείνη την περίοδο είχα μπλέξει με το spinning στο γυμναστήριο και ταυτόχρονα ανέβαινε και το pinterest και έγινε η παντρειά. Musicspins και ανάλογα πού θα βάλεις την απόστροφο σημαίνει πολλά πράγματα, music spins, musics pins, παίζεις με διάφορα πράγματα.

Δεν είναι προσωπικό μουσικό ημερολόγιο, γράφουν και άλλοι, φίλοι και γνωστοί με πολύ ωραίες οπτικές και γι αυτό έχει ωραία μουσικά κείμενα. Και όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει site.

• Ο στίχος στη ζωή σου;

Ο στίχος είναι ένα πραγμα που προέκυψε, με ευχαριστεί πάρα πολύ και δεν το ζορίζω.

Το δοκίμασα με παραγγελία για μία παιδική παράσταση και πέτυχε, και γι αυτό και είμαι υπέρ των παραγγελιών στην τέχνη, γιατί φαίνεται ότι λειτουργεί. Μου δωσαν το σενάριο λοιπόν, έγραψα, τα πήρε ο Ευρυπίδης ο Ζεμενίδης, έκανε τρομερή δουλειά ντύνοντάς τα μουσικά και είπαμε δεν το πάμε ένα βήμα παραπάνω;

Αρχίσαμε να πλησιάζουμε κάποιους ανθρώπους με βασικό μέλημα να ταιριάζει το κομμάτι με τον καλλιτέχνη. Οι θετικές απαντήσεις ήταν πολύ εύκολες έτσι βγήκε το cd  “Τραγούδια για τις εποχές» , στο οποίο τραγουδάνε κάποιοι άνθρωποι που εκείνη τη χρονιά, το 2013, έπρεπε να τσιμπιέμαι για να συνειδητοποιώ ότι ήταν αληθινό. Από κει και πέρα αυτό το πράγμα συνέχισε να λειτουργεί, έχουμε και κάποια έτοιμα με το Δημήτρη Σινάνογλου. Θα δούμε.

• Γιατί είμαστε τόσο επιρρεπείς στον εύκολο στίχο;

Θα λεγα απλά ότι είμαστε κολλημένοι στον ερωτικό στίχο! Οι πρώτες απόπειρες όποιου θέλει να γράψει στίχο είναι ο ερωτικός. Στα χρόνια της κρίσης και στα δύσκολα χρόνια, φυσικά και οι άνθρωποι ερωτεύονται δεν αντιλέγω, όμως δε μπορεί να είναι μόνο αυτό το θέμα του στίχου! Λέω καμιά φορά ότι το 84 έγραψε ο Παπάζογλου τον Αύγουστο, μετά από αυτό τι ερωτικό τραγούδι μπορούμε να γράψουμε; Είναι δύσκολα τα πράγματα, πας να πιάσεις ένα θέμα με το οποίο έχουν καταπιαστεί οι περισσότεροι.

Γι αυτό εγώ λέω πάντα ότι οι Pink Floyd είναι το μεγαλύτερο συγκρότημα στην ιστορία της μουσικής γιατί έχει κάνει όλη αυτή την πορεία χωρίς ένα ερωτικό τραγούδι! Αυτό είναι μεγαλειώδες! Είναι πολύ εύκολο να γράφεις love me I need you I love you, αλλά πολύ δύσκολο να γράφεις wish yοu were here και να απευθύνεσαι στο Syd Barrett και να μην εννοείς την αγαπημένη σου! Και να κάνεις παγκόσμια επιτυχία χωρίς  ένα ερωτικό τραγούδι, έτσι;

• Ένα πρόβλημα ελληνικής μουσικής πραγματικότητας;

 Ένα πρόβλημα που υπάρχει και κανείς δε λέει να καταλάβει είναι ότι η αγορά είναι συγκεκριμένη: 10 εκατομμύρια άνθρωποι, και άλλοι 5 που είναι στο εξωτερικό. Αυτοί μιλάνε αυτή τη γλώσσα, σε αυτούς απευθύνεται ένας καλλιτέχνης. Αυτό το ποσό βέβαια είναι ελάχιστο μπροστά στην παγκόσμια αγορά. Επίσης, το πρόβλημα της συνταξιοδότησης.

Ο καλλιτέχνης πρέπει να συνταξιοδοτείται όταν δεν έχει πια την ικανότητα. Αν εκεί που είχες τρεις οκτάβες, τώρα έχεις μιάμιση, κάνε κάτι άλλο.

Για να μη μπούμε στα ελληνικά παραδείγματα θα πω το όνομα του Johny Cash, ο Johnny Cash στα 70φεύγα του, έβγαλε εκείνη τη σειρά με τις διασκευές και είχε χάσει τη μισή φωνή του. Αυτές οι διασκευές γίναν επιτυχίες παγκόσμια και ήταν και συγκλονιστικές, επειδή πήρε το μειονέκτημα και το κανε πλεονέκτημα. Επειδή δε βγήκε να μας πει ότι είμαι ο ίδιος ήμουν, βγήκε να μας πει ότι είναι στραπατσαρισμένος, σε λίγα χρόνια δε θα ζω και τώρα θέλω απλά να κάτσω με δυο κιθάρες σε ένα στούντιο και να πω δέκα τραγούδια που γούσταρα πάντα. Είμαι ο Johnny Cash και έχω το δικαίωμα να το κάνω. Απλά και ειλικρινά. Και μένεις κάγκελο.

• Και το ότι όλοι μπορούν να μιλήσουν και να έχουν άποψη για όλα;

Αυτό είναι ούτως ή άλλως ένα χαρακτηριστικό της τέχνης. Μου λένε συχνά εσύ που ξέρεις για πες πως σου φάνηκε; Επειδή εγώ ξέρω νότες δεν είμαι άλλο ακροατής από σένα.  Εσένα σου αρέσει; Εσύ που δεν έχεις ιδέα από νότες σου αρέσει; Σε αγγίζει; Ε τι με θες εμένα;

Εγώ μπορώ να καταλάβω ένα βράδυ ότι ο Φοίβος Δεληβοριάς προς το τέλος παίζει με ξεκούρδιστη κιθάρα. Αυτό εμένα με κάνει δυστυχισμένο, αυτός που δεν καταλαβαίνει περνάει πιο καλά εκείνη την ώρα.

Όλοι έχουν δικαίωμα σε οποιαδήποτε άποψη.

• Πώς κρίνεται καλή μια συναυλία;

Η διάρκεια καταρχήν, αν έρθει κάποιος και σου παίξει 40 λεπτά, 15 τραγούδια και φύγει θα σε απογοητεύσει λιγάκι. Στην Ελλάδα έτσι; Γιατί στο εξωτερικό έτσι συμβαίνει.

Προσωπικά θεωρώ ότι όλη η ιστορία είναι στις ανατριχίλες και στη συγκίνηση. Αν σου κάνει τέτοια πράγματα μια συναυλία, είναι καλή συναυλία. Να σου δημιουργεί μια ωραία αφήγηση αφού φύγεις. Να φεύγεις φωτεινότερος! Όπως έλεγε και ο Σαββόπουλος.

• Τι είναι το τραγούδι;

Μια μορφή τέχνης, προσβάσιμη από όλο τον κόσμο χωρίς περιορισμούς. Μια κλασική μουσική ας πούμε δεν απευθύνεται σε όλον τον κόσμο. Το τραγούδι όμως, μπαίνει σε όλα τα σπίτια, δεν έχει στεγανά και μάλιστα επιτρέπει σε οποιονδήποτε το ακούει να εκφέρει γνώμη. Αυτό είναι,  η λαικότερη τέχνη και χωρίς αυτό θα χαμε σημαντικά προβλήματα. (γέλια) είναι από τα πιο σημαντικό κομμάτια της χώρα αυτής.

• Τρία πράγματα που κάνουν ξεχωριστό ένα τραγούδι:

Η μουσική, ο στίχος και ο τραγουδιστής.

Υπάρχουν πολλές σχολές: υπάρχουν εκείνοι που λένε ότι ο στίχος είναι το πιο σημαντικό πράγμα.  Στο τελευταίο live που κυκλοφόρησε ο 91 χρονών Αζναβούρ, λέει ότι για εμένα το πιο σημαντικό πράγμα στη μουσική είναι ο στίχος, η μουσική μπορεί να είναι τζαζ, μπορεί να είναι τάνγκο, μπορεί να είναι μπόσσα νόβα.

Από την άλλη σε αντίστοιχη συζήτησε με τον Οδυσσέα Ιωάννου, μου λέει κακά τα ψέματα η μουσική είναι εκείνη που καθορίζει αν ένα τραγούδι είναι καλό. Αν ένας πολύ καλός στίχος πέσει σε μια κακή μουσική, δε θα το ακούσει κανείς. Μια μουσική καταπληκτική μπορεί να το απογειώσει.

Πάλι εδώ όμως η συγκίνηση είναι το θέμα, δηλαδή ένα τραγούδι είναι καλό όταν σε συγκινεί. Όταν ταυτίζεσαι με αυτό που λέει χρησιμοποιώντας στο όπως εσύ θες. Η πρόσληψη είναι όλο το θέμα. Ο άλλος το γράφει επειδή χώρισε και εσένα σου θυμίζει τη μάνα σου.

• Μια φωνή που θα γύριζες πίσω;

Τον Ξυλούρη. Τελεία. Ο καλύτερος τραγουδιστής που πέρασε από αυτή τη χώρα ever! Τον Ξυλούρη χωρίς καμία συζήτηση!

• Αυτόν τον καιρό τι ακούς;

Δήμο Μούτση. Ο Μούτσης είναι μία συγκλονιστική περίπτωση διότι κάποια στιγμή στη ζωή του έκανε μια μεγάλη αλλαγή και κατάφερε να είναι εξίσου σημαντικός.

Στο ενέχειρο, του 83 αν δεν κάνω λάθος, περιγράφει επακριβώς αυτό που συμβαίνει σήμερα! Έχει ένα στίχο, δικό του, που λέει

«Σκοτεινή και παράξενη ετούτη η εποχή, σιωπηλή μουσική, ηχηρή μοναξιά.

 Ωχ αμάν αμάν, κι ως πότε ετούτη η άμυνα και πού θα μας βγάλει,  ακούω μόνο Walkman.”

Kαι τότε το Walkman ήταν η πρώτη φάση του αναχωρητισμού! Ο καθένας στον κόσμο του και σήμερα!

Η ζωή κάνει κύκλους. Ρε Μούτση! Έτσι κόλλησα και άρχισα  να ακούω τις δουλειές του από την τελευταία περίοδο. 

Κάποιες λέξεις, ένα γρήγορο σχόλιο 

Δισκογραφικές

Όσο πιο παλιά, τόσο πιο καλά.

Έντεχνο

Αναγκαίο κακό!

Πολιτικό τραγούδι

Πολιτικό τραγούδι, το αντικείμενο του διδακτορικού μου, το πιο αγαπημένο μου τραγούδι, ειδικά στην ελληνική πραγματικότητα. Ο βασικός εκπρόσωπος του πολιτικού τραγουδιού στην Ελλάδα κατ ‘εμέ είναι ο Κώστας Τριπολίτης. Ουδέποτε έγραψε διαφορετικό τραγούδι. Επίσης για μένα είναι ο συγκλονιστικότερος στιχουργός που βγήκε ποτέ από την Ελλάδα. Είχα και την τύχη να τον γνωρίσω, το γνωστικό του επίπεδο και η σφαιρικότητά του είναι απερίγραπτα!

Μπορεί να έχει αποτέλεσμα το πολιτικό τραγούδι σε μια κοινωνία;

Τι περιμένουμε να κάνει ακριβώς; Αυτό πρέπει να αναρωτηθούμε. Θα σου πω ένα παράδειγμα, σε ένα live ο Θάνος Μικρούτσικος τραγούδησε το Ανεμολόγιο, για μένα το πιο συγκλονιστικό τραγούδι της τελευταίας εικοσαετίας, άρτιο μουσικά, στιχουργικά, ερμηνευτικά, τέλειο! Από κάτω το ακροατήριο, άνθρωποι κυρίως γύρω στα 50 αλλά και μικρότεροι, οι οποίοι άκουγαν το στίχο «έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε» είχαν σφιγμένα τα χείλη και κουνούσαν κάπως το κεφάλι τους. Όλους αυτούς εδώ λέω, ουσιαστικά αυτό το τραγούδι δε μπόρεσε να τους κινητοποιήσει.

 Δε μπορείς  να περιμένεις από τα τραγούδια να κάνουν αυτά που πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι. Μη ζητάμε και από το τραγούδι να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά.

Internet και δικαιώματα 

Η πιο πονεμένη ιστορία. Στο εξωτερικό έχουν βρει κάποιες άκρες κυρίως λόγω του ότι παίζει η αντίληψη ότι η μουσική δεν είναι δωρεάν, είναι ένα προιόν μιας πνευματικής εργασίας. Οπότε οι άνθρωποι είναι πιο δεκτικοί στους περιορισμούς και από μόνοι τους είναι πιο ανοιχτοί στο να αγοράσουν κάτι, δεν είναι κακό να πληρώνεις τη μουσική. Εδώ είμαστε άλλο. Ψάχνουμε παντού προσκλήσεις, Γιατί ρε παιδιά; Δουλεύουν άνθρωποι σε αυτά τα πράγματα.