Και ήταν o συντονισμένος αγώνας 20 και πλέον ετών, στον οποίο μεταξύ άλλων πρωτοστάτησαν η Παγκόσμια Μη Κυβερνητική Οργάνωση Cruelty Free International για τον τερματισμό της χρήσης των ζώων σε πειράματα, η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση PETA (People for the Ethical Treatment of Animals), η Ανίτα Ρόντικ, ακτιβίστρια και ιδρύτρια των The Body Shop, που «έπεισαν» τελικά την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία απαγόρευσε από τη Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013 τα πειράματα σε ζώα για την παρασκευή καλλυντικών τονίζοντας «τη σημασία που αποδίδει η ευρωπαϊκή Επιτροπή στην καλή μεταχείριση των ζώων, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την ανάπτυξη εναλλακτικών μεθόδων συνεργασίας με άλλες χώρες και εκφράζει την επιθυμία να αποτελέσει η Ευρώπη το παράδειγμα υπεύθυνης καινοτομίας στον τομέα των καλλυντικών χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των καταναλωτών».

Ωστόσο, υπήρχε μία «γκρίζα» και αμφιλεγόμενη ζώνη στο πλαίσιο αυτής της απαγόρευσης με αποτέλεσμα να «επιτρέπεται» εν τέλει σε εταιρίες να παραβαίνουν τη νομοθεσία που απαγορεύει τις δοκιμές ακόμη και συστατικών καλλυντικών προϊόντων σε ζώα, αφού είχαν βρει ως λύση τη διεξαγωγή πειραμάτων, σε χώρες εκτός του ευρωπαϊκού εδάφους και στη συνέχεια προχωρούσαν στην πώληση των συγκεκριμένων καλλυντικών στην Ευρώπη με την επισήμανση «ασφαλή για ανθρώπινη χρήση». Ή αντιστρόφως διεξήγαγαν κανονικά πειράματα σε ζώα προκειμένου περί καλλυντικών τα οποία θα εισάγονταν σε τρίτες χώρες με τη δικαιολογία ότι εκεί η νομοθεσία τα επιτρέπει.

Με μία εξαιρετικά σημαντική απόφαση το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, έκρινε μόλις στις 21 Σεπτεμβρίου 2016 [υπόθεση C-592/2014 (EFfCI)] ότι απαγορεύεται η κυκλοφορία στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλλυντικών που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα ακόμη και αν οι δοκιμές έγιναν σε τρίτες χώρες, όπως η Κίνα ή η Ιαπωνία, τέμνοντας ξανά το θέμα της ηθικής αντιμετώπισης των ζώων και των κάκιστων πρακτικών ορισμένων εταιριών. Η European Federation for Cosmetic Ingredients είναι επαγγελματική ένωση η οποία εκπροσωπεί τους παρασκευαστές συστατικών που χρησιμοποιούνται για καλλυντικά προϊόντα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τρία από τα μέλη της πραγματοποίησαν, εκτός του εδάφους της Ένωσης, δοκιμές σε ζώα ώστε τα καλλυντικά προϊόντα που περιείχαν ορισμένα συστατικά να μπορέσουν να διατεθούν προς πώληση στην Κίνα και στην Ιαπωνία. Προσέφυγε, λοιπόν, στη δικαιοσύνη της Αγγλίας και της Ουαλίας προκειμένου να διευκρινιστεί εάν θα επιβληθούν ποινικές κυρώσεις και σε αυτή ακόμη την παραπάνω ειδική περίπτωση. Σύμφωνα με την άποψη της εθνικής δικαιοσύνης δεν συνέτρεχε παράβαση του Κανονισμού της Ε.Ε. όταν οι δοκιμές αυτές είναι νόμιμες στα κράτη στα οποία είχαν διεξαχθεί, καθιστώντας στην ουσία την ευρωπαϊκή νομοθεσία γράμμα κενό. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν συμφώνησε ευτυχώς με την τοποθέτηση αυτή και με την παραπάνω απόφαση – boomerang λύνει πλέον το θέμα οριστικά εις βάρος των ως άνω πρακτικών.

Και ο σκοπός αυτός του άρθρου δεν είναι να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες αναφορικά με τον βάναυσο βασανισμό και θάνατο αθώων ζώων αλλά σε ποια βάση συντελείται αυτός.

Είναι μήπως δικαιολογία η υπεροχή της ανθρώπινης ζωής σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη; Μάλλον όχι, αφού στόχος αποκλειστικός φαίνεται να είναι η ομορφιά. Με άλλα λόγια, η παγκόσμια βιομηχανία καλλυντικών χρησιμοποιούσε πειραματόζωα για την εξέλιξη των νέων προϊόντων της για σκοπούς καθαρά εμφάνισης και αισθητικής, όπως  για προϊόντα που προσφέρουν λάμψη στα μαλλιά, στιλπνότητα στην επιδερμίδα, δέρμα χωρίς ρυτίδες, δηλαδή εν ολίγοις προϊόντα καλλωπισμού. Όλα τα αμέσως παραπάνω δεν συνιστούν φυσικά σοβαρό προβληματισμό εάν ζυγιστούν ούτε θέτουν το οποιοδήποτε ηθικό δίλημμα, καθώς από τη μία πλευρά έχουμε τη ζωή εκατομμυρίων ανυπεράσπιστων ζώων και από την άλλη την ανθρώπινη αυταρέσκεια.

Θετικό παράδειγμα αποτελεί η γαλλική εταιρία L’Oréal η οποία από το 2015 συνεργάζεται με αμερικάνικη εταιρία για την τρισδιάστατη εκτύπωση ζωντανού ανθρώπινου δέρματος προκειμένου οι δοκιμές τοξικότητας να ενεργούνται πάνω σε αυτό προσφέροντας μάλιστα και μία πολύ πιο καθαρή εικόνα για την επικινδυνότητα των συστατικών σε σχέση με τις δοκιμές στα ζώα.

Ευελπιστούμε στη δημιουργία μιας νέας cruelty free νοοτροπίας παγκοσμίως.

πι.ες. εάν ως καταναλωτής / καταναλώτρια ενδιαφέρεσαι να μάθεις περισσότερες πληροφορίες για τα cruelty free προϊόντα, την ειδική σήμανση leaping bunny και γενικότερα να ενημερωθείς που ανήκουν τα καλλυντικά που ήδη χρησιμοποιείς, κλίκαρε εδώ.