Άγχος για τη δουλειά, για την οικογένεια, για τις εκκρεμότητες που πρέπει να τακτοποιηθούν και ο χρόνος ο χειρότερος εχθρός σου. Με απλά λόγια το στρες σου έχει «χτυπήσει κόκκινο» και σαν να μην έφταναν όλα αυτά ξαφνικά αρχίζεις να βλέπεις και το νούμερο της ζυγαριάς να ανεβαίνει και αναρωτιέσαι τι μπορεί να φταίει. Μην παιδεύεσαι άλλο, ο ένοχος που ψάχνεις είναι οι ορμόνες του στρες.

Κι όμως είναι αλήθεια! Όσο εσύ βρίσκεσαι σε κατάσταση πανικού, οι ορμόνες σου κάνουν πάρτι και το σώμα μαγειρεύει την τέλεια συνταγή για να αυξηθεί το βάρος σου.

Οι ερευνητές έχουν συσχετίσει το στρες με την αύξηση βάρους και ενώ στην αρχή φαίνεται να συμβάλλει στην μείωση της όρεξης στην πραγματικότητα το παρατεταμένο στρες ενισχύει το αίσθημα της πείνας με αποτέλεσμα να καταλήγουμε να τρώμε περισσότερο από το συνηθισμένο.

Fight or Flight

O όρος «πάλη-ή-φυγή» (fight or flight), αντιπροσωπεύει τις επιλογές που είχαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι όταν αντιμετώπιζαν κίνδυνο στο περιβάλλον τους. Θα μπορούσαν δηλαδή είτε να πολεμήσουν είτε να φύγουν. Κάθε φορά που είσαι αγχωμένοι λοιπόν, το σώμα σου μπαίνει σε λειτουργία πάλης ή φυγής, η οποία το αναγκάζει να απελευθερώσει την ορμόνη αδρεναλίνη για να σε βοηθήσει να επιβιώσεις από την αντιληπτή απειλή για την οποία νιώθεις άγχος. Όταν η αδρεναλίνη εξασθενεί και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέφτουν, η ορμόνη κορτιζόλη αυξάνεται για να σου παρέχει περισσότερη ενέργεια για να συνεχίσεις να αντιμετωπίζεις την απειλή.

Το σώμα επειδή αντιλαμβάνεται ότι έχεις χρησιμοποιήσει θερμίδες για να αντιμετωπίσεις το άγχος, παρόλο που δεν το έχεις κάνει, πιστεύει ότι πρέπει να αναπληρώσεις αυτές τις θερμίδες, με αποτέλεσμα την υπερφαγία, εξηγεί η Dr. Pamela Peeke, επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Maryland.

Κορτιζόλη και σωματικό βάρος

Η παρατεταμένη έκθεση στην κορτιζόλη μακροπρόθεσμα οδηγεί σε αύξηση βάρους καθώς προκαλείται μεγαλύτερη έκκριση ινσουλίνης με αποτέλεσμα την αύξηση των αποθηκών λίπους στο σώμα. Σύμφωνα με τον Robert M. Sapolsky, Ph.D., καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ: «Το καθαρό αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση της εναπόθεσης λίπους σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος» και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι στην περιοχή της κοιλιάς λόγω της μεγαλύτερης ευαισθησίας των λιποκυττάρων που βρίσκονται εκεί στην κορτιζόλη.

Το άγχος μπορεί επίσης να επηρεάσει τις ορμόνες της «πείνας», λεπτίνη και γκρελίνη, οι οποίες στέλνουν σήματα στον εγκέφαλό καθορίζοντας το πόσο πεινασμένη αισθάνεσαι. Συγκεκριμένα, η κορτιζόλη οδηγεί σε αύξηση της γκρελίνης στο στομάχι, με αποτέλεσμα να πυροδοτεί την επιθυμία για κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητα φαγητού.

Κορτιζόλη και μεταβολισμός

Η κορτιζόλη όχι μόνο μπορεί να σε κάνει να πεινάς, αλλά μπορεί επίσης να επιβραδύνει τον μεταβολισμό σου. Σύμφωνα με μια μελέτη στο περιοδικό Biological Psychiatry φάνηκε, κατά μέσο όρο, ότι οι γυναίκες που ανέφεραν έναν ή περισσότερους στρεσογόνους παράγοντες την προηγούμενη μέρα έκαψαν 104 λιγότερες θερμίδες από τις γυναίκες που δεν είχαν στρες. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση βάρους 11 κιλών σε ένα χρόνο.

Το φαγητό της «παρηγοριάς»

Το άγχος φαίνεται επίσης να επηρεάζει και τις διατροφικές προτιμήσεις. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική ή συναισθηματική δυσφορία αυξάνει την πρόσληψη τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ζάχαρη ή και τα δύο. Έτσι, αντί για μια σαλάτα ή ένα φρούτο, είναι πιο πιθανό να αναζητήσετε μπισκότα, πατατάκια και σοκολάτες, τα λεγόμενα comfort foods.

Ο Jason Perry Block, επίκουρος καθηγητής πληθυσμιακής ιατρικής στο Χάρβαρντ, λέει ότι το φαγητό μπορεί να είναι πηγή παρηγοριάς και να συμβάλλει στην μείωση του άγχος.

Έτσι ξεκινά ο φαύλος κύκλος: Περισσότερο άγχος = αύξηση κορτιζόλης = αυξημένη επιθυμία για πρόχειρο φαγητό = αύξηση βάρους .

Τα καλά νέα; Υπάρχουν τρόποι να σπάσεις αυτό τον κύκλο άγχους – αύξησης βάρους.

Κάποιες βοηθητικές στρατηγικές είναι οι εξής :

• Εστίασε στην άσκηση αλλά μην το παρακάνεις. Οι προπονήσεις υψηλής έντασης μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης.
• Κοιμήσου όσο χρειάζεται. Η έλλειψη και η κακή ποιότητα ύπνου αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης.
• Απόφυγε τροφές που αυξάνουν το άγχος όπως η καφεΐνη, τα αναψυκτικά, το αλκοόλ, οι χυμοί, τα ζυμαρικά το λευκό αλεύρι.
• Εστίασε σε πιο υγιεινές επιλογές comfort foods όπως για παράδειγμα ένα μπολάκι σπιτικό ποπ κορν.
• Πιες νερό πριν φας. Η σωστή ενυδάτωση θα σε βοηθήσει να αποφύγεις τη σύγχυση του αισθήματος της δίψας για πείνα. Αυτό μπορεί να μειώσει τα περιττά σνακ.
• Αγόρασε τσίχλες. Σύμφωνα με έρευνες, η μάσηση τσίχλας οδηγεί σε αποσυμπίεση από το στρες και μεγαλύτερη αίσθηση ευεξίας, πιθανόν λόγω της καλύτερης ροής του αίματος στον εγκέφαλο.
• Ζέστανε την ατμόσφαιρα. Άναψε ένα αρωματικό κερί, βάλε χαλαρωτική μουσική και τυλίξου με μία ζεστή κουβέρτα. Η ατμόσφαιρα αυτή θα σε βοηθήσει να ηρεμήσεις.
• Ασχολήσου με το κατοικίδιό σου. Η υιοθεσία ενός κατοικίδιου μπορεί να μειώσει να βελτιώσει τη διάθεσή και να μειώσει το στρες , καθώς η αλληλεπίδραση με τα ζώα βοηθά στην απελευθέρωση της ωκυτοκίνης.