Καμιά φορά, όταν οι υποχρεώσεις τρέχουν, το άγχος καραδοκεί και η καθημερινότητα σε πνίγει, το να σταματήσεις για μια στιγμή και να αφουγκραστείς την ψυχή σου μοιάζει με μια ανόητη πολυτέλεια. Μας έχουν κάνει να πιστεύουμε ότι η ψυχική υγεία και η φροντίδα του εαυτού είναι προβλήματα πολυτελείας και όχι κάτι που έχουμε πραγματικά ανάγκη να θέσουμε σε προτεραιότητα. Η ψυχή, όμως, είναι ο μοχλός που κινεί τα πάντα. Χωρίς εσωτερική ισορροπία, τίποτα εξωτερικό δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά.

Τι χρειάζεται, όμως, η ψυχή για να βρίσκεται σε αρμονία;

Δεν υπάρχει μία, ενιαία ρουτίνα αυτοφροντίδας που να ταιριάζει σε όλους. Καθένας πρέπει να βρει και να δημιουργήσει την ακολουθία που εφάπτεται στις δικές του ανάγκες και καλύπτει τις δικές του επιθυμίες.

Πώς, όμως, θα καταλάβεις τι λειτουργεί για σένα;

«Είναι σημαντικό να σκέφτεσαι ποιες είναι επί του παρόντος οι ανάγκες που δεν ικανοποιούνται και ποια μορφή αυτοφροντίδας θα ήταν κατάλληλη για να καλύψει αυτές τις ανάγκες», λέει στο Healthline o P. Jeremy Dew, σύμβουλος και κλινικός διευθυντής του The Oakwood Collaborative στο College Station του Τέξας.

Μερικά ερωτήματα που θα σε βοηθήσουν να διαμορφώσεις μια αποδοτική ρουτίνα αυτοφροντίδας

Θα αξιοποιήσω όντως αυτή τη ρουτίνα;

Αντιλαμβάνεσαι ότι για να αποκομίσεις τα οφέλη οποιασδήποτε ρουτίνας αυτοφροντίδας, θα πρέπει να την εφαρμόσεις. Αν, για παράδειγμα, έχεις διαβάσει πόσο ωφέλιμη είναι η κηπουρική, αλλά σιχαίνεσαι την ιδέα του να καταπιαστείς με χώματα και να έρθεις αντιμέτωπ@ με ζουζούνια, μάλλον αυτή η δραστηριότητα δεν είναι η κατάλληλη για σένα.

Με δυσκολεύουν τα οικονομικά;

Αν θέλεις να ξεκινήσεις μια νέα, ακριβή δραστηριότητα ως μορφή αυτοφροντίδας, μπορεί να καταλήξεις να σπαταλάς περισσότερη ενέργεια στο άγχος για το πώς θα ανταπεξέλθεις οικονομικά, παρά στην ίδια τη δραστηριότητα. Επομένως, καλό είναι να διασφαλίσεις ότι η ρουτίνα αυτοφορντίδας που θα επιλέξεις δεν θα σε επιβαρύνει περισσότερο απ’ ότι θα σε ωφελήσει με οποιοδήποτε τρόπο.

Προσπαθώ να κάνω υπερβολικά πολλά;

Είναι πιθανό, στην προσπάθεια να δημιουργήσεις μια ρουτίνα αυτοφροντίδας, να καταλήξεις να «κάψεις» τον εαυτό σου από την υπερδραστηριότητα. Υπερφορτώνοντας το πρόγραμμά σου με δραστηριότητες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ευεξίας, μπορεί να καταλήξεις στο αντίθετο αποτέλεσμα από τη χαλάρωση.

Οι πάρα πολλές δεσμεύσεις, ακόμη και οι ευχάριστες, τείνουν να αυξάνουν το άγχος, καθώς μια τέτοια ρουτίνα σε αφήνει με μηδενικό χρόνο όπου μπορείς να ξεκουραστείς και να επεξεργαστείς τις σκέψεις σου, κάτι που επίσης αποτελεί βασική μορφή αυτοφροντίδας. Έχω το χρόνο;

Όταν πρόκειται για αυτοφροντίδα, η βέλτιστη πρακτική σημαίνει τακτική εξάσκηση. Η φροντίδα του εαυτού σου είναι μια διαρκής διαδικασία, όχι κάτι που κάνεις μεμονωμένα, σε στιγμές έντονου στρες. Άλλωστε, η τακτική κάλυψη των αναγκών σου μπορεί να σε βοηθήσει να μην φτάσεις καν στο σημείο να βιώνει έντονο άγχος.

Προσπάθησε να θέσεις στόχους αυτοεξυπηρέτησης που να προσαρμόζονται με τη δουλειά και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της ζωής σου.

Τι λειτούργησε στο παρελθόν;

Σκέψου μια στιγμή που ένιωθες πραγματική ευτυχία. Τι συνέβαλε σε αυτό το συναίσθημα; «Η φροντίδα του εαυτού είναι πιο ωφέλιμη όταν ‘ενημερώνεται’ από την προσωπική σου ιστορία», λέει ο Dew, εξηγώντας ότι ορισμένες αναμνήσεις μπορούν να σε βοηθήσουν να αναδημιουργήσεις την ηρεμία και την ευεξία σου.

«Όταν αναπολείς στιγμές χαράς, αυτές οι στιγμές είναι συχνά έντονα επιδραστικές, καθώς εργάζεσαι για να προσκαλέσεις αυτή την εμπειρία στο παρόν», εξηγεί ο Dew. Αφού εντοπίσεις αυτές τις βασικές πηγές χαράς από το παρελθόν σου, στη συνέχεια θα πρέπει να βρεις τον τρόπο να τις ενσωματώσεις στο παρόν.

Μερικές κινήσεις αυτοφροντίδας που όλοι έχουν ανάγκη

Κοιμήσου

Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται περίπου 7 έως 9 ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Το να μην κοιμάσαι αρκετά ή ποιοτικά σε τακτική βάση μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, τη συγκέντρωση, αλλά και γενικότερα την υγεία σου.

Φρόντισε την υγεία σου

Παραμέρισε το φόβο σου για τους γιατρούς και πάψε να αμελείς τις τακτικές εξετάσεις. Κλείσε τώρα αυτό το ραντεβού και φρόντιζε να κάνεις όλα τα απαραίτητα βήματα, ώστε να παρακολουθείς τακτικά την υγεία σου και να βεβαιώνεσαι ότι όλα είναι καλά. Η έγκαιρη διάγνωση σε οποιαδήποτε πάθηση θα σε βοηθήσει να προλάβεις οτιδήποτε κι αν σου συμβεί, πριν εξελιχθεί σε κάτι σοβαρό.

Η σημασία της σωστής διατροφής

Καλή διατροφή δεν σημαίνει μόνο να καταναλώνεις υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα. Έχει, επίσης, σημασία το πόσο και το πότε τρως. Αν ακολουθείς συνειδητά τις ανάγκες σου, θα μειώσεις την πιθανότητα να τρως υπερβολικά ή να καταναλώνεις διαρκώς ανθυγιεινές τροφές. Κοινώς, θα απολαμβάνεις με μέτρο, αντλώντας τελικά μεγαλύτερη ικανοποίηση από το φαγητό με αυτό τον τρόπο.

Ναι, πρέπει να βάλεις την άσκηση στη ζωή σου

Κάθε βήμα είναι σημαντικό. Προσπάθησε να εντάξεις την άσκηση στη ζωή σου σε όποιο βαθμό μπορείς. Βγες για περπάτημα, γράψου στο γυμναστήριο ή σε μια δραστηριότητα που απολαμβάνεις να κάνεις. Πάρε τις σκάλες αντί για το ασανσέρ και πάρκαρε λίγο πιο μακριά. Όλα έχουν σημασία.

Σωματική οικειότητα

Αυτή η έννοια δεν ταυτίζεται με το σεξ, αν και σίγουρα το συμπεριλαμβάνει. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα είδη σωματικής επαφής, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ευεξία.

Η αφή είναι μια βασική ανθρώπινη ανάγκη. Δοκίμασε, για παράδειγμα, να χαλαρώσεις κάνοντας μασάζ, ή να χαρίσεις μια αγκαλιά σε ένα αγαπημένο σου πρόσωπο ή στο λατρεμένο σου κατοικίδιο. Όλα είναι κινήσεις που μπορούν να σου χαρίσουν εσωτερική αρμονία.

Περιόρισε το άγχος

Τα επίπεδα στρες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχική υγεία. Εντόπισε τους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή σου και βρες λύσεις για να τους αντιμετωπίσεις ή να απαλλαγείς εντελώς από αυτούς.

Βάλε όρια

Τα ισχυρά όρια θα ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή σου και θα περιορίσουν το άγχος που πηγάζει από το ότι βάζεις πάντα τους άλλους σε προτεραιότητα. Πες όχι σε ό,τι δεν θέλεις πραγματικά να κάνεις και επικοινώνησε τις ανάγκες σου στους άλλους.

Μάθε κάτι νέο

Η επέκταση και η ενίσχυση των γνώσεων και των ικανοτήτων σου κρύβει πολλά οφέλη για τη συνολική ευεξία. Μάθε μια νέα δεξιότητα και ασχολήσου με δραστηριότητες μυαλού, που βελτιώνουν τη μνήμη και τη συγκέντρωση.

Πες ναι στην ψυχοθεραπεία

Όλοι μπορούν να ωφεληθούν από την ψυχοθεραπεία. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα σε βοηθήσει να διακρίνεις πράγματα που ίσως δεν γνώριζες για τον εαυτό σου, να ρίξεις φως σε σκοτεινά σημεία και να ξεδιαλύνεις θολές καταστάσεις. Όλοι αντιμετωπίζουν προκλήσεις και το να τις αγνοήσουμε μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση και στρες.

Κάνε διαλείμματα

Χάρισε στον εαυτό σου στιγμές χαλάρωσης και δώσε στον εγκέφαλό σου τον χώρο και τον χρόνο να επαναφορτιστεί. Για να κάνεις αυτά τα διαλείμματα πιο ουσιαστικά και αποδοτικά, μείνε μακριά από την τεχνολογία και προτίμησε δραστηριότητες όπως ο ύπνος, μια βόλτα στο πάρκο ή η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος.

Μην αμελείς τις συναισθηματικές σου ανάγκες

Τα συναισθήματα παρέχουν ενδείξεις για το τι λείπει από τη ζωή σου. Συναισθηματική αυτο-φροντίδα σημαίνει να έρθεις σε επαφή με τα συναισθήματά σου, να μάθεις να κατανοείς αυτό που προσπαθούν να σου πουν και να χρησιμοποιείς αυτές τις πληροφορίες για την αποτελεσματικότερη θωράκιση της ψυχικής σου υγείας.

Επιδίωξε την αλληλεπίδραση

Εάν νιώθεις συχνά μοναξιά, αφιέρωσε περισσότερο χρόνο στη σύνδεση με άλλους ανθρώπους. Είναι συγκλονιστικό πόση δύναμη ψυχής μπορούν απλόχερα να μας χαρίσουν τα αγαπημένα μας πρόσωπα με μια αγκαλιά, μια κουβέντα, λίγο χρόνο μαζί.

Εξασφάλισε προσωπικό χρόνο

Όλοι έχουμε ανάγκη να περνάμε λίγο χρόνο με τον εαυτό μας. Πάρε άδεια από τη δουλειά, φτιάξε έναν χώρο στο σπίτι που θα είναι μόνο δικός σου, ασχολήσου με τα αγαπημένα σου χόμπι. Όπως και να επιλέξεις να περάσεις το χρόνο σου, οι στιγμές με τον εαυτό σου είναι απολύτως απαραίτητες για τη συναισθηματική σου υγεία.

Αφού προσδιορίσεις ποιες είναι τελικά οι δικές σου ανάγκες, φτιάξε μία λίστα και χώρισέ τις σε ημερήσιες, εβδομαδιαίες, μηνιαίες και ετήσιες. Να θυμάσαι ότι θα πρέπει να διατηρείς πάντοτε ένα ευέλικτο πλάνο, καθώς οι ανάγκες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.

Όταν δυσκολεύεσαι σε συγκεκριμένους τομείς, εξερεύνησε τους πιθανούς παράγοντες που σε εμποδίζουν να ικανοποιήσεις αυτές τις ανάγκες. Έχε, επίσης, υπόψη σου ότι οι οπτικές υπενθυμίσεις μπορούν να αποδειχθούν πολύ βοηθητικές. Φτιάξε, για παράδειγμα, ένα διάγραμμα τοίχου ή βάλε σχετικές υπενθυμίσεις στο κινητό σου.

Σημασία έχει να βρεις εκείνη τη ρουτίνα που θα αποδίδει για σένα και θα σε κάνει να νιώθεις καλά.