Σου έχω καλά και κακά νέα. Τα καλά νέα είναι ότι, με τα χρόνια, οι κοινωνίες έχουν κατορθώσει να εγκαταλείψουν σε μεγάλο βαθμό τις δαιμονοποιημένες ιδέες που τις κατακλύζουν. Έχουν καταφέρει να γκρεμίσουν στερεότυπα, να αναγνωρίσουν τη διαφορετικότητα και να «σπάσουν» τα δεσμά από συντηρητισμούς και δεισιδαιμονίες που δεν είχαν τίποτα καλό να προσφέρουν. Τα κακά νέα είναι ότι αυτή η προσπάθεια έχει ακόμη δρόμο να διανύσει μέχρι να μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε ένα πραγματικά καλό σημείο.

Μεταξύ των ιδεών που προσπαθούμε να απο-δαιμονοποιήσουμε και να αγκαλιάσουμε είναι και η φροντίδα της ψυχικής υγείας. Παλιότερα και μόνο το άκουσμα του όρου συσχετιζόταν άμεσα και αποκλειστικά με αυτούς που στις άμαθες κοινωνίες αποκαλούσαν «τρελούς», τους ανθρώπους δηλαδή που είτε αντιμετώπιζαν -άγνωστες τότε- σοβαρές ψυχικές διαταραχές ή που απλώς αρνούνταν να ακολουθήσουν τις νόρμες της κοινωνίας τους.

Ευτυχώς, πολλά βήματα έχουν γίνει από τότε ώστε να κοιτάξουμε την ψυχική υγεία με βλέμμα πιο φιλικό. Το πιο σημαντικό κομμάτι αυτής της φροντίδας, όμως, η ψυχοθεραπεία, εξακολουθεί να διχάζει. Πολλοί είναι εκείνοι που απευθύνονται σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, άλλοι τόσοι όμως εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι για τους λίγους, τους περιθωριακούς. Ίσως είναι φόβος για το άγνωστο ή ανησυχία για το τι μπορεί κανείς να ανακαλύψει δουλεύοντας με έναν θεραπευτή. Ό,τι κι αν είναι, ένα είναι το βέβαιο: Όλοι -μα ΌΛΟΙ- οι άνθρωποι μπορούν να επωφεληθούν από την ψυχοθεραπεία.

Και τότε γιατί οι άνθρωποι διστάζουν;

• Η ιδέα ότι η ψυχοθεραπεία ισοδυναμεί με αποτυχία: Ορισμένοι αντιλαμβάνονται την αναζήτηση βοήθειας ως μια ένδειξη αδυναμίας.
• Η πεποίθηση ότι η ψυχοθεραπεία είναι για όσους «δεν μπορούν να χειριστούν τα δικά τους προβλήματα»: Αυτή η ιδέα είναι απλά ένα στερεότυπο και τίποτα άλλο. Κάθε προσπάθεια διαχείρισης της ψυχικής υγείας είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης και η αναζήτηση βοήθειας είναι ένδειξη δύναμης και όχι αδυναμίας.
• Ο φόβος της κριτικής: Για πολλούς, ο φόβος για την ψυχοθεραπεία πηγάζει από την ιδέα ότι θα κριθούν ή θα παρεξηγηθούν από τον θεραπευτή. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι θεραπευτές δεν είναι εκεί για να κρίνουν, αλλά για να παράσχουν βοήθεια. Φυσικά, η αναζήτηση του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή είναι όπως η εύρεση οποιουδήποτε επαγγελματία: Ίσως χρειαστεί λίγος χρόνος και εναλλαγές μέχρι να βρεθεί ο κατάλληλος.
• Οικονομικές ανησυχίες: Είναι αλήθεια ότι η ψυχοθεραπεία έχει σημαντικό κόστος, κάτι που αποτελεί εμπόδιο για πολλούς. Αν το κόστος είναι η αιτία του δισταγμού, βοήθησε τους αγαπημένους σου να αναζητήσουν πιο προσιτές επιλογές, όπως θεραπευτές που ζητούν χαμηλές αμοιβές ή ακόμη και δωρεάν προγράμματα (που συνήθως, βέβαια, είναι περιορισμένης διάρκειας).

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να πείσουμε τους αγαπημένους μας που ακόμη διστάζουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια σωστή επιλογή; Αναζητώντας τη γνώμη των ειδικών γι’ αυτό το λεπτό ζήτημα, βρήκα ορισμένα χρήσιμα tips στο SELF:

Επίλεξε τον κατάλληλο χρόνο και τόνο

Το «έχεις πρόβλημα, πρέπει να σε δει γιατρός» σίγουρα δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος να ξεκινήσεις μια συζήτηση για την ψυχοθεραπεία. Ο κατάλληλος χρόνος και η σωστή προσέγγιση είναι το κλειδί για να πείσεις κάποιον ότι είναι μια επιλογή που μόνο να τον ωφελήσει μπορεί. Διάλεξε μια στιγμή ηρεμίας, όπου μπορείτε να μιλήσετε χαλαρά για το θέμα, χωρίς περισπασμούς. Δείξε ότι κατανοείς τους δισταγμούς του και εξήγησε όλους τους λόγους που πιστεύεις ότι η ψυχοθεραπεία θα είναι ωφέλιμη γι’ αυτόν.

Δείξε κατανοήση στην απροθυμία τους

Οι άνθρωποι συχνά έχουν προσωπικούς λόγους για να αποφεύγουν την ψυχοθεραπεία κι είναι σημαντικό να κατανοήσεις αυτές τις επιφυλάξεις. Μάθε τι είναι αυτό που κρατάει κάποιον για να μπορέσεις να προσεγγίσεις τη συζήτηση με περισσότερη ενσυναίσθηση και κατανόηση.

Αποδαιμονοποίησε την ιδέα της βοήθειας

Ένας αποτελεσματικός τρόπος να μειώσουμε το στίγμα γύρω από την ψυχοθεραπεία είναι να την συγκρίνουμε με τη σωματική περίθαλψη. Δεν θα δίσταζες να προτείνεις σε κάποιον ιατρική βοήθεια για μια σωματική ασθένεια. Το ίδιο, λοιπόν, ισχύει και για την ψυχική υγεία. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ψυχική υγεία είναι αναπόσπαστο μέρος της υγείας, επηρεάζοντας συνολικά την ευημερία του οργανισμού. Σωματική και ψυχική υγεία είναι άρρηκτα συνυφασμένες και δεν αποκλείεται πολλά σωματικά συμπτώματα να προκύπτουν από ψυχικά τραύματα και, κατ’ επέκταση, να θεραπευτούν μέσω των αλλαγών που μπορεί να πετύχει η ψυχοθεραπεία.

Επιπλέον, η ιδέα πως η ψυχοθεραπεία είναι για λίγους ανήκει πια στο παρελθόν. Είναι ένας κοινός, τεκμηριωμένος τρόπος για τη βελτίωση της συναισθηματικής ευημερίας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν το βήμα. Κανείς δεν είναι μόνος του σε αυτό το ταξίδι.

Βοήθησε ενεργά

Αυτό το πρώτο βήμα μπορεί να αποδειχθεί πρόκληση για πολλούς. Αν θέλεις, λοιπόν, πραγματικά να βοηθήσεις κάποιον, προσφέρσου να αναλάβεις μέρος της αρχικής αναζήτησης. Βοήθησε τους αγαπημένους σου να αναζητήσουν τον κατάλληλο θεραπευτή, συνόδευσέ τους στην πρώτη συνεδρία και ενθάρρυνέ τους να δοκιμάσουν, ακόμη κι αν δεν είναι έτοιμοι να δεσμευθούν σε μια μακροχρόνια επιλογή.

Να θυμάσαι ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να αποφασίζει για τον εαυτό του (ακόμη κι αν εσύ διαφωνείς)

Τελικά, η θεραπεία θα είναι αποτελεσματική μόνο κάποιος είναι πραγματικά ανοιχτός σε αυτήν. Ο ρόλος σου είναι να τον καθοδηγήσεις και να τον υποστηρίξεις, όχι να τον αναγκάσεις να την ακολουθήσει. Σεβάσου την αυτονομία των αγαπημένων σου και να θυμάσαι ότι η απόφαση της ψυχοθεραπείας είναι για όλους μια βαθιά προσωπική υπόθεση. Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζεται είναι να «φυτέψεις» σε κάποιον την ιδέα και να του δώσεις χρόνο να σκεφτεί ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσει μπροστά.

Και κάτι ακόμη: Η θεραπεία δεν είναι μόνο για τις δύσκολες στιγμές, αλλά αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για οποιονδήποτε θέλει να βελτιώσει την ψυχική και συναισθηματική του ευημερία.