Το 1979, ο Αμερικανός δημοσιογράφος Dan Rather περιέγραψε το wellness λέγοντας “υπάρχει μια λέξη που δεν ακούτε κάθε μέρα”. Έκτοτε το wellness αποτελεί αρχή, μέση και τέλος πολλών προτάσεων, ολόκληρων ζωών, συμβουλών και σκοπών ζωής. Δεν αρνείται κανείς πως η υγεία σώματος και πνεύματος είναι η βάση για μια πραγματικά καλή ζωή, αλλά όπως σε όλα, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, η υπερβολή μπορεί να καταστρέψει την ουσία.
Γιατί ενώ η υποκειμενικότητα διέπει κάθε τομέα της ζωής, το wellness απλά καθορίζεται με κανόνες που άπαντες πρέπει να ακολουθούμε;
Σου έχει τύχει να ακούς μια λέξη που ενδεχομένως έχει ακούσει και εκφέρει εκατομμύρια φορές στη ζωή σου, αλλά μια δεδομένη στιγμή να μη βγάζει κανένα νόημα στο κεφάλι σου; Πρόσφατα μου συνέβη με το wellness. Παρατηρώντας τον τρόπο που χρησιμοποιείται είδα ότι οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα με έφερνε κάθε φορά: καταπίεση.
Στο μυαλό μου, αυτό συμβαίνει κάθε φορά που παίρνουμε μια θεωρία και την καταβροχθίζουμε ατόφια. Ξύπνα πολύ νωρίς το πρωί, κάνε διαλογισμό, κάνε γιόγκα, πιες πράσινο τσάι, απόφυγε τους υδατάνθρακες, αγόρασε σπόρους chia, αγάπησε την κινόα, κάνε διαλογισμό, μετά skincare. Κανόνες. Το wellness μας γεμίζει με κανόνες. Μέχρι να αφήσουμε τις ξυλομπογιές και το drawing book για διαλογισμό στην άκρη και να ρωτήσουμε:
Νιώθω πραγματικά καλύτερα τώρα; Έπειτα έρχονται οι τύψεις και το αυτομαστίγωμα. Τύψεις. “Γιατί να μη μου προκαλεί χαρά το ότι ζωγραφίζω τα κενά ενός sketch book αυτή τη στιγμή;” Ίσως γιατί δε μεταφράζεται έτσι το wellness για εσένα.
BOOM!
Προσπαθώντας να διαχωρίσω εν τέλει τους χρυσούς κανόνες του wellness από όλα εκείνα που το έχουν μεταμορφώσει σε μια καλοστημένη, κερδοφόρα επιχείρηση, άρχισα να παρατηρώ τον εαυτό μου και τους άλλους. Ένα από τα άτομα που έβαλα στο μικροσκόπιο χωρίς να το ξέρει είναι η μαμά μου.
Πρόκειται για μια γυναίκα που διατροφικά, οι γνώσεις της και η πειθαρχία της είναι άρτιες. Ξέρει τι τρώει, γιατί το τρώει, έχει στερηθεί την άψογη γεύση του αυγού και του καφέ, γιατί έβλαπταν το δέρμα της. Το θέμα είναι πως δεν είχε κανένα αρνητικό συναίσθημα στέρησης. Βρήκε εναλλακτικές, άλλες μικρές απολαύσεις. Διαλογισμός, yoga, γυμναστήριο;
Σε καμία περίπτωση. “Περπατάω γιατί αδειάζει το μυαλό μου”, λέει όλη της τη ζωή απλοϊκά, χωρίς να ξέρει ότι έχει βρει το μυστικό του απόλυτου zen για τριάντα λεπτά, που άλλοι άνθρωποι επενδύουν σε βιβλία και πολύωρα ντοκιμαντέρ για να καταλάβουν. Άρα; Εμπειρικά.
Έτσι βρίσκεις το wellness. Εμπειρικά. Τι λειτουργεί για εμένα; Τι δε με κάνει να νιώθω ότι στερούμαι πράγματα; Αυτό θα κάνω, με μικρές, διαολεμένες εναλλαγές
Ένα άλλο άτομο-πείραμα της ζωής μου, κάθε βράδυ κάθεται στον καναπέ, διαβάζει ένα βιβλίο και πίνει ένα ποτήρι ουίσκι, με αρκετό πάγο. “Όταν δεν έχει πάγο και είναι βαρύ, νιώθω περίεργα στον ύπνο”. Αυτό είπε, χωρίς να νιώθει τύψεις για την καθημερινή, οινοπνευματώδη απόλαυσή του. Ούτε νιώθοντας την ανάγκη να αναλύσει και πολύ το φαινόμενο. Πρακτικά, ανυπομονεί να γυρίσει στο σπίτι για να απολαύσει τη συνήθειά του.
Ένα άλλο υποκείμενο μελέτης, θεωρεί ότι κρατιέται ευτυχισμένο στη ζωή γιατί βλέπει καθημερινά τους φίλους του. Έστω για μια ώρα, στο αγαπημένο του στέκι, που αποτελεί σημείο συνάντησης. “Ένα τσάι ή ένα ποτήρι κρασί, τα νέα της μέρας και τέλος”. Για εκείνο το wellness αποτελείται από την εκπλήρωση της ανάγκης για κοινωνικοποίησης και απόλαυσης ενός καλού ροφήματος.
Τα άτομα που επέλεξα να παρατηρήσω είναι πλάσματα ευτυχισμένα, με όσο αφηρημένη ουσία μπορεί να έχει αυτή η φράση. Είναι άνθρωποι υγιείς, χαμογελαστοί, ικανοποιημένοι, απλοί. Και όλοι ξέρουμε τη μαγεία που κρύβει η φράση “απλός άνθρωπος”. Δεν απαρνούνται την ανάγκη για εξερεύνηση του wellness, αλλά ξέρουν πού είναι τα όριά τους και πιθανότατα αντιλαμβάνονται πως δεν έχει και τόσο νόημα τελικά.
Το να τρώμε σωστά, να γυμναζόμαστε τακτικά και να προσπαθούμε να διώχνουμε το άγχος είναι κινήσεις επιβίωσης. Κάθε άνθρωπος τις στοχεύει ακόμα και αν η λέξη wellness του ακούγεται άγνωστη και πιθανότατα θα πίστευε πως είναι κάποιος μακρινός, χειμερινός προορισμός.
Το wellness μπορεί να μη μεταφράζεται με όρους pilates, με αποθέματα αβοκάντο και in style μαξιλαριών διαλογισμού
Ούτε με την ανάγκη να πετάξεις τα πάντα και να γίνεις μινιμαλιστής. Το wellness δεν είναι απαραίτητα συνυφασμένο με τη στέρηση και την αφαίρεση. Ίσως για εσένα το κλειδί να είναι μια πρόσθεση. Μια ώρα με τους φίλους ή ακόμα ένας φίλος. Ένα τσιγάρο κάθε Σάββατο βράδυ, όπως η Gwyneth Paltrow.
Ένα roadtrip για κάθε (ή για ένα) Σαββατοκύριακο του μήνα. Μια άνετη πολυθρόνα και ένα καλό βιβλίο. Μια ολόκληρη πίτσα για πάρτη σου την Παρασκευή το βράδυ ή μια ολόκληρη μέρα στην παραλία. Κι αν από όλες αυτές τις εναλλακτικές λείπει το je ne sais quoi των σύγχρονων “επιχειρηματικών” όρων του wellness, μπορεί να φταίει απλά το ότι δεν είναι απαραίτητες.
