Τα μπαχαρικά ενισχύουν τα αρώματα και τις γεύσεις σε ένα πιάτο. Συχνά όμως αγοράζεις ένα μπαχαρικό για να το προσθέσεις σε μία από τις συνταγές σου και να μην το χρησιμοποιήσεις ποτέ ξανά. Το αποτέλεσμα είναι να μείνει στο ράφι για ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ εάν τα μπαχαρικά και τα μυρωδικά που χρησιμοποιείς στις συνταγές σου έχουν ημερομηνία λήξης;
Κάτι το οποίο μπορεί να σου διαφεύγει είναι πως πολλά κοινά μπαχαρικά και βότανα, όπως είναι το γαρίφαλο, ο κουρκουμάς, το δεντρολίβανο, το φασκόμηλο και η κανέλα, εκτός των αρωματικών τους ιδιοτήτων, έχουν επιδείξει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αυτό σημαίνει πως κάποια μπαχαρικά είναι πιο ευαλλοίωτα από κάποια άλλα και χάνουν τις ιδιότητες τους πιο εύκολα.
Τι διάρκεια ζωής έχουν τα μπαχαρικά ανάλογα την κατηγορία στην οποία ανήκουν;
Ας κάνουμε έναν διαχωρισμό. Στον γαστρονομικό κόσμο, τα μπαχαρικά είναι καρυκεύματα που παρασκευάζονται από αποξηραμένες ρίζες, φλοιούς ή στέλεχος ενός φυτού. Τα βότανα και μυρωδικά θεωρούνται τα αποξηραμένα ή φρέσκα φύλλα του φυτού. Κατά τον καθορισμό της διάρκειας ζωής των αποξηραμένων βοτάνων και μπαχαρικών, οι μεταβλητές που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν τον τύπο, την επεξεργασία και την αποθήκευσή τους.
Για παράδειγμα, τα αποξηραμένα μπαχαρικά τείνουν να διαρκούν περισσότερο από τα αποξηραμένα βότανα και όσο πιο ολόκληρα – ή λιγότερο επεξεργασμένα – καρυκεύματα είναι, τόσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια ζωής τους.
Μερικά από τα αποξηραμένα βότανα συνήθως διαρκούν 1-3 χρόνια. Παραδείγματα αυτών είναι τα εξής γνωστά: Ο βασιλικός, η ρίγανη, το θυμάρι, το δεντρολίβανο, τα φύλλα δάφνης, ο άνηθος, ο μαϊντανός, ο κόλιανδρος, η μέντα, η μαντζουράνα και το φασκόμηλο.
Αντίστοιχα, τα αλεσμένα μπαχαρικά ή τα μπαχαρικά και τα μυρωδικά σε σκόνη έχουν συνήθως διάρκεια ζωής 2-3 χρόνια. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το τζίντζερ σε σκόνη, η σκόνη σκόρδου, η κανέλα (όχι το ξυλάκι), η σκόνη τσίλι, ο τριμμένος κουρκουμάς, το αλεσμένο μπαχάρι, το τριμμένο κάρδαμο, η πάπρικα, οι θρυμματισμένες νιφάδες κόκκινου πιπεριού και τα έτοιμα μείγματα καρυκευμάτων σε σκόνη.
Ακόμη, μία τρίτη κατηγορία αποτελούν τα ολόκληρα ή τα μη αλεσμένα μπαχαρικά. Αυτά οποία έχουν τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, καθώς λιγότερο από την επιφάνεια τους εκτίθεται στον αέρα, το φως και την υγρασία. Αυτό τους επιτρέπει να διατηρούν τα αρωματικά έλαια και τις αρωματικές ενώσεις τους περισσότερο από τα αντίστοιχα σε σκόνη. Μάλιστα, εάν αποθηκευτούν σωστά, η κατηγορία αυτή των μπαχαρικών μπορεί να διαρκέσουν έως και 4 χρόνια.
Για παράδειγμα ιθ ολόκληροι κόκκοι πιπεριού, ο κόλιανδρος, οι σπόροι μουστάρδας, μάραθου, κύμινου, τα ολόκληρα μοσχοκάρυδα, το ολόκληρο γαρίφαλο, τα ξυλάκια κανέλας, οι αποξηραμένες πιπεριές τσίλι και το λεμονόχορτο.
Από την άλλη, το αλάτι είναι η εξαίρεση στον κανόνα, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί επ’ αόριστον ανεξάρτητα από το μέγεθος και το σχήμα του χωρίς να χαλάσει ή να χάσει τη γεύση και το άρωμα του. Σε περίπτωση, βέβαια, που γίνεται χρήση αλατιού αρωματισμένου με άλλα μπαχαρικά, π.χ. με ρίγανη ή πάπρικα, τότε τα μπαχαρικά αυτά ίσως χάσουν τις ιδιότητες τους.
Πώς να καταλάβεις εάν τα μπαχαρικά έχουν αλλοιωθεί;
Τα μπαχαρικά δεν λήγουν στην πραγματικότητα. Όταν ένα μπαχαρικό χαλάει, σημαίνει ότι έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της γεύσης, του αρώματος, της δραστικότητας και του χρώματός του. Ευτυχώς, η κατανάλωση ενός μπαχαρικού που έχει χαλάσει δεν πρόκειται να σε αρρωστήσει.
Γενικά, ένας απλός κανόνας για να ελέγξεις το άρωμα και τη γεύση τους είναι συνθλίβοντας ή τρίβοντας μια μικρή ποσότητα στην παλάμη του χεριού σου. Εάν το άρωμα είναι αδύναμο και η γεύση είναι ανεπαρκής, είναι πιθανώς μια ένδειξη για να τα αντικαταστήσεις άμεσα. Φυσικά, πάνω στις συσκευασίες τους αναγράφεται και η ημερομηνία λήξης, οπότε βεβαιώσου πως έχεις ελέγξει κι αυτό.
Πώς να ελαχιστοποιήσεις την πιθανότητα αλλοίωσης των μπαχαρικών σου;
Μείωσε την έκθεσή τους στον αέρα, τη θερμότητα, το φως και την υγρασία. Ένα δροσερό, ξηρό και σκοτεινό περιβάλλον, όπως ένα ντουλάπι, συρτάρι ή ντουλάπι τοποθετημένο σε μέρος είναι ένα εξαιρετικό σημείο τη συλλογή των μπαχαρικών σου. Ακόμη, παίζουν σημαντικό ρόλο τα δοχεία που τα τοποθετείς.
Καλά σφραγισμένα, μη πορώδη δοχεία, όπως τα γυάλινα ή τα κεραμικά λειτουργούν εξαιρετικά στο να κρατήσουν αέρα και υγρασία έξω. Τα πλαστικά δοχεία είναι επίσης μια δημοφιλής επιλογή, αλλά συνήθως δεν είναι τόσο αεροστεγή και μπορούν να απορροφήσουν τα χρώματα και τις οσμές διαφορετικών μπαχαρικών. Επίσης, η υγρασία μπορεί να υποβαθμίσει γρήγορα τη γεύση και την υφή των μπαχαρικών, προκαλώντας ενδεχομένως ακόμη και μούχλα.
Ένα επιπλέον tip για να κρατήσεις τα μπαχαρικά σε καλή κατάσταση είναι να χρησιμοποιείς ένα κουτάλι. Θα παίρνεις κάθε φορά όσο θες από το βαζάκι ώστε να μην απορροφούν την υγρασία από τους ατμούς του φαγητού σου.
