Ο όρος «προληπτικό πένθος» μπορεί ενδεχομένως να σου είναι άγνωστος, ακόμη και αν τον έχεις βιώσει εσύ προσωπικά ή κάποι@ γνωστ@ σου.

Το προληπτικό/προκαταβολικό πένθος λοιπόν, είναι η θλίψη που νιώθει κανείς πριν από μια επικείμενη απώλεια, συνήθως κάποιου που πεθαίνει. Ωστόσο, μπορεί να αφορά και καταστάσεις που δεν σχετίζονται με τον θάνατο, όπως το διαζύγιο ή μια προγραμματισμένη αφαίρεση ενός μέλους ή ενός μαστού, για λόγους υγείας. Το καθοριστικό της υπόθεσης είναι ότι πρόκειται για μια μεγάλη απώλεια, η οποία προβλέπεται ότι θα συμβεί και θα αλλάξει δραστικά τη ζωή του ατόμου.

Συνήθως το προληπτικό πένθος ξεκινάει λίγο καιρό πριν την απώλεια και οι ενδείξεις σχετίζονται σε γενικές γραμμές με συναισθήματα τρόμου, ενοχής, απελπισίας, απόγνωσης και συντριβής. Μπορεί να περιλαμβάνει σε ορισμένες περιπτώσεις, τα σχέδια του πώς θα ήταν ή θα μπορούσε να είναι η ζωή μετά το θάνατο των ανθρώπων που πρόκειται να φύγουν απ’τη ζωή. Όλα αυτά είναι σίγουρα πολύ δύσκολα να τα επεξεργαστεί κανείς σε συναισθηματικό και πρακτικό επίπεδο.

Τα σημάδια του προληπτικού πένθους είναι τρόμος, άγχος και απόγνωση, και μπορεί επίσης να συνοδεύονται από σωματικά στοιχεία, όπως δυσκολία στον ύπνο, απώλεια όρεξης ή αίσθημα ότι η καρδιά χτυπάει δυνατά. Είναι παρόμοιο με το ίδιο το πένθος, καθώς υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι με τους οποίους μπορεί να παρουσιαστεί – και όπως κάθε απώλεια, έτσι και κάθε άτομo το βιώνει με μοναδικό τρόπο.

Υπάρχει συχνά μια συντριπτική και παραλυτική ανησυχία για το άτομο που πεθαίνει, συνεχείς σκέψεις για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει ο θάνατος και τις διαδικασίες που πρέπει να γίνουν, καθώς και μια προσπάθεια προσαρμογής στη ζωή χωρίς αυτόν. Αυτό μπορεί να μοιάζει θλιβερό, εξαντλητικό και αγχωτικό. Φαίνεται ότι η αβεβαιότητα, είναι εκείνη που μπορεί να κάνει το προληπτικό πένθος τόσο επιβαρυντικό, και το να μην μπορείς να γνωρίζεις με βεβαιότητα πώς θα είναι το μέλλον σου.

Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το προληπτικό πένθος μπορεί να είναι θετικό, με τον δικό του περίεργο τρόπο.

Επιτρέπει σε ορισμένους ανθρώπους να αποδεχτούν τη διαδικασία του πένθους πριν συμβεί και ενδεχομένως να τους επιτρέψει να νιώσουν πιο προετοιμασμένοι. Συχνά οι μακροχρόνιες ασθένειες δίνουν χρόνο στους ανθρώπους να πουν αυτά που θέλουν στον πάσχοντα και να περάσουν μαζί του κάποιες τελευταίες σημαντικές στιγμές.

Ενώ λοιπόν το προληπτικό πένθος μπορεί να είναι εξαντλητικό, υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης και υπηρεσίες υποστήριξης που μπορούν να βοηθήσουν.

Αν βιώνεις συναισθήματα προκαταβολικού πένθους, ένα χρήσιμο πρώτο βήμα μπορεί να είναι απλώς να αναγνωρίσεις αυτά τα συναισθήματα και να επιλέξεις με όση πειθαρχία μπορείς, να είσαι λίγο πιο χαλαρ@ με τον εαυτό σου. Το να ξέρεις ότι μια τέτοια δύσκολη στιγμή πλησιάζει, είναι από μόνο του δύσκολο και αξίζεις υποστήριξη τώρα και αργότερα, όταν η απώλεια συμβεί.

Στη συνέχεια, είτε στο ψυχολογικό είτε στο πρακτικό κομμάτι, θα ήταν καλό να ζητήσεις την βοήθεια των κοντινών σου ανθρώπων, ακόμα κι αν πρόκειται για δουλειές του σπιτιού ή τα ψώνια του σούπερ μάρκετ. Όσον αφορά την ψυχολογική σου κατάσταση, πάντα το να απευθύνεσαι σε ειδικούς ψυχικής υγείας είναι βοηθητικό. Προσπάθησε επιπλέον, να καταγράφεις τα συναισθήματά σου σε ένα ημερολόγιο. Εξωτερικεύοντας σκέψεις και συναισθήματά, μπορείς να τα αναγνωρίσεις και να τα επεξεργαστείς πιο εύκολα.

Τέλος, η αυτοφροντίδα πρέπει να γίνει προτεραιότητά σου, όσο δύσκολο και μάταιο μπορεί να σου φαίνεται τον πρώτο καιρό της απώλειας.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάς, είναι ότι το πένθος είναι πολύ προσωπικό για το κάθε άτομο. Δεν μπορείς να βρεις ανθρώπους που θρηνούν το ίδιο, ακόμη και αν βρίσκονται στην ίδια οικογένεια. Δεν υπάρχει σωστός τρόπος για να πενθήσεις, το πένθος σου είναι μοναδικό για εσένα και δεν υπάρχει κανένα λάθος σε αυτό.