Τα προσαρμογόνα βότανα είναι ουσίες που λειτουργούν για να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες στο σώμα.

Ο όρος “προσαρμογόνο” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1940 για να περιγράψει ορισμένα εκχυλίσματα φυτικής προέλευσης που μπορούν να ενισχύσουν, μη ειδικά, το ανθρώπινο σώμα.

Σήμερα, τα προσαρμογόνα βότανα αναφέρονται σε μια σειρά συμπληρωμάτων φυσικής προέλευσης και συνθετικών συμπληρωμάτων που μπορεί να βοηθήσουν το σώμα να προσαρμοστεί σε στρεσογόνες καταστάσεις παρεμβαίνοντας στην απόκριση “μάχης ή φυγής” και — θεωρητικά — χωρίς να προκαλούν καμία βλάβη. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου και των επιπτώσεων του μακροχρόνιου στρες.

Τα προσαρμογόνα βότανα έρχονται είτε ως συνθετικές είτε ως φυτικές ενώσεις. Περιέχουν βιολογικά ενεργές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων φυτοχημικών, που μπορούν να ωφελήσουν τον οργανισμό.

Σύμφωνα με τον αρχικό ορισμό, πρέπει να πληρούν τρία κριτήρια: 

• Πρέπει να είναι μη ειδικά και να βοηθούν τον οργανισμό σε διάφορες δυσμενείς συνθήκες, όπως σωματικό ή περιβαλλοντικό στρες.

• Πρέπει να αντιμετωπίζουν τις σωματικές επιπτώσεις του στρες.

• Δεν πρέπει να βλάπτουν τη συνήθη λειτουργία του σώματος.

Ποιες οι επιδράσεις τους στον οργανισμό;

Τα προσαρμογόνα έχουν μελετηθεί τόσο σε ζώα όσο και σε απομονωμένα νευρωνικά κύτταρα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι έχουν πολλές επιδράσεις στον οργανισμό όπως:

• Νευροπροστατευτικά στοιχεία

• Ιδιότητες κατά της κούρασης

• Αντικαταθλιπτικά αποτελέσματα

• Διεγερτικά για το κεντρικό νευρικό σύστημα

• Αυξάνουν την πνευματική ικανότητα εργασίας, ενισχύουν την προσοχή και αποτρέπουν το άγχος.

Τρία κύρια προσαρμογόνα βότανα έχουν μελετηθεί και έχει βρεθεί ότι είναι ασφαλή και μη τοξικά:

• Eleutherococcus senticosus (σιβηρικό ginseng):  Αυτό το βότανο δεν είναι στην πραγματικότητα τζίνσενγκ, αλλά λειτουργεί με παρόμοιους τρόπους. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή της κόπωσης, της κατάθλιψης και του στρες.

• Rhodiola rosea (Αρκτική ρίζα): Μερικές φορές αναφέρεται ως «ρίζα τριαντάφυλλου» και αναπτύσσεται σε ψυχρά κλίματα (Ασία και Ευρώπη). Είναι ένα ιστορικό βότανο που χρησιμοποιείται στη Ρωσία και τη Σκανδιναβία για τη θεραπεία ασθενειών όπως πονοκέφαλο και γρίπη ενώ μπορεί να αποτρέψει την σωματική και πνευματική κόπωση.

• Schisandra chinensis: Αυτό το βότανο είναι πιο χρήσιμο για την προαγωγή της υγείας του ήπατος και τη σταθεροποίηση των σακχάρων στο αίμα.

Μερικά ακόμα γνωστά προσαρμογόνα βότανα και οι ιδιότητες τους:

• Το αμερικάνικο ginseng (Panax quinquefolius) μπορεί να ενισχύσει την μνήμη, τον χρόνο αντίδρασης, την ηρεμία και το ανοσοποιητικό σύστημα.

• Το ashwagandha (Withania somnifera) μπορεί να μειώσει το stress και το άγχος.

• Το goji berry (Lycium barbarum) μπορεί να ενισχύσει την ενέργεια , τη σωματική και πνευματική απόδοση, την ηρεμία, την αίσθηση ευεξίας, και να βελτιώσει τον ύπνο.

• Ο κουρκουμάς (Curcuma longa) μπορεί να μειώσει την κατάθλιψη.

Τα προσαρμογόνα βότανα δεν είναι κάτι καινούριο στο χώρο της εναλλακτικής ιατρικής. Έχουν μελετηθεί ευρέως, ως ένας τρόπος βελτίωσης της ικανότητας του σώματος να ανταποκρίνεται στο στρες, να αυξάνει την ενέργεια και την προσοχή και να καταπολεμά την κούραση.

Ωστόσο, καλό είναι πριν προμηθευτείς οποιοδήποτε συμπλήρωμα να συμβουλευτείς τον γιατρό ή τον εξειδικευμένο διαιτολόγο σου, καθώς χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.