Τις τσαγκαροδευτέρες τα κουράγια θα μπορούσαν να είναι αυξημένα, αφού ερχόμαστε από Σαββατοκύριακο. Αλλά τα κέφια συνήθως δεν ακολουθούν. Οπότε μπορείς να ξεκινήσεις το declutter σου με τα ντουλάπια του μπάνιου για αρχή, που είναι πιο μικρά. Πετάς ό,τι έχει λήξει, χαρίζεις ό,τι είναι εκεί και δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσεις μέχρι να λήξει.

Την Τρίτη οδεύεις στην κουζίνα και κάνεις το ίδιο με τα εκεί ντουλάπια. Κάτι θα έχει χαλάσει. Ίσως κάποια σακουλάκια ή βαζάκια να είναι μισά- αλλά με το ίδιο προϊόν- οπότε θα τα ενώσεις σε ένα. Μπορεί να έχεις και αλεύρι και κονκασέ που δε θυμόσουν. Δεν παίρνεις άλλα από το σούπερ μάρκετ, καταναλώνεις πρώτα αυτά.

Η Τετάρτη θα είναι ημέρα έντυπου υλικού, να πάρει μια ανάσα και η μέση και ο αυχένας. Τακτοποιείς τα βιβλία, διαλέγεις ποια περιοδικά έχει νόημα να τα κρατάς και ποια μόνο σκονίζονται. Το ίδιο κάνεις και με όλη τη χαρτούρα που μαζεύεται σε διάφορες γωνιές του σπιτιού. Όταν τελειώσεις, κατεβάζεις την τσάντα με τα άχρηστα στον κάδο ανακύκλωσης, διπλό το καλό.

Ήρθε Πέμπτη και μπορείς τώρα να βγεις στο μπαλκόνι. Τρεις μέρες μέσα, μην ξεμείνεις κι από βιταμίνη D. Βγαίνεις, τακτοποιείς, ξεφορτώνεσαι ό,τι πιάνει άδικα χώρο. Το ίδιο και στη ντουλάπα του μπαλκονιού, στάνταρ έχει αντικείμενα ξεχασμένα.

Την Παρασκευή σκανάρεις τους χώρους. Κομοδίνα, ράφια κρεβατοκάμαρας, τραπεζαρία, coffee table. Να αδειάσουν οι επιφάνειες, να αναπνεύσουν. Την Κυριακή θα πάρεις μια ανάσα, μια μέρα ανάπαυλας την κέρδισες με κόπο και ιδρώτα. Κράτα αυτό στο νου για να παίρνεις κουράγιο, γιατί το Σάββατο που είσαι πιο πολλές ώρες στο σπίτι, είναι η μέρα για τις ντουλάπες με τα ρούχα.

Όλο αυτό, παντού

Ας πούμε ότι αυτός είναι ένας μίνι οδηγός για ένα καλό declutter σπιτιού. Λιγότερα πράγματα συνεπάγονται περισσότερο χώρο. Και περισσότερος χώρος ίσον περισσότερος αέρας. Και περισσότερος αέρας σημαίνει ανάσες, ηρεμία, διαύγεια.

Όλα όσα χρειάζεσαι δηλαδή ώστε να μπορείς να λειτουργήσεις στην καθημερινότητα και όλα όσα αυτή περιλαμβάνει. Ήρεμος να φύγεις για τη δουλειά σου, χωρίς περισπασμούς  να ζήσεις τον έρωτά σου. Να κάνεις τις δουλειές του σπιτιού χωρίς να απελπίζεσαι, με λιγότερες έγνοιες να ξαπλώνεις για ένα πραγματικά ξεκούραστο βράδυ.

Αυτό όλο δεν ισχύει μόνο για το σπίτι, αλλά για τα πάντα. Ένα γερό declutter στο ημερήσιο πρόγραμμά σου, κρατώντας μόνο όσα σε εξυπηρετούν, θα σου χαρίσει χρόνο για όσα θέλεις να κάνεις και ποτέ δεν προλαβαίνεις. Στους ανθρώπους γύρω σου, ένα declutter τοκιξότητας δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ανανεωμένο θα σε αφήσει. Κι ένα declutter συναισθηματικό θα δημιουργήσει το πρόσφορο έδαφος που χρειάζεσαι για νέες φιλίες, νέες αγάπες και περιπέτειες.

Στους καιρούς που η τεχνολογία υπεισέρχεται στα πάντα όλα, εκεί κι αν έχει γίνει πανικός. Το declutter το ψηφιακό, αυτό κι αν το έχουμε ανάγκη. Σε λίγο καιρό, μάλλον θα είναι και το πιο απαραίτητο όλων.

Γιατί στο σπίτι τα βλέπεις όλα αυτά που μαζεύονται. Ακόμη κι αν κάποιες μέρες κάνεις πως δεν υπάρχουν, κάποια στιγμή θα εκνευριστείς. Το ίδιο και στον περίγυρό σου και μέσα σου. Κάποια στιγμή έρχεσαι αντιμέτωπος με όσα σε γεμίζουν δυσφορία και αναγνωρίζεις την ανάγκη απομάκρυνσής τους.

Με τα ψηφιακά σου αρχεία όμως τι γίνεται;

Εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά. Είναι εκεί αλλά δε φαίνονται. Εκτός από όταν γεμίζει η μνήμη του κινητού ή του υπολογιστή ή του σκληρού σου δίσκου. Αλλά παίρνεις άλλο δίσκο, φτιάχνεις iCloud λογαριασμό, εύκολα αυξάνεις τον ψηφιακό διαθέσιμο χώρο σου και συνεχίζεις να μαζεύεις.

Ψηφιοποιημένες φωτογραφίες από την παιδική ηλικία ή τα σχολικά σου χρόνια και βίντεο από τις διακοπές χρόνια πριν. Δεν τα έχεις ξαναδεί ποτέ, αλλά πες καλά μέχρι εδώ, είναι το συναίσθημα στη μέση.

Έχεις όμως και ταινίες που κάποια στιγμή ίσως δεις. Ή που έχεις ήδη δει, αλλά κάποια στιγμή ίσως ξαναδείς. Συνταγές που σε ενθουσίασαν όταν τις πρωτοείδες και τις κρατάς για κάποιο επόμενο μεγάλο τραπέζι. Και ορισμένα αντικείμενα, τα είδες και ίσως θελήσεις κάποια στιγμή να τα αγοράσεις. Κρατάς τις καρτέλες του browser ανοιχτές για να μην τα ξεχάσεις. Και άρθρα, έπεσες πάνω τους και θα ήθελες να τα διαβάσεις αλλά δεν είχες χρόνο την ώρα εκείνη. Τα βαστάς ανοιχτά, μην τα ξεχάσεις κι αυτά.

Ίσως και κάποια στιγμή, δύο έννοιες να πολεμήσεις εδώ. Αλήθεια, αν είναι να τα ξεχάσεις όλα αυτά, τότε γιατί τα βαστάς; Αν είχες ανάγκη κάτι από όλα αυτά, δεν θα το θυμόσουν από μόνος σου; Για ό,τι σημαντικό για σένα, χρειάζεσαι πραγματικά υπενθύμιση;

Ο 47χρονος και το σύνδρομο ψηφιακής συσσώρευσης

Με επικεφαλής την Martine van Bennekom, Ολλανδή ψυχίατρο του Ακαδημαϊκού Ιατρικού Κέντρου, ομάδα γιατρών μελέτησε την περίπτωση 47χρονου άνδρα. Ο οποίος παρουσίασε την ανάγκη συσσώρευσης ψηφιακών αντικειμένων σε ψυχαναγκαστικό βαθμό.

Κάθε εβδομάδα η συλλογή του με ψηφιακά αρχεία μεγάλωνε κατά χιλιάδες. Η ταξινόμηση δε αυτών, του έπαιρνε ώρες ατέλειωτες. Πέντε τεράστιας χωρητικότητας σκληροί δίσκοι ήταν πλέον πλήρεις, πήγαινε για τον έκτο. Τελικά, ελλείψει χρόνου λόγω όλων αυτών, ο 47χρονος αδυνατούσε να προλάβει να κοιμηθεί, να περιποιηθεί τον εαυτό του και το σπίτι του, πόσο δε μάλλον να κρατήσει φιλίες ή να εντάξει στην ημέρα του διασκέδαση.

Στο μεταξύ, στα εκατομμύρια τελικά αρχεία του, ο 47χρονος δεν είχε ανατρέξει ποτέ. Ποτέ δεν ξαναείδε φωτογραφία, ποτέ δεν ξαναδιάβασε κάποιο κείμενο. Είχε όμως πείσει τον εαυτό του ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα τα χρειαστεί, οπότε επιβάλλεται να τα έχει.

Τη διαταραχή παρασυσσώρευσης -ή σύνδρομο αποθησαύρισης- την είχαμε κι από πριν. Ωθούσε ανθρώπους, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, να μαζεύουν διαρκώς αντικείμενα στα σπίτι τους και να αδυνατούν να αποχωριστούν οποιοδήποτε εξ αυτών. Έτσι τα σπίτια τους έφταναν να γίνονται αποθήκες και οι ίδιοι να μη μπορούν να διατηρήσουν ικανοποιητικές συνθήκες υγιεινής. Βάζοντας σε κίνδυνο τη δική τους, συχνά και τη δημόσια υγεία.

Υποπερίπτωση του φαινομένου αυτού φαίνεται να προκύπτει τώρα η ψυχαναγκαστική ψηφιακή συσσώρευση, ψηφιακή αποθησαύριση, ή ψηφιακή συλλεκτομανία. Και φαίνεται σύντομα να πρόκειται να αναγνωριστεί επίσημα ως ψυχική διαταραχή, ικανή να επηρεάσει την ποιότητα ζωής των πασχόντων, αλλά και των γύρω τους.

Ο 47χρονος δεν είναι μόνος

25χρονο κορίτσι δεν μπορούσε να διαγράψει τις WhatsApp συζητήσεις της με το πρώην της. Γιατί τη βοηθούσε να βλέπει σταδιακά πώς άλλαζαν και, μέσω αυτών, πως εξελίχθηκε η σχέση τους σε χωρισμό. Το ίδιο κορίτσι, έχει δύο εξωτερικούς σκληρούς δίσκους και έχει αυξήσει και την iCloud χωρητικότητά της γιατί θέλει επίσης να φωτογραφίζει τα πάντα. Δεν έχει, όπως υποστηρίζει, καλή μνήμη και της φέρνει άγχος το να μη μπορεί να θυμηθεί ποιος ήταν παρόν σε κάθε γεγονός και πώς πέρασαν. Αποτυπώνοντας και αποθηκεύοντάς τα όλα, νιώθει ασφάλεια.

Μία ακόμη 28χρονη, αρνείται να σβήσει οποιαδήποτε ψηφιακή της συζήτηση. Φοβάται πως αλλιώς, κάποιος θα της πει κάτι, στο μέλλον θα πράξει κάτι άλλο από αυτό που της είπε, κι εκείνη δε θα έχει αποδείξεις για τις παρελθοντικές υποσχέσεις. Επίσης, ποτέ δε σβήνει ευχές γενεθλίων, ακόμη και όσες έχει λάβει χρόνια πριν. Δεν μπορεί να τις αποχωριστεί. Κι ας μην της έχει ξανακοιτάξει ποτέ, όπως παραδέχεται.

Η Dr. Daria J. Kuss, επικεφαλής του τμήματος κυβερνοψυχολογίας του Nottingham Trent University, σημειώνει πως το να κρατάμε κάποια παλιά ψηφιακά αντικείμενα, όπως βίντεο αγαπημένων μας που δεν είναι πια εδώ, ή φωτογραφίες από παλιά ταξίδια ανά τον κόσμο, είναι φυσιολογικό. Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα και η νοσταλγία είναι μέσα στα συναισθήματα που βιώνουμε.

Το θέμα είναι, όπως αποκαλύπτει επιστημονική έρευνα που διεξήχθη στο Newcastle της Αγγλίας, πως οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν σημάδια άγχους και αυξημένου στρες που προκαλούνται από τη συσσώρευση και την ακαταστασία σε emails, ηλεκτρονικές φωτογραφίες, screenshots, αρχεία εργασίας και ό,τι άλλο αποθηκεύουν.

Κι έτσι επιστρέφουμε στο mindfulness. Η ενσυνειδητότητα είναι και εδώ η λύση μας. Να αποθηκεύουμε μεν, τα ψηφιακά αρχεία που όντως μας χρειάζονται δε. Αποφεύγουμε την προσκόλληση. Κρατάμε βέβαια όσα αγαπάμε πολύ και όσα συχνά χρησιμοποιούμε, αλλά δε βαραίνουμε τους δίσκους και εμάς με όσα χρόνια τώρα δε χρειαστήκαμε.