Η άβολη στιγμή της άβολης εκείνης μέρας του άβολου καιρού που ο κόμπος έφτασε άβολα στο χτένι. Που θα φορέσεις ένα άβολο βλέμμα να καλύψει τα άβολα συναισθήματα και θα κάτσεις στον καναπέ να κάνετε την άβολη συζήτηση που καιρό τώρα αποφεύγετε. Ο οποίος καναπές, για πρώτη φορά, άβολος μοιάζει ξαφνικά κι αυτός.
Τη συζήτηση αυτή την έχεις χιλιοπαίξει στο μυαλό σου. Κάποτε αλλάζει η έκβαση, κάποτε μοιάζει μονόδρομος. Άλλοτε οι τόνοι ανεβαίνουν, άλλοτε η ψυχραιμία βασιλεύει. Ή και η αδιαφορία, όπως το δει κανείς. Ξεκινάς και μιλάς, σε ακούει, απαντάει, ξαναμιλάς. Ή με την αντίστροφη σειρά, καμία σημασία δεν έχει. Σε κάθε περίπτωση, τα σενάρια στο μυαλό σου αχανώς πολλά.
Να εισέρχεσαι διατεθειμένος
Μόνο που είναι στο μυαλό σου. Το δικό σου το μυαλό. Που μάντεψε. Είναι αποκλειστικά δικό σου και δεν περιλαμβάνει το μυαλό του άλλου. Που είναι, αντίστοιχα, αποκλειστικά δικό του. Έχεις τη γνώμη σου, κατέληξες κάπως σε αυτήν, έχεις και επιχειρήματα που τη στηρίζουν. Στις εκδοχές της ιστορίας που γράφεις και ξαναγράφεις όμως, αντικειμενικά σου λείπει ο παράγοντας συνομιλητής. Που μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Από το να αμφισβητήσει τα επιχειρήματα που προβάλεις, μέχρι το να έχει μια γνώμη τελείως διαφορετικής οπτικής. Μπορεί να έχει κι εκείνος τα επιχειρήματά του, πιθανόν ικανά να μπορέσουν να αλλάξουν και τη δική σου αρχική γνώμη.
Κι αν είναι βέβαια για καλό, καλώς να σου την αλλάξουν. Σε τίποτα δεν ωφελεί να εισέρχεσαι σε μια συζήτηση, αν δεν είσαι διατεθειμένος να δώσεις και να λάβεις. Να ακουστείς αλλά και να ακούσεις. Να προσαρμοστείς στα δεδομένα που εμφανίζονται και να σκεφτείς. Ξανά να σκεφτείς.
Η πιο δύσκολη συζήτηση από όλες
Αυτά τώρα, σε όποια συζήτηση κι αν μπαίνεις. Με τον σύντροφο, τον φίλο, τον συγγενή, τον συνάδελφο. Με εσένα τον ίδιο, κυρίως με εσένα. Με εσένα, που η συζήτηση μαζί σου είναι η πιο δύσκολη από όλες. Καταρχάς, γιατί σε ξέρεις όσο κανείς κι έτσι ξέρεις και ποια επιχειρήματα θα είχαν πάνω σου το βέλτιστο δυνατό αντίκτυπο. Ποια είναι εκείνα που μπορείς να σου πεις για να σε πείσεις για κάτι και στα οποία σου είναι δύσκολο να αντισταθείς. Και κατά δεύτερον, γιατί στη συζήτηση αυτή είσαι εσύ και μόνο, οπότε δεν υπάρχει καν άνθρωπος δεύτερος να σε αντικρούσει.
Κι έτσι σε πείθεις να μην κάνεις όσα σου φαίνονται άβολα, σαν εκείνη τη συζήτηση στον άβολο τον καναπέ. Να μην αλλάξεις, η συνήθεια και η ασφάλεια να νικήσει την εξέλιξη και τα όνειρα. Να μην τα κυνηγήσεις, να μείνεις εδώ και όπου σε πάει.
Όλοι έχουν ένα σχέδιο μέχρι να τους ρίξει κάποιος μια γροθιά στο πρόσωπο, είχε πει ο Mike Tyson κάποτε. Κι όπου Tyson και γροθιές, τον ακούμε, ο άνθρωπος ξέρει. Άσε έξω από τη φράση το κομμάτι της βίας, κράτα όμως το κομμάτι του αιφνιδιασμού. Το κομμάτι του φόβου. Και τη διαχείριση αυτού. Το πώς μπορείς να προετοιμαστείς για τη γροθιά αυτή, το πώς θα αντιδράσεις όταν σου σκάσει, το πώς θα σταθείς όρθιος αντί να καταρρεύσεις.
Οι πειστικοί σου εξορθολογισμοί
Είναι 6 το πρωί και χτυπάει το ξυπνητήρι και θες να το χτυπήσεις κι εσύ. Και πάμε τώρα. Μα πρέπει να κοιμηθώ, χρειάζομαι τον ύπνο, ο ύπνος κάνει καλό. Σωστά. Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός. Ανάγκη βασική που, παραλειπόμενη, μόνο προβλήματα δημιουργεί. Αυτό όμως δε σημαίνει πως τώρα είναι η ώρα να κοιμηθείς παραπάνω. Αυτό που μπορούσες να είχες κάνει ήταν να είχες κοιμηθεί νωρίτερα χθες. Ακόμη όμως κι αν δεν το έκανες, και πάλι μπορείς να σηκωθείς. Θα σου κοστίσει λίγο τώρα, αλλά μπορείς πάντα να σε φροντίσεις αργότερα. Να σηκωθείς να κάνεις αυτό που έπρεπε και απόψε να κοιμηθείς τελικά νωρίτερα.
Άλλο τώρα. Γιατί να το κάνω αυτό αφού δυσκολεύομαι; Καλά δεν είμαι κι έτσι; Ναι, ίσως. Αν δε σου συμβαίνει κάτι ανυπέρβλητα σοβαρό, ίσως καλά να είσαι κι έτσι. Ένα σκέτο αδιάφορο καλά όμως, μαζί κι ένας σκασμός συμβιβασμοί, πώς να οδηγήσουν στη μακροπρόθεσμη ευτυχία; Και η υποχώρησή σου απέναντι στο φόβο και το ρίσκο, πώς θα σε οδηγήσει σε αυτοπεποίθηση, αφού παραβιάζεις μόνος σου τα πραγματικά σου θέλω και κάνεις τον εαυτό σου στην μπάντα;
Κι εκείνη η κακή συνήθεια. Που ξέρεις ότι δεν σου κάνει καλό, αλλά όταν έρχεται η ώρα της, την επαναλαμβάνεις. Έχεις και επιχείρημα βέβαια πάλι, μη χάσεις. Ότι εντάξει μωρέ, για αυτή τη μία μόνο φορά δεν θα με βλάψει, δεν έγινε και κάτι. Μπορεί, μπορεί για μία φορά να μην έγινε και κάτι. Αυτό όμως που σίγουρα έγινε, είναι πως αθέτησες το λόγο σου στον εαυτό σου να προσπαθήσεις να σταματήσεις αυτό που γνωρίζεις ότι σε βλάπτει. Η οποία αθέτηση αναπόφευκτα οδηγεί σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφοράς όπου αυτή η μία μόνο φορά θα είναι και αργότερα μία μόνο φορά, και αύριο άλλη μία, και μεθαύριο, και πάει λέγοντας.
Η καλύτερη νοοτροπία σου
Την καλύτερη νοοτροπία σου δεν θα τη βρεις στον πανικό σου επάνω. Θα τη βρεις εν ώρα ηρεμίας. Τότε που μπορείς να δεις την κατάσταση αντικειμενικά και να την αξιολογήσεις. Να δεις τι επιδιώκεις από την κατάσταση αυτή και πού θέλεις να πας. Όχι όταν θα έρθει η δύσκολη ώρα που η ψυχραιμία έχει πάει περίπατο και όλα τριγυρνούν στο μυαλό σου με ταχύτητα φωτός, λες και κάποιος έβαλε νέφτι στον πωπό των σκέψεών σου.
Το χειμωνιάτικο πρωί που δεν έχει καν ξημερώσει και η μόνη λογική εκδοχή του εαυτού σου μοιάζει εκείνη που βρίσκεται ολοκληρωτικά κάτω από το πάπλωμα, το ξυπνητήρι για να πας στη δουλειά περπατώντας δεν έχει τύχη καμία. Αυτό για να το κάνεις, θέλει δουλίτσα πριν.
Όταν ήσουν ξύπνιος και καλά ντυμένος και ορεξάτος και σκεφτόσουν πόσο καλό κάνει το πρωινό περπάτημα στο σώμα και στο μυαλό σου και αποφάσιζες πως αύριο θα κάνεις αυτή την καινούργια αρχή. Τότε είναι η στιγμή που έχεις τη δυνατότητα της επιλογής και όχι το επόμενο πρωί στις 6.
Γιατί στις 6 το πρωί, να είσαι σίγουρος ότι θα έχεις όλου του κόσμου τα επιχειρήματα για ποιους λόγους δεν πρέπει να σηκωθείς. Και οι εξορθολογισμοί που θα σου προβάλεις θα είναι τόσο αληθοφανείς, που τα στοιχήματα να τους αντικρούσεις δίνουν απόδοση τρελή. Και δεν θα είναι και τελείως λάθος εδώ που τα λέμε. Το είδες και πριν, μία αλήθεια μέσα τους θα την κρύβουν. Η λίγη όμως αλήθεια, ξεπερνιέται με περισσότερη αλήθεια. Κι έτσι για κάθε πειστικό σου επιχείρημα, χρειάζεσαι αν μη τι άλλο ένα ακόμη πιο δυνατό αντεπιχείρημα.
Αντεπιχειρημάτων εξάσκηση
Τα γραπτά μένουν, το ξέρεις. Την ώρα της καλύτερης νοοτροπίας σου πιάσε χαρτί και μολύβι. Ή tablet και πληκτρολόγιο, σίγουρα δεν θα τα χαλάσουμε εκεί. Αρκεί να γράψεις. Να σκεφτείς τώρα τα επιχειρήματά σου που μπορούν να αντικρούσουν τους δικούς σου πειστικούς εξορθολογισμούς. Να τα έχεις έτοιμα εμπρός σου την ώρα της γροθιάς στο πρόσωπο.
Όχι πως αυτή η λύση όμως θα λειτουργήσει από μόνη της. Και πάλι, όπως και σε όλα, θα χρειαστεί προσπάθεια και εξάσκηση. Εξάσκηση σκόπιμη και καθημερινή, ώστε να γίνεσαι όλο και καλύτερος στον να ξεπερνάς τις αντιστάσεις σου και να μην καταλήγεις αβοήθητος μπροστά στους δικούς σου φόβους.
1. Όρισε ένα συγκεκριμένο χρόνο μέσα στη μέρα σου για εξάσκηση και δεσμεύσου απέναντι σε αυτό. Κάθε μέρα, εκείνη την ώρα, θα την αφιερώνεις εκεί.
2. Όχι αοριστίες εδώ. Βρες ό,τι σε δυσκολεύει. Εκείνο όπου συνήθως οι εξορθολιγισμοί σου πιάνουν. Και συγκεντρώσου σε εξάσκηση επ΄αυτού. Όρισέ το θέμα που θα παλέψεις από την προηγούμενη ημέρα.
3. Baby steps. Αν προσπαθείς καιρό τώρα να συγκεντρωθείς, να αφήσεις την καθημερινότητα στην άκρη και να διαβάσεις ένα βιβλίο αλλά δεν τα καταφέρνεις, δεν χρειάζεται να το πας μια και έξω όπως έκανες στα φοιτητικά ξέγνοιαστα καλοκαίρια. Μη σου βάζεις τρικλοποδιές, διάβασε 10 ή 20 λεπτά το πολύ, μια αρχή είναι πάντα ένα βήμα εμπρός.
4. Την ώρα της εξάσκησης, δες σε. Παρατήρησε. Τι κάνεις; Τι γίνεται; Τι εκλογικεύσεις κάνεις; Ποια είναι η άνεση στην οποία στρέφεσαι; Ποια τα παράπονά σου και οι δικαιολογίες σου; Απλή παρατήρηση κάνε, η κριτική ας μείνει εκτός.
5. Μείνε μια στιγμή εδώ. Με τον φόβο και την αντίσταση. Δεν χρειάζεται πάντα να τρέχεις μακριά, νιώσε την αίσθηση αυτή. Τη στιγμή αυτή, δες αν κάποιο από τα αντεπιχειρήματά σου έχει δύναμη επάνω σου.
6. Αγάπη μόνο. Τοποθέτησε τον εαυτό σου σε ένα μέρος αγάπης. Πώς θα μπορούσες να κάνεις αυτό που αποφεύγεις ως μια πράξη αγάπης προς τους γύρω σου ή προς εσένα τον ίδιο; Πόσο σημαντική είναι η αγάπη αυτή και πόσα έχει να προσφέρει; Μήπως είναι τόση η σημασία της που αυτή και μόνο μπορεί να σε κινητοποιήσει;
7. Και λίγη επιμονή. Προσπάθησε η εξάσκησή σου να κρατήσει έστω δύο λεπτά, ένα αν δεν γίνεται με τίποτα. Αλλά αύριο, πάλι ένα λεπτό να αντέξεις. Όχι λιγότερο. Για να το έκανες σήμερα, μπορείς και αύριο. Και μεθαύριο. Παραμεθαύριο ίσως σου μοιάζει πιο βατό και ανέβεις τελικά στα δύο.
Και θα περάσει ο καιρός και θα δεις μπροστά σου τους ίδιους σου τους εξορθολογισμούς να χάνουν τη δύναμή τους. Κι εσύ θα ξέρεις πια πως ο φόβος δεν είναι τελικά και τόσο τρομακτικός.
