Φαίνεται πως το άγχος επηρεάζει κάθε ηλικία, με έναν στους δέκα νέους να παραδέχεται πως είναι τόσο αγχώδης που δεν θέλει να βγει απο το σπίτι.
Ιδρώτας, δάκρυα, ταχυπαλμία και ένα ‘σφίξιμο’ στην καρδιά: όλοι αναγνωρίζουμε αυτό το συναίσθημα. Αλλά, πως μπορείς να αναγνωρίσεις αν το άγχος που νιώθεις όταν έχεις μια προθεσμία, βρίσκεσαι σε μια οικογενειακή συνάντηση ή σε πρώτο ραντεβού είναι απλά μια καθημερινή ανησυχία ή προμηνύει κάτι πιο σοβαρό;
Μιλήσαμε με μερικά άτομα για να μάθουμε πώς είναι να έχεις άγχος στα 20s…
- Μπορεί να επηρεάσει κάθε πλευρά της ζωής σου
Από το να αρνείσαι να βγεις απο το σπίτι μέχρι και το κοινωνικό άγχος, το να ζεις με αγχώδεις διαταραχές μπορεί πραγματικά να επηρεάσει την καθημερινότητα σου.
‘Συνήθιζα να οργανώνω τις εξόδους μου απο το σπίτι αφού πρώτα είχα τσεκάρει που βρίσκεται το πλησιέστερο νοσοκομείο σε περίπτωση που είχα κρίση πανικού και η καρδιά μου θα ‘έσπαγε’, είπε η 27χρονη Δήμητρα. ‘Η ιδέα του να σηκωθώ απο το κρεβάτι ή να βγω απο το σπίτι μου φαίνονταν βουνό και γενικότερα, το να βγω απο το comfort zone μου προκαλούσε άγχος’.
Και δεν είναι μόνο η κοινωνική ζωή που επηρεάζεται. Ο 28χρονος Νίκος υποστηρίζει πως η απόδοση του στη δουλειά έχει επηρεαστεί σημαντικά. ‘Έχω χάσει ευκαιρίες για προαγωγή λόγω ‘συμπεριφοράς’ ή ‘έλλειψης αυτοκυριαρχίας’.
- Τα συμπτώματα μιας αγχώδους διαταραχής μπορούν να είναι και σωματικά, πέρα απο ψυχολογικά
Ναι, εμφανίζεται στο μυαλό σου – συχνά ως μια σειρά απο αυξανόμενα πανικόβλητες σκέψεις, αλλά οι κρίσεις πανικού μπορούν να έχουν και σωματικά συμπτώματα. ‘Είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσω. Περισσότερο, με καταπνίγει’, λέει η 29χρονη Λουίζα. ‘Είναι σαν μια στρώση του δέρματος σου να έχει φύγει, να νιώθεις τα πάντα και να είσαι υπερευαίσθητος’.
‘Μερικές φορές μπορεί να είναι απλά ναυτία, μικρή ταχυπαλμία ή ξηρό στόμα/ αίσθημα δίψας (το οποίο με ενοχλεί ιδιαίτερα όταν βρίσκομαι στο μετρό!) ή άλλες φορές νιώθω πως δεν μπορώ να πάρω ανάσα ή δεν έχω αρκετό αέρα, κάτι που με κάνει να νιώθω οτι παθαίνω καρδιακή προσβολή και δεν μπορώ να αναπνεύσω’, είπε η 27χρονη Κατερίνα*.
Και όπως σε όλα, έτσι και στο άγχος υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα. ‘Το άγχος μου ήταν τόσο έντονο που επηρέασε το πεπτικο και νευρικό μου σύστημα’, είπε η 26χρονη Ιοκάστη. ‘Ενιωθα μούδιασμα σε όλο μου το σώμα- κυρίως στο πρόσωπο, χείλη και χέρια’, εξηγεί. ‘Επίσης, είχα ημικρανίες που μερικές φορές με έκαναν να χάσω προσωρινά την όραση μου στο ένα μάτι. Τα σωματικά συμπτώματα ήταν δυσάρεστα επειδή μου προκαλούσαν πρόσθετο άγχος’, πρόσθεσε.
- Οι εργοδότες σου είναι τα τελευταία άτομα στα οποία θέλεις να το πεις ( αν και γνωρίζεις πως πρέπει)
Αν αναλογιστείς πως ένας στους έξι νέους είναι πιθανό να διαγνωσθεί με αγχώδη διαταραχή στη ζωή του, θα θεωρούσες πως δεν θα υπήρχε τόσο στίγμα γύρω του αλλά, απο τα διάφορα άτομα με τα οποία μιλήσαμε για αυτό το άρθρο, μόνο τα δυο ένιωσαν άνετα να γραφεί το πραγματικό όνομα τους ενώ πολλοί υποστήριξαν οτι η δουλειά τους ήταν ο λόγος που προτιμούν να μείνουν ανώνυμοι.
‘Μπορώ να μείνω ανώνυμη παρακαλώ;’ Θα προτιμούσα οι συνάδελφοι και οι haters μου να μη γνωρίζουν χααχαχαχ’, είπε η Λουίζα.
Πράγματι, φαίνεται πως υπάρχει ακόμη το στίγμα γύρω απο το θέμα αυτό. Ο Νίκος αποκαλύπτει πως συχνά νιώθει ντροπή μετά απο μια κρίση πανικού. ‘Είτε είχες μια κρίση πανικού για κάτι χαζό, κάτι που σημαίνει οτι είσαι αδύναμος ( ή τουλάχιστον έτσι νιώθεις), ή μπροστά σε κάποιον, που είναι ντροπιαστικό’, είπε. ‘Συνήθως μένω στο κρεβάτι για όλη την επόμενη μέρα. Κυρίως αν συνέβει μπροστά σε τρίτους’.
- Είσαι ο χειρότερος κριτής σου
‘Οι άνθρωποι δεν το καταλαβαίνουν πάντα’, εξηγεί η 22χρονη Φοίβη, την οποία στο παρελθόν έχουν αποκαλέσει ‘υπερβολική’.
Αλλά αλήθεια, ο μεγαλύτερος κριτής είναι ο εαυτός σου. ‘Το άγχος έχει επηρεάσει τη ζωή και την αυτοπεποίθηση μου σε πολύ μεγάλο βαθμό. Συχνά, οι πιέσεις στην εργασία ή τη κοινωνική ζωή προκαλούν αισθήματα κατωτερότητας. Μετά ξεκινά ένας κύκλος αγανάκτησης όπου κατηγορείς τον εαυτό σου που νιώθεις έτσι. Τον πείθεις οτι πάει κάτι στραβά μαζί σου, οτι έχεις σπάσει’, προσθέτει. ‘Είναι σαν ένας συνεχής διάλογος μέσα στο κεφάλι σου, όπου λες κακά πράγματα στον εαυτό σου, πράγματα που δεν θα επέτρεπες ποτέ σε κάποιον άλλον να σου πει’.
- Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης – και η δεκαετία των 20 – μπορούν να επιδεινώσουν το άγχος σου
‘Η δεκαετία των 20 είναι η πιο δύσκολη απο όλες’, λέει ο Yvan. ‘Είσαι έξω στον κόσμο και πρέπει να συμπεριφερθείς ως ενήλικας, αλλά δεν νιώθεις έτσι. Νιώθεις πως προσπαθείς σκληρά να ανταποκριθείς στο ρόλο σου ως ενήλικας, αλλά δεν τα καταφέρνεις. Αλλά, έχω αρχίσει να αποδέχομαι πως έτσι νιώθει ο καθένας’.
Η 26χρονη Άννα συμφωνεί, και προσθέτει πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι προσδοκίες – τόσο απο εμάς όσο και απο τους άλλους- αυξάνουν το άγχος.
‘Βλέποντας τι έχουν καταφέρει οι άλλοι στην ηλικία σου, σε κάνει να νιώθεις χάλια για τον εαυτό σου και τα όσα έχεις πετύχει’, είπε. ‘Είναι μια συνεχής σύγκριση και μετά νιώθεις κύματα άγχους και πως δεν βρίσκεσαι εκεί που θα έπρεπε. Ακόμη και αν αναγνωρίζεις πως το Instagram και το Snapchat είναι χαζομάρες, δεν μπορείς να σταματήσεις τη σύγκριση: ‘είμαι αρκετά αδύνατη; Τρώω όσο υγιεινά πρέπει; Γιατί δεν ταξιδεύω πιο πολύ; Γιατί εγώ και το αγόρι μου δεν βγάζουμε όμορφες αυθόρμητες φωτογραφίες;’ προσθέτει.
Επίσης, ας σηκώσει το χέρι όποια άλλη πίστευε οτι μέχρι την ηλικία των 25 θα είχε παντρευτεί τον έρωτα της ζωής της, θα είχε μια κερδοφόρα και σταθερή δουλειά και θα ταξίδευε σε όλο τον κόσμο, έχοντας το σώμα ενός μοντέλου της Victoria’s Secret. ‘Είναι τόσο ουτοπικό, ωστόσο πιστεύεις οτι αυτή είναι η ‘σωστή ηλικία’ για να τα κάνεις όλα αυτά. Αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι αυτό το θέμα. Η ιδέα οτι πρέπει η ζωή μας να έχει μπει σε μια σειρά στα 20s μας είναι κάτι που με αγχώνει απίστευτα. Νιώθω πως όλα είναι τόσο μακρινά. Απο πού να ξεκινήσω;’ καταλήγει.
- Σε κάνει αυτή που είσαι. Και συνειδητοποιείς πως μπορείς να το διαχειριστείς…
Το να αντιμετωπίζεις κρίσεις πανικού έχει κάνει πολλούς, όπως τη Δήμητρα, να ανακαλύψουν τρόπους που θα τους κάνουν να φροντίσουν καλύτερα τον εαυτό τους. ‘Έχω παρατηρήσει οτι υποφέρω λιγότερο απο κρίσεις πανικού όταν δεν έχω καταναλώσει αλκοόλ ή junk food, ή έχω κοιμηθεί αρκετά’.
Οπότε, πως να αποφύγεις ή έστω, να αντιμετωπίσεις το άγχος; Υπάρχουν τρόποι (όπως η φαρμακευτική αγωγή) που μπορούν να σε κάνουν να μειώσεις τη πίεση. ‘Κάποιος μου πρότεινε την ομοιοπαθητική. Παίρνω φυτικά σκευάσματα απο βότανα – και το άγχος μου έχει βελτιωθεί’, είπε η Lana.
‘Δοκίμασα βάμματα για άγχος και ένιωσα άμεση ανακούφιση. Μετά άρχισα να επισκέπτομαι ένα διατροφολόγο και έμαθα πως η ζάχαρη και η αφυδάτωση έκαναν χειρότερο το άγχος μου. Οπότε, άλλαξα αυτά τα δυο πράγματα και επανήλθε η ηρεμία. Το τελικό αντίο στο άγχος μου ήρθε μετά την επίσκεψη μου σε έναν ψυχοθεραπευτή για μερικά χρόνια, ο οποίος με βοήθησε αρκετά στο να διαχειριστώ κάποια συναισθήματα. Τώρα, όταν εμφανίζεται ένα πρόβλημα, απλά το αντιμετωπίζω χωρίς κανένα άγχος’.
Ο 27χρονος Γιώργος – ο οποίος δεν έχει πάθει κρίση πανικού εδώ και πέντε χρόνια – βρήκε πως η Γνωστική και Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (ΓΣΨ) τον βοηθά: ‘σταμάτησε όλες τις σκέψεις που με οδηγούσαν στο άγχος’, είπε.
Το κλειδί για την αντιμετώπιση του άγχους είναι η έκθεση και η αποδοχή αυτού που σου προκαλεί άγχος. ‘Άφησε το να γίνει μέρος σου. Χαλάρωσε και μάθε να μην ανησυχείς για το τι πιστεύουν οι άλλοι για εσένα (προφανώς συνέχισε να είσαι καλός άνθρωπος),’ είπε.
