Συμβιβασμός, μια λέξη, δεκάδες συναισθήματα, χιλιάδες οπισθοχωρήσεις. Συστατικό απαραίτητο για τη ψυχική (και σωματική) ακεραιότητα δυο ανθρώπων που πορεύονται μαζί σε μια σχέση. Λύση που πολλές φορές μοιάζει και φαίνεται να είναι η μοναδική ικανή να σταματήσει ένα πόλεμο. Λέξη σύνθετη, εκ του “συν” και του “βιβάζω”, σαν και το νόημά της. Άρα… πόσο εύκολο είναι να συμβιβαστείς;

Το 1971 η Κική Δημουλά στο ποίημα της “Πληθυντικός Αριθμός” είχε γράψει με μεγάλη γλαφυρότητα τους εξής στίχους: “Ο έρωτας, όνομα ουσιαστικόν, πολύ ουσιαστικόν, ενικού αριθμού, γένους ούτε θηλυκού, ούτε αρσενικού, γένους ανυπεράσπιστου”.

Ο ανυπεράσπιστος. Είναι πράγματι, σύμφωνα με την κοινή γνώμη, ανυπεράσπιστος όποιος τολμά και οπισθοχωρεί; Όποιος τολμά και συμβιβάζεται; Είναι κρίκος αδύναμος ή δυνατός, πρόθυμος να τείνει ευήκοον ους στην ηχώ της αλληλεπίδρασης; Ας δώσει κάποιον έναν ορισμό, έναν επαρκή και ουσιώδη ορισμό αυτού του μαγειρέματος. Πάντα με το κατάλληλο κλίμα.

Alexa, play “Beautiful Tango”. And please, light up a candle

Σχέση: παράγωγο του απαρεμφάτου “σχειν”, προερχόμενο εκ του ρήματος “έχω”. Όπερ, κάτι που έχει κανείς, πνευματικά και πρακτικά. Εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, ασφάλεια, πάθος, πολύ πάθος, στήριξη και κατανόηση. Θα θέλεις πολλές φορές το έτερόν σου ήμισυ να κατανοήσει στο μέγιστο βαθμό τι ζητάς, τι νιώθεις, τι σκέφτεσαι και τι σε ενοχλεί. Και αυτό δε θα συμβεί. Θα θέλεις, χάριν πείσματος ή ανάγκης να περάσει το δικό σου. Και αυτό δε θα συμβεί. Αλλά παράλληλα θα θέλεις αυτό που έχεις με τον άλλον, όπως κι αν το έχεις ονομάσει, να δουλέψει. Και αυτό θα συμβεί. Αρκεί ένας από τους δύο να συμβιβαστεί, να οπισθοχωρήσει. Ή καλύτερα, αρκεί και οι δυο να συμβιβάζεστε, να οπισθοχωρείτε.

Το να κάνεις ενίοτε πίσω σε οποιοδήποτε κοινωνικό δεσμό, σημαίνει να αντιλαμβάνεσαι, να αναγνωρίζεις και να σέβεσαι τις ανάγκες του άλλου. Και δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται ενσυναίσθηση, ενόραση, συναισθηματική νοημοσύνη και μια ικανότητα να βλέπεις πιο μέσα από όσο σε αφήνουν τα μάτια του άλλου. Με μια απλή πράξη συμβιβασμού ακόμη και για εκείνα τα μικρά, ανάξια λόγου πράγματα, μπορείς να αποδείξεις πως για σένα αυτό που προέχει είναι η υγιής συνύπαρξή σου με τον άνθρωπό σου. Πως δεν θεωρείς αποκλειστικά σωστό μόνο το δικό σου τρόπο σκέψης. Με ένα μικρό βήμα πίσω, πας όλα αυτά που έχετε φτιάξει πολλά βήματα μπροστά. Ανοίγοντας πόρτες που δεν είχες σκεφτεί ποτέ, συναντάς κι άλλες πλευρές του εαυτού σου, πιο δυναμικές ή πιο ευαίσθητες. Απ’ την άλλη, αυτές οι “διαφορετικές απόψεις” δεν είναι που κάνουν λίγο πιο πικάντικες τις σχέσεις; Που σε κάνουν να γνωρίζεις άλλο ένα κομμάτι του ανθρώπου που έχεις δίπλα σου;

Πάντα υπάρχει αυτό το αλλά

Να θέτεις όρια, αυτή τη λεπτή σαν τρίχα γραμμή που διαχωρίζει το “σέβομαι τις επιθυμίες σου” από το “σέβομαι τον εαυτό μου”. Να μην κάνεις πίσω και να μην συμβιβάζεσαι για τίποτα που αφορά στην αξιοπρέπειά σου, στην ελευθερία σου και αυτοσεβασμό σου. Να μην επιτρέψεις ποτέ και σε κανέναν να περιορίσει τους πόθους σου και τις πιο βαθιές σου επιθυμίες. Μα κι εσύ ο ίδιος, να μην βάζεις διαρκώς τον εαυτό σου σε δεύτερη μοίρα, θυσιάζοντάς τον στο βωμό του “συμβιβασμού”. Να δείχνεις, αλλά το σημαντικότερο, να είσαι πράγματι, πιστός σε εσένα και σε ό,τι σε χαρακτηρίζει.

Αν είναι 10 φορές αναγκαίο να συμβιβάζεσαι μέσα στη σχέση, είναι άλλες τόσες σημαντικό το να οριοθετείς την ατομικότητά σου

Είναι όντως πολύπλοκο να ξεχωρίσει κανείς πότε πρέπει να οπισθοχωρήσει ή όχι. Αυτό το καταλαβαίνει στην πορεία, σαν να εφοδιάζεται με γνώση, σαν να μαθαίνει μέσα από τον ίδιο του τον εαυτό. Δύσκολο, έτσι; Κι αν το δεις πιο σφαιρικά, η όλη διαδικασία της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης είναι πιο μπερδεμένη κι απ’ το μίτο της Αριάδνης. Στο κάτω κάτω αυτό δεν είναι που τις κάνει τόσο ενδιαφέρουσες;