Μια  αστραπή η ζωή μας… μα προλαβαίνουμε. –Νίκος Καζαντζάκης. Αυτή η μεγάλη ρήση του Καζαντζάκη εκφράζει συνοπτικά όλα εκείνα που στροβιλίζονται ως ξαφνικές συνειδητοποιήσεις στο μυαλό σου, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών σου.

Από τη μια στιγμή στην άλλη, μια ωραία πρωία, βρέθηκα με την παρέα συγγενών και φίλων να συμμετέχω σε μια από τις πολλές ορκωμοσίες στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δε συμμετείχα όμως ως θεατής, αλλά ήμουν ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα: κι επίσημα η πρώτη μου μέρα ως ορκισμένη φιλόλογος!

Σκέψεις ενώ καθόμουν μαζί με άλλα παιδιά στις θέσεις εκείνες κατά την τελετή: πότε μπήκα, πότε βγήκα; Σαν χτες ήταν που με θυμάμαι να καρδιοχτυπώ στον απόηχο των Πανελληνίων. Σαν χτες βρε παιδιά θυμάμαι να παίρνω τα αποτελέσματα, θυμάμαι τη μικρή απογοήτευση στην έκθεση και τη μεγαλύτερη που ακολούθησε όταν φάνηκε πως ένα μάθημα μου στοίχισε την εισαγωγή μου στη σχολή πρώτης προτίμησης. Σαν χτες θυμάμαι την ανυπομονησία μου να ανέβω Αθήνα και τη λαχτάρα μου για αυτό στο οποίο όλοι αναφέρονται ως καλύτερη περίοδο της ζωής του ανθρώπου, τη φοιτητική ζωή. Και δες με σήμερα, ανάμεσα σε τόσους άλλους σαν κι εμένα, να κλείνω αυτό το κεφάλαιο της ζωής μου. Γιατί κακά τα ψέματα, μετά το πρώτο πτυχίο, ό,τι κι αν κάνεις μετά, νομίζω μπαίνει μια τελεία στη φοιτητική σου ζωή.

Το πρώτο πτυχίο, και λέω πρώτο γιατί σήμερα δεν είναι λίγοι αυτοί που συνεχίζουν τις σπουδές τους και παραπέρα, για ευνόητους κι όχι μόνο λόγους, είναι ίσως το  πρώτο σημαντικό επίτευγμά μας στη ζωή. Η απόκτησή του συμβολίζει την περαίωση των κόπων μας σε ακαδημαϊκό επίπεδο, και ταυτόχρονα πολλά περισσότερα. Αποτελεί μια σημαντική επιβεβαίωση ότι οι στόχοι είναι για να κατακτώνται και ότι όσο σκατά κι αν είναι τα πράγματα στη χώρα που μας έμελλε να σπουδάζουμε, κάποια πράγματα πάντα θα έχουν αξία. Όχι αξία με την έννοια του πρακτικού αντικρίσματος που αναμένεται να βρούμε τελειώνοντας τις σπουδές μας στην αγορά εργασίας. Αλλά αξία της επίτευξης, της αυτοεκπλήρωσης. Αξίζει πολύ εκείνο το βουρκωμένο βλέμμα των δικών σου και οι αγκαλιές και οι θερμές ευχές, πιο συναισθηματικά φορτισμένες από ποτέ.

Δεν είναι το χαρτί το θέμα. Είναι επιπλέον όλα όσα συνόδευσαν την πορεία προς αυτή την κατάκτηση. Μπορεί αυτό που τελείωσες να σου αρέσει ή όχι. Τα κατάφερες όμως όπως και να’ χει, παρά τις αντιξοότητες. Τα κατάφερες φίλε, και στην πορεία βγήκες κερδισμένος. Η φοιτητική περίοδος, η τελευταία ίσως τελείως (;) ανέμελη περίοδος στη ζωή μας, σε μαθαίνει πολλά.

• Μάθημα πρώτο: παρέες θα κάνεις πολλές ίσως, φίλους ελάχιστους, κι αυτό θα το ξέρεις μόνο αρκετά μετά το πέρας των σπουδών.
• Μάθημα δεύτερο: μπορείς να επιβιώσεις και χωρίς τη μαμά και τον μπαμπά, και πρέπει να το κάνεις. Νωρίς.
• Μάθημα τρίτο: τα λεφτά δε φέρνουν την ευτυχία, οι άνθρωποι που γουστάρεις και οι στιγμές μαζί τους το κάνουν.
• Μάθημα τέταρτο: τα μαθήματα είναι για να πηγαίνεις, αλλά κάποια σίγουρα λιγότερο από άλλα. Κι είναι πολύ οκ να μην αγαπάς τα πάντα ή τους πάντες που τα διδάσκουν.

Και τόσα ακόμα, προσωπικά και πιο καθολικά.

Κι αν αυτά τα τέσσερα-πέντε-όσα χρόνια σε έμαθαν όλα αυτά, η ολοκλήρωση των σπουδών σού υπενθυμίζει πράγματα τα οποία ήδη ξέρεις. Για παράδειγμα, θυμάσαι ότι στην πορεία σου αυτή δεν ήσουν μόνος. Υπήρχαν δίπλα σου αφανείς ήρωες που σε άντεξαν στην πρέσα της εξεταστικής, σε στήριξαν στην αγωνία της πτυχιακής, σε παρηγόρησαν στις απογοητεύσεις των μαθημάτων που δυσκολεύτηκες να περάσεις. Είτε γονείς, αδέρφια, φίλοι, σύντροφοι, όλοι εκείνοι σε έβλεπαν να μεγαλώνεις και να εξελίσσεσαι από πρωτάκι σε τελειόφοιτο και πια πραγματικά ενήλικο άτομο.

Το πιο σημαντικό όμως που θα (πρέπει να) θυμάσαι είναι το ότι αυτό ήταν απλώς ένα μεγάλο σκαλί στη διαδρομή αυτή ονόματι ζωή. Δεν ανέβηκες τη σκάλα, κάθε μέρα το κάνεις με τις αποφάσεις που παίρνεις. Κάθε μέρα χτίζουμε αυτό που θέλουμε να είμαστε. Το πτυχίο δε μας κάνει καλύτερους ανθρώπους, πιστοποιεί απλώς κάποιες γνώσεις οι οποίες όμως δεν είναι αιώνιες. Χρειάζονται κι αυτές φροντίδα, όπως ο εαυτός μας συνολικά, ώστε να αποφέρουν καρπούς και να διατηρήσουν την αξία τους. Είναι ωστόσο μία από τις πολλές πιθανές περγαμηνές στις άπειρες εναλλακτικές πορείες τις οποίες μπορούμε να ακολουθήσουμε. Και χωρίς αυτό θα μπορούσαμε. Και χωρίς αυτό αξίζουμε. Και χωρίς αυτό έχουμε ήδη κερδίσει.