Ο θεσμός της οικογένειας αποτελεί μια διαχρονική αξία και καταλαμβάνει ακόμα και σήμερα ύψιστη θέση στις προτεραιότητες πολλών ανθρώπων. Η οικογένεια αποτελεί ασφαλές καταφύγιο. Δεν είναι λίγοι αυτοί που είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τα πάντα προκειμένου η οικογένειά τους να είναι λειτουργική και χαρούμενη. Όμως όλοι ξέρουμε ότι όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις, τόσο δύσκολες είναι οι ενδοοικογενειακές σχέσεις. Πολύ εύκολα μπορεί να οδηγήσουν σε συγκρούσεις, παρεξηγήσεις, προστριβές και λοιπές δυσάρεστες καταστάσεις. Για το λόγο αυτό αξίζει να αναλύσουμε ορισμένες συμπεριφορές οι οποίες συνδέονται με παρανοήσεις, παρεξηγήσεις και δυσλειτουργικές καταστάσεις.
#Το να επιμένουμε να προσπαθούμε να αλλάξουμε τους άλλους
Ίσως όλα να ήταν καλύτερα αν η αδερφή μας δεν ήταν τόσο “πεισματάρα” ή αν ο αδερφός μας δεν ήταν τόσο “ευέξαπτος”. Ωστόσο, το πρώτο βήμα για να βελτιωθούν οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν οφείλουμε να τους αλλάξουμε. Το να επιμένουμε και να προσπαθούμε να καταφέρουμε κάτι τέτοιο, ακόμα και να τους δείξουμε ότι έχουν 100% άδικο είναι μια πρακτική που θα μας φέρει σε ένταση. Και που θα οξύνει τα πνεύματα. Υπάρχουν και άλλοι πιο λειτουργικοί τρόποι. Γινόμαστε καλοπροαίρετοι, επιστρατεύουμε τη διπλωματία μας, μιλάμε ήρεμα και ευγενικά. Χρησιμοποιούμε όλη μας την αγάπη και προσπαθούμε να δώσουμε στον άλλον-η να καταλάβει αυτό που θέλουμε να του πούμε. Μια μικρή αμοιβαία υποχώρηση ή ένας υγιής συμβιβασμός που θα προκύψει μέσα από μια ήρεμη και εγκάρδια συζήτηση είναι οπωσδήποτε πιο ευχάριστα και χρήσιμα από μια έντονη και ατέρμονη προσπάθεια να αλλάξουμε τους άλλους και να τους επιβληθούμε.
#Συναισθηματική αγνόηση και υποτίμηση
Δυστυχώς η συναισθηματική νοημοσύνη (emotional intelligence) αρκετών ανθρώπων δεν είναι ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη. Η συνέπεια είναι τα συναισθήματα των μελών της οικογένειας να αγνοούνται, να υποβαθμίζονται, να καταπιέζονται ή να απωθούνται. Όπως έχουμε τονίσει η συναισθηματική έκφραση προλαμβάνει και σώζει από δυσάρεστες καταστάσεις τόσο σε ατομικό όσο και σε οικογενειακό-συστημικό επίπεδο. Όλα τα μέλη της οικογένειας χρειάζονται ενθάρρυνση προκειμένου να εκφραστούν και να μιλήσουν ανοιχτά αναφορικά με τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους. Τα θέλω και τα πιστεύω τους. Αξίζει λοιπόν να δοθεί χώρος και χρόνος σε όλους και όλες προκειμένου να εκφραστούν και να ανακουφιστούν. Έτσι θα αποφευχθούν οι παρεξηγήσεις.
#Θέτουμε υψηλά standards για τις οικογενειακές σχέσεις και έχουμε υπερβολικές προσδοκίες από τους άλλους
Τα υψηλά standards, οι υπέρμετρες προσδοκίες και η ανάγκη για τελειότητα τις περισσότερες φορές συνδέονται με έντονο άγχος, ένταση και ανησυχία. Επιπλέον, με καβγάδες αλλά και με καταναγκαστικές συμπεριφορές. Απαλλαγή λοιπόν από τις υπερβολές, διαγραφή των τελειοθηρικών συμπεριφορών και έμφαση στο ανθρώπινο κομμάτι των ενδοοικογενειακών σχέσεων. Όσο κι αν αυτό μοιραία περιλαμβάνει χαρακτηρολογικά ελαττώματα.
#Έχουμε/προβάλλουμε αρκετό παρελθόν στις τωρινές σχέσεις
Όπως είπε και ο σπουδαίος Eckhart Tolle: “Κάθε αρνητικότητα προκαλείται από τη συσσώρευση του ψυχολογικού χρόνου και την άρνηση του παρόντος. Η ενοχή, οι τύψεις, η μνησικακία, τα παράπονα, η λύπη, η πικρία και όλες οι μορφές της μη-συγχώρεσης προκαλούνται από υπερβολικά πολύ παρελθόν”. Σε κάθε περίπτωση, δυσεπίλυτες ή άλυτες συγκρούσεις του παρελθόντος είναι ικανές να στιγματίσουν ενδοοικογενειακές και όχι μόνο σχέσεις. Γι’αυτό σε κάθε περίπτωση τα όποια ζητήματα προκύπτουν θα πρέπει να συζητούνται ώστε να λύνονται και όχι να απωθούνται.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο Αλέξανδρος Γεροντίδης, ψυχολόγος με ειδίκευση στη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική θεραπεία.
