Είσαι εδώ και είναι καλοκαίρι. Βγαίνεις στο μπαλκόνι να δεις λίγο θάλασσα, χωρίς έξτρα προσδοκίες και όνειρα. Παρά αυτό και μόνο αυτό κατά νου, δυο λεπτά ησυχίας. Κι εκεί συμβαίνει ένα μικρό θαύμα.
Περνάει μπροστά σου ένα λευκό καραβάκι, με δυο λευκά πανιά, δυο-τρεις λευκούς γλάρους να παίζουν μαζί του τριγύρω, σε ένα φόντο θαλασσί. Και ορίστε μας, όχι απλώς ξεπερνάει αυτό που χρειαζόσουν. Αντιθέτως, σου παίρνει το μυαλό. Για μάτι βγήκες, με χαμόγελο ξαναμπήκες.
Είναι η απλότητα
Είναι να αναρωτιέσαι πώς μια τόσο κοινή εικόνα αποδεικνύεται τόσο ευρέως αποτελεσματική. Ανεξάρτητα του χαρακτήρα του καθενός, τη διάθεση που είχε την τρέχουσα στιγμή, ποιοι είναι γύρω του εκείνη την ώρα, πού βρίσκεται το μπαλκόνι και ποια θάλασσα κοιτάει, ποιοι είναι μέσα στο καραβάκι που μόλις πέρασε. Και άραγε, πώς να τα περνάνε;
Λίγο ο ήλιος, λίγο η θάλασσα, λίγο τα κεράσια, μήπως ερωτεύτηκαν στο κατάστρωμα πάνω; Ή μήπως πασχίζουν με κύματα και κόντρα ανέμους; Ακόμη κι αν έρχονται από μακριά και η κούραση δείχνει τα σημάδια της, ακόμη κι αν είναι μεγάλη παρέα και κάπου ίσως τα τσούγκρισαν λόγω του περιορισμένου χώρου και της συνεχόμενης επαφής, εσύ δε δίνεις μία. Τέτοια δύναμη έχει η εικόνα αυτή.
Δεν είναι μυστήριο, τίποτα δεν κρύβεται εδώ. Είναι όλα μπροστά σου αλλά τα βλέπεις όπως τα θέλεις εσύ -μεταξύ μας, πάντα αυτό δεν κάνεις;-. Αλλά πίσω στο λευκό και το θαλασσί, δύο μόνο χρώματα. Ένα μόνο αντικείμενο, το καραβάκι. Και μια μόνο φύση, η θάλασσα. Φτάνουν να σχεδιάσουν χαμόγελο σε όλους και ηρεμία στην ψυχή. Μη σπας το κεφάλι σου τώρα που κατάφερες να ησυχάσεις, η απάντηση που ψάχνεις είναι η απλότητα.
Το λιγότερο δυνατό
Κάθε φορά που θέλεις να κατανοήσεις κάτι δύσκολο, δεν προσπαθείς να το μικρύνεις; Να το μειώσεις, επιστρέφοντας στις βασικές του αρχές; Πώς αλλιώς να καταλάβεις το νόημα; Μα άλλοι περισσότεροι, άλλοι λίγο λιγότερο, φτιάξαμε ένα κάδρο καθημερινότητας γεμάτο φασαρία. Πολύβουες πόλεις, ανέφικτα ωράρια, πολυσύνθετες λεπτομέρειες, πολύπλοκοι άνθρωποι.
Και ξεχάσαμε να ξαναδούμε τη φύση. Εκείνη που παραδίδει μαθήματα ζωής, χρησιμοποιώντας το λιγότερο δυνατό από οτιδήποτε. Ο Καζαντζάκης μάλλον την είδε και το κατάλαβε: “Η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο – ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.”
Απλοποιώντας τη ζωή, φέρνουμε σε αυτήν ισορροπία και χαρά, φέρνουμε την ευτυχία. Όταν το βάλουμε μπρος, από το πρώτο κιόλας βήμα αρχίζουμε να νιώθουμε τα οφέλη σε σώμα και νου. Δεύτερο μόλις βήμα κι αναρωτιόμαστε ήδη τι άλλο μπορούμε να αφαιρέσουμε από τα γύρω μας, αφού μας αποσπούν την προσοχή και δε μας επιτρέπουν να επικεντρωθούμε σε όσα έχουν νόημα και ουσία.
1. Τα υπάρχοντα
Αντικείμενα δεξιά, αριστερά, κάτω, δίπλα. Καλά που δε στέκονται στο ταβάνι κι έτσι έχεις και κάτι άδειο. Τα αμέτρητα υπάρχοντα περιπλέκουν τη ζωή σε μεγαλύτερο βαθμό απ΄ ό,τι συνειδητοποιείς. Αδειάζουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς, αλλά κυρίως την ενέργειά σου. Παίρνουν από το χρόνο σου και σου τον στερούν από τα αγαπημένα σου πρόσωπα και από ευεργετικές εμπειρίες. Το declutter κανείς δεν το μετάνιωσε, κάνε το και θα δεις.
2. Οι χρονικές δεσμεύσεις
Μέρες γεμάτες από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ, βδομάδες που πέρασαν και σου μοιάζουν πολύ λιγότερες από όσες πράγματι ήταν. Χρονικές δεσμεύσεις για τη δουλειά, το σπίτι, τις δραστηριότητες των παιδιών, κοινοτικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, χόμπι και πάει λέγοντας. Ρίχνοντας άλλη μια ματιά, μπορείς να δεις πόσα από όλα αυτά συμβαδίζουν με τις προσωπικές σου αξίες και πόσα δεν μπορείς με τίποτα να αποφύγεις. Τα υπόλοιπα, δεν έχουν θέση εδώ.
3. Οι στόχοι
Θέλουμε το ένα, το άλλο, τον έναν, τον άλλο, μπορεί να θέλουμε και τα πάντα. Και δεν είναι πρόβα εδώ, αυτό είναι. Οπότε ό,τι θέλεις, μακάρι να το αποκτήσεις. Κοίτα μόνο να μη βλάπτει τους γύρω σου. Όπως και να ‘χει, δεν μπορεί να τα έχεις όλα κατά νου, δεν είναι και δυο μέτρα η περίμετρος του εγκεφάλου σου. Και όχι, δε χρειάζεται να εγκαταλείψεις κάποιο σου στόχο. Απλώς κάνε μια λίστα με όλα όσα θέλεις να πετύχεις και επέλεξε τα δύο πιο σημαντικά. Επικεντρώσου εκεί και κάθε φορά που ολοκληρώνεται ένα εξ’ αυτών, πάρε ένα ακόμη από τη λίστα σου. Έχοντας τη σκέψη και την ενέργειά σου συγκεντρωμένη, έτσι έχουν οι στόχοι σου περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.
4. Οι αρνητικές σκέψεις
Δυσαρέσκεια, πικρία, ζήλια, μίσος. Τα περισσότερα αρνητικά συναισθήματα δεν έχουν τίποτε απολύτως να σου προσφέρουν, παρά μειώνουν την ποιότητα ζωής σου. Πάρε την ευθύνη των σκέψεών σου. Συγχώρησε τους πόνους του παρελθόντος και προσπάθησε να αντικαταστήσεις τις αρνητικές σου σκέψεις με θετικές. Όπου δεν είναι εφικτό, επιδίωξε για κάθε αρνητική σκέψη να κάνεις και μια θετική, να έρθουν κάπως να ισορροπήσουν. Και αύξησε τις άμυνές σου απέναντι στις αρνητικές σκέψεις. Ακόμη και όταν έρχονται, να αφήνουν πάνω σου μικρότερο αποτύπωμα.
5. Οι λέξεις
Χρησιμοποιώντας λιγότερες λέξεις, θα διατηρήσεις την ομιλία σου καθαρή, σαφή, αλλά και ειλικρινή. Μη βιάζεσαι, πάρε το χρόνο να επιλέξεις τις λέξεις που χρειάζεται ώστε να εννοείς όσα λες. Ό,τι παραπάνω, μπερδεύει τους γύρω σου και μπερδεύει κι εσένα. Απόφυγε το κουτσομπολιό, ποια αξία σου εξυπηρετεί;
6. Τα τεχνητά συστατικά
Οι περισσότερες εύκολες λύσεις φαγητού είναι γεμάτες τρανς λιπαρά και επεξεργασμένα ζωικά παράγωγα, άμυλο, νάτριο και κρυμμένη ζάχαρη. Καταναλώνοντάς τες, παρατηρούμε εντυπωσιακή αύξηση του ενεργειακού μας επιπέδου κι αυτό είναι που μας κάνει συχνά να τις ζητάμε. Το αποτέλεσμα όμως αυτό είναι βραχυπρόθεσμο. Μακροπρόθεσμα, δηλητηριάζουμε τον οργανισμό. Το ίδιο και με την αλόγιστη χρήση φαρμάκων. Ναι εξέλιξη, ναι επιστήμη, αλλά το σώμα μας έχει πολλές φορές τη δύναμη να θεραπευτεί φυσικά. Η εξάρτηση από ουσίες, το κάνει να επαναπαύεται και να ξεχνά. Περιόρισε τη χρήση φαρμάκων, στο βαθμό βέβαια που συμφωνεί και ο γιατρός σου.
7. Τα χρέη
Οι σκέψεις σου εδώ λειτουργούν σαν θυμωμένα σύννεφα σε έναν ηλιόλουστο ουρανό. Σου προκαλούν ένα διαρκές άγχος, που σε κρατάει δέσμιο μακριά από όποια χαρά. Κάνε ό,τι περνάει από το χέρι σου για να ξεφύγεις από το βάρος αυτό. Θυσιάζοντας μια μικρή πολυτέλεια στο σήμερα, βάζεις τα θεμέλια για την αυριανή ελευθερία. Και θυμήσου πως δεν είσαι μόνος. Άσε τους εγωισμούς και ζήτα βοήθεια, κατά πάσα πιθανότητα θα εκπλαγείς.
8. Οι ώρες μπροστά από την οθόνη
Εστιάζοντας την προσοχή στην τηλεόραση, τις ταινίες, τα βιντεοπαιχνίδια και τα social media, επηρεάζεσαι παραπάνω απ΄ ό,τι φαντάζεσαι και μάλιστα δεν παίρνεις και χαμπάρι. Ακούσια αλλά αυξανόμενα, διαταράσσονται οι αξίες σου. Ζώντας στον κόσμο της τεχνολογίας σε σταθερή βάση, ο πραγματικός κόσμος περνάει δίπλα σου κι εσύ δεν είσαι εκεί. Το καλοκαίρι είναι μια καλή συνθήκη για απομάκρυνση από όλα αυτά.
9. Το multi-tasking
Και μιας που είπαμε καλοκαίρι, δυο καρπούζια κάτω από τη μασχάλη χωράνε; Δε χωράνε. Το multi-tasking μας έχει γίνει συνήθεια. Η πιο άχρηστη από όλες. Αυξάνει το άγχος μας και μειώνει την παραγωγικότητα. Οπότε, μάντεψε. Εκεί που νόμιζες πως κάνοντας πολλά τα κάνεις γρηγορότερα, απλά αυταπατάσαι. Ένα πράγμα λοιπόν τη φορά. Κάνε μόνο αυτό και κάνε το καλά. Θα τελειώσεις πιο σύντομα από ό,τι υπολόγισες και θα πας ήσυχος στο επόμενο.
10. Οι κοινωνικές επαφές
Εννοείται θέλουμε ανθρώπους γύρω μας, αγάπη, σύμπνοια, επικοινωνία. Απλώς συνήθως το παρακάνουμε. Τα συνεχή όμως ρεύματα απόσπασης προσοχής, δεν ωφελούν καθόλου. Επικεντρώσου στο σημαντικό, όχι στο επείγον του άλλου. Σεβάσου ότι το επείγον το δικό σου μπορεί να διαφέρει. Προστάτης του εγώ σου λέγεσαι κι όχι παρτάκιας. Σε μια κοινωνία υπερ-δικτυωμένη που οι ακατάλληλες ώρες τείνουν να ξεχαστούν ως όρος, εσύ επανάφερέ τες. Κάνε την αλλαγή και ίσως ακολουθήσουν και οι γύρω σου.
Τη δεκαετία του 1960 που οι Αμερικανοί αστροναύτες έφτασαν εκτός του βαρυτικού πεδίου της Γης, είδαν πως δεν μπορούσαν να κρατήσουν σημειώσεις. Γιατί τα γήινα στυλό που είχαν πάρει μαζί τους, δεν έγραφαν σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Τρία χρόνια, εντατικές μελέτες και 12 περίπου εκατομμύρια δολάρια μετά, οι Αμερικάνοι κατάφεραν να κατασκευάσουν στυλό που να γράφει ανάποδα, σε πάγο, σε πυρακτωμένο υλικό, στο διάστημα. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζαν παράλληλα και οι Σοβιετικοί αστροναύτες. Μόνο που εκείνοι χρησιμοποίησαν μολύβι. Κράτα, αν μη τι άλλο, αυτό.