Γυρνώντας από τις καλοκαιρινές διακοπές εννοείται αρνείσαι να καταχωνιάσεις τα μαγιό πιο πίσω στη ντουλάπα. Τα θέλεις στο ράφι το πιο προσιτό. Στο ίδιο ράφι όμως θα χρειαστεί να κάνεις κάποιες αλλαγές, να χωρέσουν και οι ομπρέλες για τα αναπάντεχα πρωτοβρόχια. Εξίσου προσιτές τις θες.
Θεωρητικά -λέμε τώρα- στις αρχές του φθινοπώρου είναι η ώρα η σωστή να αλλάξεις υαλοκαθαριστήρες στο αυτοκίνητο. Και λίγο μετά του Αγίου Νικολάου θα ζητήσεις τα χαλιά από το καθαριστήριο. Nα στρώσεις να είναι έτοιμα, να υποδεχτούν το χειμώνα και βέβαια το στολισμένο δέντρο. Κάπου εκεί θα αλλάξεις και τις ντουλάπες, δεν έχεις πια αυταπάτες για ζιπ κιλότ και χαριτωμένα λεπτεπίλεπτα ζακετάκια.
Λίγο πριν ή λίγο μετά το Πάσχα, ανάλογα πότε πέφτει, θα τα αναπολήσεις και θα αρχίσεις σιγά-σιγά την αντίστροφη διαδικασία. Φεύγουν τα χαλιά και εμφανίζεται το πάτωμα, μαζί και η πρώτη σαγιονάρα για εκείνες τις γλυκές νύχτες στα θερινά τα σινεμά. Κι ας παίζει φούτερ από πάνω για να μην την αρπάξεις μια και καλή.
Κάπου εκεί αποχωρίζεσαι και ένα σημαντικό ποσοστό του τριχωτού του κεφαλιού σου. Κι όσο κι αν κάθε φορά ανησυχείς, πρόκειται για φυσιολογική προσαρμογή όλων των θηλαστικών στις νέες θερμοκρασίες. Και βέβαια, σε κάθε μα κάθε αλλαγή εποχής, αλλάζει και η διάθεσή σου. Άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο, άλλοτε τρέχεις και δεν το εντοπίζεις έγκαιρα, πάντως συμβαίνει.
Εναρμονισμός στην εποχή
Εν ολίγοις, ό,τι σε αφορά, είτε μόνο του στον αυτόματο, είτε με τη βοήθειά σου, εναρμονίζεται με την εκάστοτε εποχή. Και αυτό είναι ό,τι πιο κοντά σε ισορροπία μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου, σε ένα κόσμο που η ανισορροπία είναι παντού. Στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στην οικονομία.
Αυτό που πολλές φορές όμως ξεχνάμε ή αμελούμε να διαμορφώσουμε ανάλογα με την εποχή, είναι η διατροφή μας. «Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο» δε λέμε όμως; Μόνο τυχαίο δεν είναι που η λαϊκή παροιμία χρησιμοποιεί τρόφιμο για να αποδείξει αυτό που ισχυρίζεται. Γιατί η αξία της εποχιακής διατροφής είναι πολυδιάστατη. Μέσω αυτής φροντίζουμε το ατομικό μας σπίτι -το σώμα μας- αλλά φροντίζουμε και το συλλογικό μας σπίτι -τον πλανήτη μας-.
Η θρεπτική αξία των εποχιακών τροφίμων
Το χώμα και ο ήλιος είναι για τα φυτά ό,τι είναι για εμάς η τροφή. Καταναλώνοντας εποχιακά φρέσκα προϊόντα, γνωρίζουμε ότι έχουν συλλεχθεί όταν έχουν φτάσει στην πλήρη ανάπτυξη και ωρίμανσή τους. Αυτό προσφέρει καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών τους συστατικών από τον οργανισμό μας. Μπορεί με τα θερμοκήπια να έχουμε καταφέρει να έχουμε μεγάλη γκάμα τροφίμων όλο το χρόνο, όμως η έκθεση του φυτού στο φυσικό φως του ηλίου συνεπάγεται και υψηλότερα επίπεδα βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών.
Τους θερινούς μήνες που η μέρα μεγαλώνει, χρειαζόμαστε ενέργεια για να κινηθούμε εκτός σπιτιού περισσότερες ώρες. Το ιώδιο μας τη δίνει μέσω των κατάλληλων ορμονών που βοηθά το θυρεοειδή μας αδένα να παράξει. Οι ισχυρές ακτίνες του ηλίου δημιουργούν στο δέρμα μας ανάγκη για αντοχή και προστασία, ώστε να αποτραπεί η γήρανσή του και οι διάφορες δερματικές παθήσεις. Η βιταμίνη β-καροτίνη λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας για το δέρμα μας. Η φύση έχει μεριμνήσει εδώ, καθώς τα επίπεδα ιωδίου και β-καροτίνης στα φρούτα και λαχανικά των θερινών μηνών είναι υψηλότερα από ό,τι σε εκείνα των χειμερινών.
Η καλή υγεία και οι εποχιακές ανάγκες του οργανισμού
Καλοκαίρι χωρίς καρπούζι και σταφύλι δεν το λες και δροσερό. Όπως ακριβώς χειμώνας χωρίς μηλόπιτες και κολοκυθόσουπες δεν είναι τόσο χουχουλιάρικος όσο θα θέλαμε να είναι. Ο φυσικός κύκλος φυτικής παραγωγής είναι σε πλήρη αρμονία με τις ανάγκες της υγείας και του οργανισμού μας.
Τα μήλα του φθινοπώρου βοηθούν το σώμα μας να απαλλαγεί από την υπερβολική θερμότητα των θερινών μηνών. Ρίχνουν λοιπόν τη θερμοκρασία λειτουργίας του σώματός μας προκειμένου να εναρμονιστεί με την πτώση θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στη μετάβαση αυτή χωρίς να νοσήσουμε. «Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα», δεύτερη παροιμία που επιβεβαιώνεται.
Αντίστοιχα, τα φυλλώδη λαχανικά της άνοιξης προκαλούν αλκαλοποίηση στο σώμα μας, ρύθμιση λοιπόν του pH. Διαδικασία που μας βοηθά να αποτοξινωθούμε και να μειώσουμε το σωματικό μας βάρος που τείνει να αυξάνεται από τις βαριές χειμερινές τροφές. Το καλοκαίρι δεν το χρειαζόμαστε, αντιθέτως θέλουμε να παραμείνουμε όσο πιο δροσεροί γίνεται. Σε αυτό βοηθά και η ενυδάτωση που μας προσφέρουν όλα τα καλοκαιρινά φρούτα και λαχανικά που τόσο λαχταράμε. Οι ντομάτες, τα αγγούρια, τα ροδάκινα, το καρπούζι, το πεπόνι, τα σταφύλια, τα κεράσια, οι φράουλες.
Γεύση, ποικιλία και δημιουργικότητα
Όσα τρόφιμα καλλιεργούνται εκτός εποχής, υπόκεινται σε ανθρώπινες παρεμβάσεις. Κεριά, παρασιτοκτόνα, συντηρητικά, ό,τι χρειάζεται για να αντέξουν και να δείχνουν και ελκυστικά στην όψη προς κατανάλωση. Η ντομάτα αποτελεί το πλέον τυπικό τρόφιμο που παράγουμε όλο το χρόνο. Παρόλα αυτά, τα αγαπημένα μας γεμιστά, δεν είναι και τόσο αγαπημένα το χειμώνα. Λογικό, αφού η ντομάτα δεν έχει την απαραίτητη γεύση που θα δώσει στο φαγητό τη γλύκα και τη νοστιμιά που λατρεύουμε.
Τα φρούτα, τα λαχανικά και όλοι οι καρποί που έχουν ωριμάσει φυσικά και πλήρως, βρίσκονται στο απόγειο της γεύσης τους. Παράλληλα, διατηρούν και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους. Το χρώμα, την τραγανότητα, το άρωμα, τη σωστή υγρασία.
Και άλλωστε, γιατί όλες τις εποχές να τρώμε τα ίδια; Ακολουθώντας τις εποχές της φύσης και τα τρόφιμα που η εκάστοτε μας προσφέρει, αυξάνουμε την ποικιλία και στα φαγητά που μαγειρεύουμε. Η ποικιλία είναι ωφέλιμη για το σώμα μας, καθότι όσο περισσότερες τροφές εντάσσουμε στο μενού μας, τόσο μικρότερες πιθανότητες έχουμε να εμφανίσουμε διατροφικές δυσανεξίες. Στο μεταξύ, μαγειρεύοντας ό,τι βρίσκουμε διαθέσιμο, ο χρόνος στην κουζίνα μας γίνεται πιο διασκεδαστικός, ανακαλύπτοντας νέες συνταγές και αυξάνοντας τη δημιουργικότητά μας. Τονώνουμε έτσι και την πνευματική μας υγεία.
Φροντίζουμε τη γη που μας φροντίζει
Τα εποχιακά προϊόντα δε χρειάζονται υπερβολές στη χρήση φυτοφαρμάκων, πόσο δε μάλλον στη χρήση ορμονών που προκαλούν γενετικές τροποποιήσεις. Όλες αυτές οι τοξικές ενώσεις είναι επιβλαβείς για την υγεία μας, αλλά εις διπλούν. Γιατί πέρα από το σώμα μας, μολύνουν και το έδαφος και το νερό, βλάπτοντας επί συνόλου τον πλανήτη.
Στο μεταξύ, τα εποχιακά τρόφιμα τείνουν να παράγονται και να καταναλώνονται τοπικά, μειώνοντας την ενέργεια και τις εκπομπές CO2 που προκύπτουν από τη μεταφορά τους, τα λεγόμενα «διανυθέντα χιλιόμετρα τροφής». Για να φάμε εδώ στην Ελλάδα μία μπανάνα από την Ινδία, σίγουρα έχουμε μολύνει το περιβάλλον μέσω των μεταφορών πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι διαλέγοντας μία μπανάνα Κρήτης ή Κύπρου.
Και είναι μετά και τα ασφάλιστρα. Ένα δυσεύρετο τρόφιμο ή ένα τρόφιμο που μας έχει έρθει από πολύ μακριά, έχει επιβαρυνθεί με τα τέλη της μεταφοράς. Που σημαίνει ότι το πληρώνουμε πιο ακριβά σε σχέση με το αν διαλέγαμε ένα αντίστοιχο τοπικό προϊόν. Άλλωστε, αναζητώντας ένα τρόφιμο στην εποχή του, η προσφορά είναι μεγάλη λόγω αυξημένης παραγωγής, και επομένως η τιμή του εξαρχής χαμηλότερη εκ των πραγμάτων. Χώρια που έτσι στηρίζουμε και την τοπική παραγωγή και οικονομία.
Τελικά, για να συντηρηθούν τα προϊόντα που θα ταξιδέψουν μακριά ή που θέλουμε να κρατήσουμε κατεψυγμένα εκτός εποχής, χρειάζεται και η κατάλληλη συσκευασία. Οι περισσότερες συσκευασίες όμως είναι πλαστικές, σε μια εποχή που όλος ο πλανήτης προσπαθεί να καταργήσει πλαστικές σακούλες, πλαστικά καλαμάκια και ποτήρια για αρχή, μέχρι να καταφέρουμε να ελαχιστοποιήσουμε τη χρήση πλαστικού επί συνόλου.
