Μέχρι σήμερα αποκλείεται να έχεις αντισταθεί τόσο σθεναρά ώστε να μην έχεις ήδη παρακολουθήσει έστω ένα επεισόδιο του Queen’s Gambit. Η νέα σειρά του Netflix “γιορτάζει” το σκάκι με τον κατάλληλο σεβασμό προς το παιχνίδι και κάτι ανάλογο καταφέρνει και με τις γυναικείες φιγούρες. Πρώτη από όλες, η Beth Harmon, που δε χρειάστηκε να πει ποτέ ούτε σε μας, αλλά ούτε και σους αντιπάλους της “δείτε με!”. Κι όμως όλοι κάναμε το ίδιο, με το στόμα ανοιχτό.
Θα έλεγα ότι είναι πολύ πιο εύκολο να παίξεις σκάκι χωρίς το μήλο του Αδάμ, λέει σε κάποιο επεισόδιο η Beth Harmon.
Η φράση αυτή κρύβει μία δόση αλήθειας ως προς το πώς τα δύο φύλα φαίνεται να προσεγγίζουν το σκάκι στη σειρά. Για τους άντρες κάθε παρτίδα είναι και μία μάχη, κάθε τουρνουά κι ένας πόλεμος. Παλεύουν κοιτάζοντας εμμονικά τα πιόνια τους για να βγουν πρώτοι, καλύτεροι, αλλά κυρίως για να μην ηττηθούν από μία γυναίκα. Αντίθετα, για την Beth, το σκάκι είναι μία μορφή τέχνης. Είναι ένα πάθος που η ίδια ανακαλύπτει σε πολύ μικρή ηλικία και δε την αφήνει να κοιμηθεί τα βράδια. Είναι ο λόγος που ξεσπά σε κλάματα όταν μαθαίνει ότι ο πρώτος δάσκαλός της, ο επιστάτης του ορφανοτροφείου, έχει πεθάνει.
Η Beth Harmon αντιπροσωπεύει τον φεμινισμό στην ύψιστη και πιο αγνή μορφή του
Δεν παλεύει να αποδείξει ότι είναι καλύτερη από κανέναν άντρα. Αντίθετα, δέχεται τις σκέψεις και την καθοδήγηση από τους άντρες γύρω της και εξελίσσεται μέσα από όσα ακούει. Αν απογυμνώσουμε τον φεμινισμό από το κοινωνικό στίγμα και τις λανθασμένες ερμηνείες που του έχουν αποδοθεί, μάς μένει ένας αγώνας για ισότητα. Και οι σωστές φεμινιστικές ηρωίδες δεν παλεύουν ποτέ να φέρουν σε κατώτερη θέση τους άντρες γύρω τους.
Για την ηθοποιό Anya Taylor Jones, το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Beth είναι φεμινίστρια χωρίς να το καταλαβαίνει, χωρίς να το προσπαθεί:Η Beth είναι τυχερή γιατί κατάφερε να μεγαλώσει έξω από την κοινωνική νόρμα που έλεγε: “Είσαι ένα κορίτσι του ’50, αυτά επιτρέπεται να θέλεις“. Εκείνη θέλει αυτά που θέλει και δεν απολογείται γι’αυτό.
Ο φεμινισμός εδώ απλά υπάρχει σε όσα παρακαλουθούμε να διαδραματίζονται μπροστά μας. Στις γυναίκες της ζωής της Beth που στάθηκαν δίπλα της. Στο στυλ της που αλλάζει μέσα στα χρόνια. Στην εξάρτησή της από το αλκοόλ και τα ηρεμιστικά. Στην αποδοχή των παθών, αλλά και των λαθών της. Και στη έκπληξη στα μάτια της κάθε φόρα που ένα κορίτσι -όχι πολύ νεότερο- της εκφράζει τον ειλικρινή θαυμασμό της. Αν μη τι άλλο, η Beth ποτέ δεν αντιμετωπίζει τον εαυτό της σαν κάτι το ξεχωριστό και το ιδιαίτερο. Κι ας προσπαθούν οι γύρω της να την πείσουν για το αντίθετο.
Στο Queen’s Gambit, η Beth λέει ότι απλά δεν την νοιάζει πως όλοι της οι αντίπαλοι είναι άντρες
Σε κάθε παρτίδα σκακιού, δεν παλεύει το αντίθετο φύλο, αλλά ένα μυαλό που μπορεί να αποδειχθεί εξίσου έξυπνο σαν το δικό της. Το ότι κερδίζει ως γυναίκα, δεν την κάνει αυτόματα καλύτερη από τους άντρες ανταγωνιστές της. Γιατί, όντως, δεν παίζει για να φανεί καλύτερη από τους άντρες σκακιστές, αλλά για να αναδειχθεί η καλύτερη σκακίστρια στον κόσμο. Κι αυτό, ναι, έχει διαφορά.
