Οι υποστηρικτές της αλκαλικής δίαιτας λένε ότι η κατανάλωση τροφών με αλκαλικές ιδιότητες μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος, η οστεοπόρωση, η νεφρική ανεπάρκεια και η υψηλή αρτηριακή πίεση. Ωστόσο, όπως κάθε δίαιτα, έτσι και η αλκαλική διατροφή φέρει σημαντικά μειονεκτήματα, και δεν υπάρχουν πολλές επιστημονικές έρευνες που να υποστηρίζουν τα οφέλη της.

Πώς λειτουργεί η αλκαλική δίαιτα;

Ο κύριος στόχος της αλκαλικής δίαιτας – η οποία μερικές φορές ονομάζεται δίαιτα όξινης τέφρας – είναι η βελτιστοποίηση του pH του σώματος. Το PH μετρά πόσο όξινη ή αλκαλική (βασική) είναι μια ουσία. Οι τιμές του pH κυμαίνονται από 0 έως 14. Οι τιμές pH έως 7 θεωρούνται όξινες, ενώ μία τιμή pH ίση με 7 θεωρείται ουδέτερη, που σημαίνει ότι δεν είναι ούτε αλκαλική ούτε όξινη. Τιμές pH μεγαλύτερες από 7 θεωρούνται αλκαλικές.

Οι υποστηρικτές της αλκαλικής δίαιτας υποστηρίζουν ότι η αύξηση του pH του σώματος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφών που παράγουν οξέα μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλού βαθμού μεταβολική οξέωση με την πάροδο του χρόνου. Η ήπια οξέωση αναφέρεται σε μια αυξημένη ποσότητα οξέος στο σώμα που εξακολουθεί να βρίσκεται εντός του φυσιολογικού εύρους. Η χρόνια οξέωση έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερο κίνδυνο ασθενειών όπως ο καρκίνος, η οστεοπόρωση, η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης. Βάση αυτού, η κατανάλωση αλκαλικών ή μη όξινων τροφών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου αυτών των καταστάσεων. Όμως, αν και μπορεί να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των αυξημένων επιπέδων οξέος στο σώμα και των αρνητικών αποτελεσμάτων για την υγεία, υπάρχουν πολύ λίγα επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι το ένα προκαλεί το άλλο.

Ένα άλλο “κενό”, στη λογική της αλκαλικής δίαιτας, είναι ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αλλάξει σημαντικά το pH ορισμένων σημείων του σώματος με τη διατροφή. Διάφορα μέρη του σώματος έχουν διαφορετικό pH. Οι χυμοί του στομάχου είναι φυσικά όξινοι, με πολύ χαμηλό pH περίπου 1,5 έως 2,0, που βοηθά στην πέψη και προστατεύει το σώμα από ασθένειες, οδηγώντας στην παραγωγή μικροβίων.

Το αίμα έχει υψηλότερο pH, μεταξύ 7,35 και 7,45, ένα εύρος που ελέγχεται αυστηρά από τα νεφρά και τους πνεύμονες και παραμένει αμετάβλητο από τη διατροφή. Τα ούρα είναι το μόνο σωματικό υγρό με pH που επηρεάζεται άμεσα από τη διατροφή, αλλά αυτές οι διακυμάνσεις τείνουν να ελέγχονται καλά από τα νεφρά σε υγιείς ενήλικες. Επομένως, οι διατροφικές επιλογές δεν μπορούν να μεταβάλουν σημαντικά το συνολικό pH του σώματος. Ωστόσο, ακόμα και εάν το διατροφικό μοτίβο δεν μεταβάλλει ουσιαστικά το pH του σώματος, σίγουρα “ξεκουράζει” ζωτικά όργανα – όπως τα νεφρά – για τη διατήρηση του pH του σώματος σε ισορροπία.

Βασική Αρχή της αλκαλικής δίαιτας:

Η αλκαλική δίαιτα δεν κατηγοριοποιεί τα τρόφιμα με βάση το πόσο όξινα ή βασικά είναι, αλλά με βάση το πώς λειτουργούν αυτά τα τρόφιμα στο σώμα. Αυτό μετριέται από το φορτίο νεφρικού οξέος ενός τροφίμου ή PRAL (potential renal acid load) . Το PRAL ποσοτικοποιεί την ικανότητα ενός τροφίμου να παράγει ή όχι οξύ στο σώμα. Η αλκαλική διατροφή δίνει έμφαση κυρίως στα φρούτα και τα λαχανικά και στόχος της είναι να δοθεί έμφαση σε τρόφιμα με αρνητικά PRAL και να εξαλειφθούν τρόφιμα με θετικά PRAL, ώστε να μειωθεί η συσσώρευση οξέων στο σώμα.

Τροφές που επιτρέπονται στην αλκαλική δίαιτα.

• Φρούτα: Μήλα και χυμός μήλου χωρίς ζάχαρη, αποξηραμένα βερίκοκα, μπανάνες, σύκα, σταφίδες, δαμάσκηνα, χουρμάδες, χυμοί σταφυλιού και πορτοκαλιού χωρίς ζάχαρη, πεπόνι

• Λαχανικά: Παντζάρια, Σπαράγγια , Λάχανο, Λαχανάκια Βρυξελλών, Σπανάκι, Λάχανο, Σπανάκι, Κουνουπίδι, Αγγούρι

• Βότανα και μπαχαρικά: Φρέσκος άνηθος, Αποξηραμένος βασιλικός, Κόλιανδρος, Σκόνη κάρυ, Ρίγανη, Μαϊντανός

• Γλυκαντικά: Μέλι, Μαρμελάδα

• Ποτά: Νερό, Σόδα, Τσάι, ορισμένα είδη καφέ

• Λίπη: Το ελαιόλαδο και η μαργαρίνη θεωρούνται ουδέτερα

Τροφές που αποφεύγονται στην αλκαλική δίαιτα

• Ζωικές πρωτεΐνες: Γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια και οστρακοειδή, πουλερικά κόκκινο κρέας

• Ξηροί καρποί και σπόροι: Ειδικά φιστίκια, καρύδια, κολοκυθόσποροι, σουσάμι, ηλιόσποροι

• Αμυλούχες τροφές: Ρύζι, βρώμη, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού, ψωμί ολικής αλέσεως, πίτουρο, σίκαλη

• Όσπρια: Φακές, αρακάς

• Γλυκά,

• Ποτά, ενεργειακά ροφήματα, συσκευασμένα χυμοί, αναψυκτικά

Η αλκαλική δίαιτα ενθαρρύνει την κατανάλωση αλκαλικών ή χαμηλής περιεκτικότητας σε οξύ τροφές όπως τα φρούτα και τα λαχανικά για τη βελτιστοποίηση των επιπέδων pH στο σώμα και τη μείωση του κινδύνου χρόνιων ασθενειών. Έχει μελετηθεί έντονα για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, ενώ θεωρείται ότι προστατεύει τα νεφρά. Παρόλαυτα, στερείται ολόκληρων ομάδων τροφίμων όπως οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες-δημητριακά. Σαφώς, η προσθήκη περισσότερων φρούτων και λαχανικών στην διατροφή σου και η μειωμένη κατανάλωση λιπαρών και επεξεργασμένων τροφίμων, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων. Ωστόσο, η έρευνα δεν υποστηρίζει μια άμεση σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκαλικών τροφών και της καλύτερης υγείας. Η τήρηση μιας αυστηρά αλκαλικής δίαιτας δεν είναι ούτε απαραίτητη, ούτε ενθαρρύνεται στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής.