Γνώριζες όμως ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν εννέα διαφορετικοί τύποι ναρκισσιστών (συμπεριλαμβανομένου του ναρκισσιστή-θύματος); Και ο πιο ακραίος τύπος είναι ο κακοήθης ναρκισσιστής.
Το χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει στον κακοήθη ναρκισσισμό, είναι η αίσθηση του δικαιώματος ή η ακραία αίσθηση αυτοπεποίθησης. “Δεν τους νοιάζει ποιον επηρεάζουν ή ποιος μπαίνει στο δρόμο τους, αρκεί να πάρουν αυτό που θέλουν”, λέει ο Scott Lyons, PhD, ψυχολόγος, εκπαιδευτικός και συγγραφέας του best seller Addicted to Drama: Healing Dependency on Crisis and Chaos in Yourself and Others. “Έχουν μια πολύ διογκωμένη αίσθηση του εαυτού τους και πιστεύουν ότι αξίζουν το καλύτερο από όλα”.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί: Ο κακοήθης ναρκισσισμός δεν περιλαμβάνεται στην τρέχουσα έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), ενός οδηγού για τις καταστάσεις ψυχικής υγείας. (Αυτό σημαίνει ότι ο κακοήθης ναρκισσισμός δεν θεωρείται διαταραχή ψυχικής υγείας, αλλά περισσότερο τύπος προσωπικότητας). Και ενώ ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν ναρκισσιστικές τάσεις, αυτά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας από μόνα τους δεν είναι το ίδιο με την ύπαρξη ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας (NPD)1 , η οποία περιλαμβάνεται στο DSM-5. (Οι ειδικοί προσθέτουν ότι οι ναρκισσιστικές τάσεις, συμπεριλαμβανομένης της κακοήθους πτυχής, μπορούν να βρεθούν στην NPD).
Όπως και να έχει, το να είσαι σε σχέση με κάποιον που έχει ναρκισσιστικές ιδιότητες οποιουδήποτε είδους μπορεί να είναι επιβλαβές. Παρακάτω, ειδικοί ψυχικής υγείας μοιράζονται άλλα σημάδια που πρέπει να προσέξεις, την ψυχολογία πίσω από αυτό το είδος ναρκισσισμού και τι μπορείς να κάνεις αν είσαι σε σχέση με έναν κακοήθη ναρκισσιστή.
Ποια είναι τα σημάδια ενός κακοήθους ναρκισσιστή;
Οποιαδήποτε μορφή ναρκισσισμού μπορεί να εμφανιστεί ως ανάγκη για υπερβολικό θαυμασμό, έλλειψη ενσυναίσθησης και αλαζονεία, αλλά ο κακοήθης ναρκισσισμός έχει πρόσθετα, ξεχωριστά χαρακτηριστικά. “Υπάρχει μια σκληρότητα και αγένεια που εμφανίζεται”, λέει η Natalie Jambazian, LMFT, θεραπεύτρια με έδρα το Λος Άντζελες που ειδικεύεται στον ναρκισσισμό και συγγραφέας του βιβλίου Detoxing From a Narcissist. “Είναι δόλιοι, παθολογικοί ψεύτες, εκδικητικοί, εκμεταλλευτικοί και σαδιστές”.
Επιπλέον, η συχνά σκληρή φύση τους και οι καταστροφικές τους τάσεις καθιστούν “εύκολο γι’ αυτούς να εκμεταλλεύονται και να χειραγωγούν τους άλλους”, λέει η Nicholette Leanza, LPCC-S, θεραπεύτρια στο LifeStance Health.
Εκτός από τους παραπάνω περιγραφικούς χαρακτηρισμούς, ακολουθούν επιπλέον σημάδια που πρέπει να προσέξεις:
- Παράνοια
- Περίεργη συμπεριφορά μετά τη λήψη οποιουδήποτε είδους κριτικής
- Κατηγορούν τ@ σύντροφό τους και προβάλλουν τις ανασφάλειές τους, όπως αυτές σχετικά με την εξαπάτηση
- Χρησιμοποιούν τη γοητεία και την αυτοπεποίθησή τους για να χειραγωγήσουν τους άλλους και να δημιουργήσουν μια (ψεύτικη) αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς
- Να σε χειραγωγεί, όπως το να είναι προσεκτικ@ και υπέροχ@ κατά καιρούς και στη συνέχεια να χρησιμοποιεί σκληρά τα τρωτά σου σημεία εναντίον σου αργότερα
- Να νιώθεις ότι πρέπει να περπατάς σε μια γυάλα γύρω τους ή να υποτάσσεσαι στις απαιτήσεις τους
- Κάνει gaslighting, αρνείται την πραγματικότητά σου και να σε πείθει ότι είσαι “τρελ@”
- Να είναι εξαιρετικά αλαζονικ@ και εγωκεντρικ@
- Ανάγκη για δύναμη και έντονη επιθετικότητα απέναντι στους άλλους
- Απαιτούν προνομιακή μεταχείριση επειδή πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι
- Βλάπτουν τους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν
- Να είναι θυμωμέν@ και εχθρικ@, ρίχνοντας οργισμένα ξεσπάσματα θυμού
- Αναζητούν εκδίκηση αν αισθάνονται αδικημέν@
Ποιες είναι οι τακτικές ενός κακοήθους ναρκισσιστή;
Η Leanza λέει ότι οι κακοήθεις ναρκισσιστές χρησιμοποιούν καταχρηστικές τακτικές, όπως το gaslighting, το love-bombing και την υποτίμηση, για να πάρουν αυτό που θέλουν. Όλες αυτές οι τακτικές έχουν σχεδιαστεί για να χειραγωγήσουν τα συναισθήματά σου και να τους δώσουν τον έλεγχο της ζωής και της πραγματικότητάς σου.
Ο Jambazian περιγράφει το gaslighting ως άρνηση και διαστρέβλωση γεγονότων και συναισθημάτων για να σε κάνει να αμφιβάλλεις για την πραγματικότητα και τις αντιλήψεις σου.
Όσον αφορά το love-bombing, ο Jambazian λέει ότι ένας κακοήθης ναρκισσιστής μπορεί να ξεκινήσει δυναμικά με δώρα και υπερβολικές εκδηλώσεις στοργής (οι οποίες απλά μοιάζουν σαν να είναι πραγματικά ερωτευμέν@ μαζί σου) για να σε προσελκύσει πριν αρχίσει τη χειραγώγηση. Αυτή η χειραγώγηση μπορεί να μοιάζει με την υπερβολή των επιτευγμάτων τους ή την κατασκευή ιστοριών για να κερδίσουν την προσοχή και τη συμπάθεια των άλλων.
Η “μελλοντική προσποίηση” είναι κάπως παρόμοια, κατά την οποία ο ναρκισσιστής “αντικατοπτρίζει αυτό που σου αρέσει και αυτό που θέλεις από τη ζωή σου, μόνο και μόνο για να σε κάνει να εθιστείς στη σχέση, ώστε να μπορέσει να πάρει τον έλεγχο”, λέει ο Jambazian. Επιπλέον, διατηρούν αυτόν τον έλεγχο απομονώνοντάς σε από το σύστημα υποστήριξής σου.
Μπορούν οι κακοήθεις ναρκισσιστές να αγαπήσουν;
Αν νομίζεις ότι ένα άτομο που είναι συχνά σκληρό, εκδικητικό και σαδιστικό μοιάζει απίθανο να είναι σε θέση να αγαπήσει κάποιον, έχεις δίκιο. “Οι κακοήθεις ναρκισσιστές δεν ξέρουν πώς να αγαπούν– οι σχέσεις τους είναι απλώς μια παροχή – μια παροχή προσοχής, θαυμασμού και υπηρεσιών που απαιτούν”, λέει ο Jambazian.
Το κύριο σύμπτωμα που βλέπει ως παράγοντα που συμβάλλει στην αδυναμία τους να αγαπήσουν, είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης. Δεν μπορούν να νιώσουν τον πόνο που περνάει κάποιος και να έχουν συμπόνια για το άτομο αυτό, που είναι βασικά μέρη της αγάπης.
Η Leanza συμφωνεί ότι αυτό είναι απίθανο. Λέει ότι τα συμπτώματα “τους καθιστούν σχεδόν αδύνατο να νοιάζονται πραγματικά για οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον εαυτό τους”.
Πότε πρέπει να αναζητήσεις επαγγελματική βοήθεια
Η επαγγελματική βοήθεια είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για το ναρκισσιστικό άτομο όσο και για το άτομο που βρίσκεται σε σχέση μαζί του. Ωστόσο, οι Jambazian και Leanza συμφωνούν ότι οι ναρκισσιστές δεν θα αναζητήσουν βοήθεια επειδή δεν βλέπουν τον εαυτό τους ως το πρόβλημα.
Αν και δεν μπορείς να ελέγξεις τη συμπεριφορά τους, μπορείς να ελέγξεις τη δική σου, βρίσκοντας υποστήριξη με όποιον ή όποιους τρόπους είναι εφικτοί για εσένα. Όσον αφορά την εξεύρεση θεραπευτή, ο Jambazian συστήνει κάποιον που είναι ιδιαίτερα ενημερωμένος και εκπαιδευμένος σε θέματα ναρκισσιστικής κακοποίησης και η Leanza προτείνει κάποιον που ειδικεύεται στο τραύμα.
Αν και η θεραπεία από οποιονδήποτε τύπο ναρκισσιστή θα απαιτήσει πολύ χρόνο και υποστήριξη, να θυμάσαι ότι οι κακοήθεις ναρκισσιστές είναι το πιο επιβλαβές είδος. Δώσε στον εαυτό σου όσο το δυνατόν περισσότερη συμπόνια και φροντίδα και να ξέρεις ότι δεν είσαι μόν@ σου σε αυτή τη διαδικασία.
