- ‘Ανησυχείς για κάτι που δεν θα θυμάσαι μετά απο ένα χρόνο’
Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είναι αλήθεια. Αν κάποιος ανησυχεί για ένα μικρό ατύχημα με το αμάξι, τότε σίγουρα δεν θα τον απασχολήσει για πολύ ακόμη. Αυτό όμως σαν εμμονική σκέψη μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο να μη μπορέσει να πάει κάποιος στην εργασία του και κατ’ επέκταση να χάσει τη δουλειά του, να μη μπορέσει να πληρώσει το ενοίκιο του και στο τέλος, να μείνει εκτός σπιτιού. Και όλα αυτά θα σε απασχολούν μετά απο ένα χρόνο γιατί αυτή η αλυσίδα απο γεγονότα είναι πιθανή.
Το να λες σε κάποιον πως το χειρότερο σενάριο δεν θα πραγματοποιηθεί δεν είναι και το πιο σωστό γιατί μερικές φορές, γίνεται πραγματικότητα. Τη στιγμή που κανείς βρίσκεται σε πανικό, το να πεις κάτι τέτοιο μοιάζει καταστροφικό και δεν μπορείς να διώξεις αυτά τα συναισθήματα εκλογικεύοντας τα- τουλάχιστον όχι άμεσα. Όταν κάποιος πανικοβάλλεται, δεν χρειάζεται λογική. Χρειάζεται την επιβεβαίωση πως ναι, η ζωή είναι αβέβαιη και ‘κακά’ πράγματα τυχαίνουν και είναι οκ να φοβάσαι. Χρειάζεται επίσης την υπενθύμιση οτι αυτή τη στιγμή, είναι ασφαλής. Και είναι το μόνο που πρέπει να σκέφτεται τώρα. Να πάρει μια βαθιά ανάσα και να εστιάσει στο τώρα.
- ‘Η ζωή είναι πολύ μικρή για να ανησυχείς’
Αυτή η φράση δημιουργεί ακόμη περισσότερο άγχος γιατί εκτός απο το λόγο για τον οποίο κάποιος αγχώθηκε αρχικά, τώρα θα αρχίσει να ανησυχεί και για το ότι ίσως χάνει στιγμές απο τη ζωή του με το να νιώθει κάτι που δεν μπορεί να ελέγξει.
Ναι, η ζωή είναι μικρή. Και λογικό είναι να θέλουμε να τη ζήσουμε στο έπακρο. Όποιος ‘παλεύει’ με μια αγχώδη διαταραχή καταλαβαίνει πως υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ζήσει καλύτερα, και αυτή η γνώση τον πονάει. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι το πώς να βοηθήσει τον εαυτό του.
- ‘Ηρέμησε’
Το να ηρεμήσει κανείς είναι ο απώτερος στόχος, όχι το βήμα που πρέπει να κάνει. Είναι αυτό που θέλουμε όλοι μας όταν έχουμε πανικοβληθεί. Είναι η ακτή που βλέπουμε απο απόσταση και μοιάζει χιλιόμετρα μακριά καθώς προσπαθούμε να πάρουμε ανάσα και παλεύουμε να μείνουμε στην επιφάνεια.
Εαν γνωρίζεις κάποιες καλές μεθόδους για να ηρεμήσεις- ασκήσεις με βαθιές αναπνοές για παράδειγμα- μοιράσου τες. Αλλά καλό θα ήταν να μη μπεις σε πολλές λεπτομέρειες τη στιγμή που κάποιος έχει πανικοβληθεί.
Φαντάσου κάποιον να κρεμεται απο ενα λόφο, προσπαθώντας να μη πέσει σε ένα λάκκο με τίγρεις. Εαν στεκόσουν κοντά εκεί και φώναζες ‘ΕΛΑ ΓΙΑ ΓΙΟΓΚΑ ΜΑΖΙ ΜΟΥ ΑΥΡΙΟ! ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ Η ΓΙΟΓΚΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΕ ΒΟΗΘΗΣΕΙ…’ το άτομο εκείνο δεν θα σε άκουγε πάνω στον πανικό του.
Αυτό που χρειάζεται να ακούσει εκείνη τη στιγμή είναι ‘Πάρε το χέρι μου!’. Και στη περίπτωση του άγχους ισχύει το ίδιο. Πάρε το χέρι του. Βοήθησε τον να αναπνεύσει. Βοήθησε τον να επανέλθει στο τώρα.
Υπάρχει ακόμη ένα πράγμα που πρέπει να θυμάσαι: όλοι μας θέλουμε να ακούσουμε κάποιον που έχει περάσει τα ίδια, όχι κάποιον που δεν έχει βιώσει ποτέ τον αγώνα μας. Μοιράσου την εμπειρία σου, χρειαζόμαστε φίλους που δεν φοβούνται να είναι ευάλωτοι.
- ‘Δεν είναι τίποτα’
Αυτό μας επαναφέρει στο πρώτο παράδειγμα: εκείνη τη στιγμή αυτό που νιώθουμε είναι πολύ σημαντικό. Μοιάζει με το μεγαλύτερο, τρομακτικότερο και χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί και δεν μπορείς να σταματήσεις αυτό το φόβο με κάποιο διακόπτη.
Όταν κάποιος λέει, ‘δεν είναι τίποτα’, το αγχώδες μυαλό το μεταφράζει σε ‘υπερβάλλεις’, το οποίο μπορεί να σε ‘ρίξει’ ακόμη πιο πολύ. Αντί για αυτό, δοκίμασε να πεις “Ξέρω πως είναι τρομακτικό. Αλλά δεν είσαι μόνος. Είμαι εδώ για να σε βοηθήσω”.
Είναι φοβερό το πόσο μπορεί να βοηθήσει κάποιον η επιβεβαίωση ότι είναι οκ να φοβάσαι – είναι ανθρώπινο, και δεν χρειάζεται να το περάσεις μόνος.
- ‘Είναι όλα στο μυαλό σου’
Ναι, οι σκέψεις και οι φόβοι ξεκινούν στο μυαλό μας αλλά αυτό δεν κάνει τα αισθήματα μας λιγότερο αληθινά. Το αγχώδες μυαλό το μεταφράζει σε “έχεις πρόβλημα’, επειδή το να γνωρίζεις πως οι σκέψεις σου προκαλούν άγχος δεν μπορούν να το κάνουν πιο εύκολο να σταματήσεις να τις κάνεις.
Όταν κάνουμε αγχώδεις σκέψεις, αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι πως συχνά εμφανίζονται μόνες τους – για όλους μας. Δεν πρέπει να ανησυχούμε πως πρέπει να τις αλλάξουμε. Απλώς πρέπει να εξασκηθούμε στο να τις αποδεχόμαστε, κάθε φορά που εμφανίζονται.
Οπότε, δοκίμασε αυτό: ‘ Καταλαβαίνω γιατί κάνεις αυτές τις σκέψεις. Πιθανότατα θα σκεφτόμουν τα ίδια. Αν θέλεις, μπορείς να μου πεις για αυτά που σε αγχώνουν. Προσπαθούν να σε προστατέψουν με το δικό τους τρόπο, για αυτό θα ήταν καλύτερο να τις ακούσεις”.
- ‘Ξέχασε το’
Στο πέρασμα των χρόνων, έχω γράψει πολλά άρθρα με συμβουλές στο να αφήσεις κάτι να κάνει το κύκλο του. Πιστεύω πως είναι υγιες να αφήσεις το θυμό, την απογοήτευση και τους φόβους στο παρελθόν ώστε να είσαι χαρούμενος στο παρόν.
Πιστεύω επίσης πως το να ‘αφήσεις κάτι’, πρέπει να γίνει μια επαναλαμβανόμενη πρακτική και οχι να καταφεύγουμε σε αυτή σε στιγμές πανικού.
Ο Jon Kabat – Zinn έγραψε: ‘Δεν έχει να κάνει με το να αφήσεις κάτι να φύγει- θα το έκανες αν μπορούσες. Αντί να το αφήσεις να φύγει καλύτερα να πεις ‘ας είναι’.
Αυτό χρειαζόμαστε σε μια στιγμή πανικού: να δώσουμε την άδεια σε αυτά τα αισθήματα να υπάρξουν. Πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αισθανθεί όλα αυτά. Και πρέπει να ξέρουμε οτι οι άνθρωποι γύρω μας, μας αγαπούν αρκετά ώστε να μας αποδεχτουν όπως είμαστε.
- ‘Η κατάσταση θα μπορούσε να είναι χειρότερη’
Ναι, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα, το γνωρίζουμε όλοι αυτό. Όπως και οι παραπάνω φράσεις, έτσι και αυτή προκαλεί πέρα απο άγχος και ενοχές. Και για ένα αγχώδες μυαλό, οι ενοχές οδηγούν σε περισσότερο άγχος.
Πέρα απο τα υπόλοιπα, τώρα ανησυχεί πως δεν είναι καλός άνθρωπος γιατί δεν είναι ευγνώμων. Οι ενοχές αυτές επιδεινώνουν την κατάσταση καθώς πολλοί απο εμάς νιώθουμε ήδη ενοχές για το άγχος μας.
- ‘Κάνε θετικές σκέψεις’
Το άγχος δεν σχετίζεται μόνο με τον αρνητισμό. Για πολλούς απο εμάς, είναι μια αντίδραση σε κάποιο τραύμα του παρελθόντος, κατα το οποίο νιώσαμε ανασφαλείς. Μπορείς να εκπαιδεύσεις τον εγκέφαλο σου να σκέφτεσαι πιο αισιόδοξα και κάνοντας το, να μειώσεις τις αρνητικές σκέψεις. Αλλά αυτό περιλαμβάνει πολύ περισσότερο χρόνο, προσπάθεια και υποστήριξη απο οτι υποδηλώνει η φράση ΄κάνε θετικές σκέψεις’.
Ακόμη, αυτή η φράση υπονοεί πως το να είναι κάποιος θετικός είναι κάτι μόνιμο – γεγονός που αγνοεί πως και οι αναποδιές είναι αναπόφευκτες στη ζωή. Κανείς δεν κάνει θετικές σκέψεις όλη την ώρα.
Φράσεις όπως ‘κοίτα το ποτήρι μισο-γεμάτο’ και ‘πάντοτε κοίτα τη θετική πλευρά’ δεν βοηθούν οταν πονάς. Για αυτό, δείξε πως μοιάζει να είσαι θετικός. Γίνε πιο ανοιχτός και ήρεμος και δεκτικός και υποστηρικτικός. Αυτό πιθανότατα δεν θα κλείσει την ‘πληγή’ ή εξαφανίσει τον πανικό αλλά είναι φοβερό πως μπορείς να βοηθήσεις κάποιον έχοντας μια υγιή αντιμετώπιση.
