Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός, οι ανακρίβειες στα μαλλιά και το μακιγιάζ των ταινιών και των τηλεοπτικών σειρών εποχής πολλές φορές «βγάζουν μάτι». Πολλές παραγωγές επιτυγχάνουν να αποτυπώσουν τα ιστορικά γεγονότα με ακρίβεια, δε συμβαίνει όμως το ίδιο και την αποτύπωση των προσώπων, όχι ως χαρακτήρων, αλλά εμφανισιακά. Πολλοί ήρωες χαρακτηρίζονται από μη ρεαλιστικές επιλογές ομορφιάς, που είναι δύσκολο να αγνοηθούν. Συχνά, οι ηθοποιοί εμφανίζονται υπερβολικά γυαλισμένοι και «όμορφοι», παρά το δύσκολο ιστορικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο υποτίθεται ότι έζησαν.

Είναι σκόπιμη η απόκλιση από την αλήθεια;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ανακρίβειες είναι σκόπιμες. Η επιτυχημένη σειρά του Netflix «Bridgerton», για παράδειγμα, έχει επικριθεί για τις ιστορικές της ανακρίβειες, αλλά η σειρά παρουσιάζει μια φανταστική εκδοχή της Regency εποχής. Αυτό είναι εμφανές στις σύγχρονες εκδοχές της κλασικής μουσικής και στο μακιγιάζ, που ταιριάζει με τον τόνο του δέρματος κάθε χαρακτήρα. «Η δουλειά με τα μαλλιά είναι καταπληκτική», λέει στο Popsugar ο μακιγιέρ Daniel Parker. «Κάποια από αυτά είναι εντελώς ανακριβή για την εποχή, αλλά πρόκειται για ένα έργο φαντασίας».

Όχι, όμως, πάντα

Ωστόσο, όταν οι ανακρίβειες δεν είναι σκόπιμες, μπορεί να είναι έως και ενοχλητικές. Για παράδειγμα, το χαμόγελο ενός ηθοποιού μπορεί εύκολα να «γκρεμίσει» μια προσπάθεια για μια ιστορία εποχής. Τι εννοώ; Ας πάρουμε για παράδειγμα τα δόντια της Riley Keough στο «Daisy Jones & The Six» του Amazon Prime. Όταν παρουσιάστηκε, το Twitter γέμισε με σχόλια για τις σύγχρονες αισθητικές βελτιώσεις τους, οι οποίες δεν ήταν διαθέσιμες τη δεκαετία του 1970. Η αισθητική οδοντιατρική, που περιλαμβάνει όψεις ριτίνης και λεύκανση, είναι ένας συνήθης ένοχος μιας αποτυχημένης απόδοσης μιας ιστορίας εποχής.

Η ειδικός σε θέματα υγείας και ομορφιάς, Lucy Santos σημειώνει: «Τα πολύ ίσια και πολύ λευκά δόντια, το τέλειο δέρμα -ακόμη κι αφού ο χαρακτήρας έχει παρουσιαστεί ότι βρίσκεται στη μέση μιας σοβαρής κραιπάλης ναρκωτικών- είναι στοιχεία τόσο ενοχλητικά όσο ο (συνήθως γυναικείος) χαρακτήρας σε μια ταινία με ζόμπι που εξακολουθεί να έχει τέλεια ξυρισμένα πόδια τρεις εβδομάδες μετά την αποκάλυψη».

Αντικατοπτρίζοντας τα σύγχρονα πρότυπα ομορφιάς

Κάπως έτσι οδηγούμαστε σ’ ένα παράδοξο αποτέλεσμα: Τα έργα εποχής συχνά αντικατοπτρίζουν τα πρότυπα ομορφιάς της περιόδου στην οποία γυρίστηκαν και όχι της εποχής στην οποία διαδραματίζονται. Αυτό γίνεται προφανές σε έργα όπως τα «Daisy Jones & The Six», «Bridgerton» και «Emma». Η σύγχρονη οδοντιατρική έχει καταστήσει τα ίσια, λευκά δόντια συνηθισμένο φαινόμενο στις ΗΠΑ και η έκρηξη της πλαστικής χειρουργικής έχει κάνει τις διασημότητες του σήμερα να μοιάζουν αψεγάδιαστες.

Ορισμένες παραγωγές εξακολουθούν να καταβάλλουν ειλικρινείς προσπάθειες να παραμείνουν πιστές στην εποχή. Για παράδειγμα, το τμήμα μακιγιάζ της ταινίας «Babylon» του 2022 σκούρυνε τα δόντια όλου του καστ, συμπεριλαμβανομένων των δοντιών της Margot Robbie, χρησιμοποιώντας χρώμα με βάση το οινόπνευμα και ένα μείγμα «σάπιων δοντιών» για τους δευτερεύοντες ηθοποιούς.

Ιστορικές τάσεις και προκλήσεις στο πλατό

Τα πρότυπα ομορφιάς επηρεάζουν τις ταινίες εδώ και δεκαετίες. Η ιστορικός Lucy Santos παρατηρεί ότι το φαινόμενο αποτύπωσης των προτύπων της εποχής που γυρίζεται μια ταινία και όχι της εποχής που αφηγείται συνέβαινε και στο παρελθόν. Για παράδειγμα, οι ταινίες της δεκαετίας του ’70 που αφηγούνται ιστορίες των δεκαετιών του ’20 και του ’30, όπως το «The Sting» και το «Some Like It Hot», αντικατοπτρίζουν τα ιδανικά ομορφιάς της δεκαετίας του ’50 και όχι της εποχής που αφηγούνται.

Υπάρχει κι ένας άλλος παράγοντας που κάνει την πίστη στην ακρίβεια δύσκολη: Οι ηθοποιοί μπορεί να έχουν διαφορετική άποψη για την εμφάνισή τους και μερικές φορές είναι απαραίτητοι οι συμβιβασμοί. Ο Daniel Parker θυμάται ότι εργάστηκε στο πολεμικό δράμα του 1988 «A Time of Destiny», όπου η ηθοποιός Stockard Channing αρχικά αντιστάθηκε στο ιστορικά ακριβές μακιγιάζ των χειλιών. Αφού το δοκίμασε, συμφώνησε ότι φαινόταν καταπληκτικό.

Μια άλλη πρόκληση είναι οι πρακτικοί περιορισμοί. Ο Parker αναφέρει ότι εργάστηκε στο «In Love and War», όπου οι ηθοποιοί που υποδύονταν νοσοκόμες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου εφάρμοζαν κρυφά μάσκαρα, την οποία έπρεπε να αφαιρέσει για λόγους ιστορικής ακρίβειας.

Ισορροπώντας ανάμεσα στην ακρίβεια και την πρακτικότητα

Παρά τις προσπάθειές τους, οι καλλιτέχνες μαλλιών και μακιγιάζ μερικές φορές δίνουν προτεραιότητα στην πρακτικότητα έναντι της ιστορικής ακρίβειας. Για παράδειγμα, στην ταινία του 1962, «Ο Λόρενς της Αραβίας», η μπλε σκιά ματιών του Peter O’ Toole χρησιμοποιήθηκε για να ενισχύσει το χρώμα των ματιών του, παρόλο που ήταν ιστορικά ανακριβής.

Ο αντίκτυπος στους θεατές

Μπορεί οι επιλογές ομορφιάς σε ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές να φαίνονται ασήμαντες, στην πραγματικότητα όμως μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το αισθητικό αποτέλεσμα και την αντίληψη των θεατών γι΄αυτό. «Αν είναι λάθος ως προς την εποχή, τότε αποσπά την προσοχή», λέει ο Parker.

Επιπλέον, αυτές οι μη ρεαλιστικές απεικονίσεις μπορούν να διαιωνίσουν τα τοξικά πρότυπα ομορφιάς. Η Santos προειδοποιεί: «Με το να απεικονίζουμε τους πάντες στο παρελθόν ως ανθρώπους με τέλεια φουσκωτά μαλλιά και λευκά δόντια, κάνουμε κακό στον εαυτό μας», οδηγούμαστε σε δυσμενείς αυτοσυγκρίσεις και διαστρεβλώνουμε την αντίληψη των ιστορικών προτύπων ομορφιάς.