Ο όρος “non-binary” γίνεται όλο και πιο διαδεδομένος – αλλά δυστυχώς πολλοί δεν καταλαβαίνουν ακόμη πλήρως, τι ακριβώς σημαίνει. Με τους απλούστερους όρους, τα non-binary (μη δυαδικά) άτομα υπάρχουν έξω από το παραδοσιακό δυαδικό φύλο. Συχνά, δεν ταυτίζονται με το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση ή με τις ετικέτες “αρσενικό” ή “θηλυκό”.

Παρόλο που όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσδιορίζονται ανοιχτά ως non-binary, οτιδήποτε βρίσκεται εκτός του τυπικού δυαδικού φύλου, εξακολουθεί να είναι συχνά παρεξηγημένο σε αρκετές χώρες. Μια έρευνα του 2024, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι οι trans και οι non-binary, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ευρέως διαδεδομένες διακρίσεις και είναι, ως εκ τούτου, πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας.

Για τα άτομα που δεν προσδιορίζονται ως non-binary, ο όρος μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Μπορεί να αναρωτιέσαι ποιες αντωνυμίες και ποια γλώσσα είναι κατάλληλες για να χρησιμοποιήσεις. Η Jillian Amodio, θεραπεύτρια και ιδρύτρια του Moms for Mental Health, και η Cecilia Righini, ιδρύτρια και δημιουργική διευθύντρια του Studio Lutalica, παρουσίασαν στο Glamour UK, έναν οδηγό σχετικά με τον όρο “non-binary”, ώστε να μπορείς πάντα να χρησιμοποιείς γλώσσα ουδέτερη ως προς το φύλο, που σέβεται και λαμβάνει υπόψη τα άτομα σε όλο το φάσμα των φύλων.

Κατανόηση της ταυτότητας φύλου

Πολλοί από εμάς ανατραφήκαμε ώστε να σκεφτόμαστε το φύλο με όρους δυαδικού συστήματος. Διδαχθήκαμε ότι υπάρχουν δύο φύλα και μόνο δύο φύλα: το αρσενικό και το θηλυκό. Ωστόσο, το φύλο είναι λίγο πιο περίπλοκο από αυτό. Πρώτον, το βιολογικό φύλο και η ταυτότητα φύλου μπορεί μερικές φορές να είναι διαφορετικά.

“Μια κοινή παρανόηση είναι ότι η ταυτότητα φύλου είναι συνώνυμη με το βιολογικό φύλο”, λέει η Righini. “Ενώ το βιολογικό φύλο αναφέρεται σε φυσικά χαρακτηριστικά, η ταυτότητα φύλου έχει να κάνει με το πώς τα άτομα αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και πώς αποκαλούν τον εαυτό τους”.

Προσθέτει η Amodio: “Η ταυτότητα φύλου είναι μια προσωπική αίσθηση και κατανόηση της ταυτότητας του ατόμου. Η ταυτότητα φύλου τις περισσότερες φορές ταυτίζεται με το φύλο που αποδίδεται κατά τη γέννηση, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα“.

Όσον αφορά την ταυτότητα, το φύλο μπορεί μερικές φορές να είναι ρευστό (gender fluid).

“Μια παρανόηση είναι ότι το φύλο είναι δυαδικό, δηλαδή μόνο αρσενικό ή θηλυκό”, λέει η Righini. “Στην πραγματικότητα, το φύλο είναι ένα φάσμα, και οι άνθρωποι μπορούν να ταυτίζονται ως άνδρες, γυναίκες, και τα δύο, κανένα από τα δύο ή κάπου ενδιάμεσα”.

Προσθέτουν ότι η ταυτότητα φύλου δεν είναι απλώς μια “επιλογή” ή μια “φάση”, αλλά κάτι που είναι μια “βαθιά ριζωμένη πτυχή του ποιος είναι κάποιος”.

Η Amodio σημειώνει επίσης ότι η ταυτότητα φύλου δεν πρέπει να συγχέεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

“Πολλοί άνθρωποι συγχέουν το φύλο και τη σεξουαλικότητα”, λέει. “Η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι ξεχωριστές πτυχές του κάθε ατόμου. Το φύλο είναι το ποιος είσαι και πώς αισθάνεσαι – αγόρι, κορίτσι, κανένα από τα δύο, και τα δύο και ούτω καθεξής. Η σεξουαλικότητα έχει να κάνει περισσότερο με το από ποιον έλκεται κάποι@”.

Τι σημαίνει non-binary;

Όπως εξηγεί η Righini, μπορεί να μην σημαίνει πάντα ακριβώς το ίδιο πράγμα – μάλλον, είναι ένας ευρύς όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει “ταυτότητες φύλου που δεν ταιριάζουν στην παραδοσιακή αντίληψη του αρσενικού ή του θηλυκού”.

Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει μια μη δυαδική ταυτότητα φύλου. “Τα non-binary άτομα, μπορεί να ταυτιστούν ότι έχουν ένα φύλο που συνδυάζει στοιχεία και των δύο, κανενός ή διαφορετικού φύλου», λένε. «Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι μη δυαδικές ταυτότητες είναι διαφορετικές και μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο”.

Η Amodio συμφωνεί, σημειώνοντας, “Αυτό είναι ένα προσωπικό θέμα και κάθε άτομο μπορεί να έχει τη δική του κατανόηση και σημασία πίσω από τη χρήση της λέξης non-binary. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε την εμπειρία του καθενός ως δική του και να μην κάνουμε υποθέσεις”.

Ως εκ τούτου, πολλοί άνθρωποι που αυτοχαρακτηρίζονται ως non-binary μπορεί να εκφράζουν το φύλο με μη παραδοσιακούς τρόπους. “Τα non-binary άτομα, μπορεί να εκφράσουν το φύλο τους με τρόπους που συνδέονται παραδοσιακά με άνδρες και γυναίκες ή με τρόπους που είναι μοναδικοί για την προσωπική τους ταυτότητα”, λέει η Righini.

Διαφορετικοί τύποι non-binary

Επειδή ο όρος “non-binary” περιγράφει άτομα των οποίων η εμπειρία του φύλου διαφέρει από το τυπικό δυαδικό, υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί “τύποι” μη δυαδικών φύλων. Η εμπειρία του καθενός είναι μοναδική, επομένως υπάρχουν, θεωρητικά, ένας άπειρος αριθμός συγκεκριμένων “τύπων”.

“Το μη δυαδικό δεν είναι μόνο μια ταυτότητα, αλλά μια κατηγορία που περιλαμβάνει πολλούς διαφορετικούς τρόπους εμπειρίας και έκφρασης του φύλου, και μερικοί άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν τον όρο “μη συμμορφούμεν@ με το φύλο” για να αποφύγουν την ενίσχυση της έννοιας των δυαδικών ταυτοτήτων εξαρχής.” λέει η Righini.

Η Amodio σημειώνει ότι η “μη συμμόρφωση με το φύλο” είναι ένας άλλος χρήσιμος όρος, όταν συζητάμε για μη δυαδικές ταυτότητες. “Αναφέρεται σε έμφυλες συμπεριφορές”, λέει. “Για παράδειγμα, ένας cisgender άντρας που προτιμά να φοράει φούστες και φορέματα δεν συμμορφώνεται με το φύλο, αλλά μπορεί να εξακολουθεί να θεωρεί ότι η ταυτότητα φύλου του, είναι αρσενική”.

Μπορεί επίσης να συναντήσεις τον όρο “gender queer”. “Πρόκειται για ένα άτομο που προσδιορίζεται ως και τα δύο φύλα, ή κανένα από τα φύλα ή κάπου ενδιάμεσα στα φύλα”, λέει.

Η διαφορά μεταξύ μη δυαδικού και τρανσέξουαλ

Πολλοί άνθρωποι συγχέουν τον όρο «μη δυαδικό» με τον όρο τρανς, υποθέτοντας ότι οι δύο όροι είναι συνώνυμοι ή έστω παρόμοιοι. Ωστόσο, ενώ τα τρανς άτομα μπορεί να αναγνωρίζονται ως μη δυαδικά και αντίστροφα, οι δύο όροι δεν ισχύουν πάντα ταυτόχρονα.

“Αυτοί οι όροι μπορεί να επικαλύπτονται”, λέει η Amodio. “Το τρανσέξουαλ αναφέρεται συνήθως σε ένα άτομο του οποίου η ταυτότητα φύλου δεν ταιριάζει με το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Μερικές φορές οι άνθρωποι αισθάνονται ότι το φύλο τους δεν ταιριάζει απόλυτα σε πιο παραδοσιακές ετικέτες όπως αρσενικό ή θηλυκό. Αυτό αναφέρεται συχνά ως μη δυαδικό (non-binary). Οι μη δυαδικές ταυτότητες μπορεί να περιλαμβάνουν τόσο αρσενικό όσο και θηλυκό, ή οπουδήποτε κατά μήκος ή έξω από τα δύο αυτά φύλα”.

Η Righini προσθέτει: “Το “Transgender” είναι ένας ευρύς όρος, που αναφέρεται σε οποιονδήποτε του οποίου η ταυτότητα φύλου διαφέρει από το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Αυτό περιλαμβάνει μη δυαδικά άτομα, αλλά περιλαμβάνει επίσης εκείνα που ταυτίζονται αυστηρά ως άνδρες ή γυναίκες.”

Είναι σημαντικό να σημειωθούν οι πιθανές διαφορές μεταξύ των δύο όρων. Η αναγνώριση αυτής της διάκρισης, βοηθά στην κατανόηση ότι τα μη δυαδικά άτομα μπορούν επίσης να είναι τρανς, αλλά δεν είναι όλα τα τρανς άτομα μη δυαδικά. Αυτή η σαφήνεια προωθεί την καλύτερη υποστήριξη και συμμαχία για τις διαφορετικές ταυτότητες εντός της κοινότητας LGBTQΙ+.

Ποιες είναι οι τυπικές μη δυαδικές αντωνυμίες;

Πολλοί άνθρωποι που προσδιορίζονται ως μη δυαδικοί, προτιμούν να χρησιμοποιούν αντωνυμίες “they/them”. “Χρησιμοποιήστε τις αντωνυμίες “αυτ@” όταν δεν είστε σίγουροι για τις αντωνυμίες κάποιου ή όταν αναφέρεστε σε ένα μη δυαδικό άτομο”, συνιστά η Righini.