Μεγαλώνουμε με την πεποίθηση ότι “ποτέ δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε” ή ότι “αυτός που παραιτείται είναι αποτυχημένος”; Είναι ότι οι γονείς μας ή οι δάσκαλοι μας χρησιμοποιούσαν την παραίτηση ως αρνητικό παράγοντα; Είναι μήπως η κοινωνία που συνδέει τους ισχυρούς και του πετυχημένους με αυτούς που δεν παραιτούνται ποτέ; Ίσως είναι όλα αυτά μαζί.

Αυτή τη “ρετσινιά” της παραίτησης την ένιωσα κι εγώ πρόσφατα, όταν αποφάσισα να φύγω από μια δουλειά, που φαινομενικά ήταν τέλεια. Σίγουρα όμως, δεν ήταν τέλεια για μένα, όταν συνειδητοποίησα ότι στο διάλλειμα έκλαιγα στις τουαλέτες και δεν ήθελα να μιλάω σε κανέναν όταν ερχόταν η Κυριακή όπου έντρομη συνειδητοποιούσα ότι την επόμενη μέρα θα έπρεπε να πάω πάλι εκεί.

Όταν λοιπόν, κατάλαβα ότι κινδύνευε η ψυχική μου υγεία, και δεν θα αργούσε και η σωματική, πήρα την απόφαση να φύγω, να παραιτηθώ. Το έκανα με ελαφρά την καρδία; Όχι. Το έκανα γιατί είχα εναλλακτικό πλάνο και δεν με ένοιαζε; Όχι. Ίσα-ίσα πήρα αυτή την απόφαση γνωρίζοντας το ρίσκο. Ήξερα ότι ίσως δεν έβρισκα δουλειά σύντομα, ότι θα αγχωνόμουν και ότι ίσως να το μετάνιωνα. Αλλά όταν ζύγισα τα πράγματα, μου ήταν πολύ ξεκάθαρο τι έπρεπε να κάνω. Και ξέρεις κάτι; Είμαι πολύ ΟΚ με αυτό.

Ωστόσο, αυτό που κατάλαβα ήταν ότι οι άλλοι δεν ήταν εντάξει με την απόφασή μου. Όταν έλεγα ότι παραιτήθηκα, με κοίταζαν με ένα καχύποπτο ύφος και με αντιμετώπιζαν με δυσπιστία. Λες και ήταν ντροπή να παραιτηθείς από τη δουλειά σου, γιατί πολύ υπέφερες. Και πάντα, μα πάντα έκριναν την απόφαση μου ως βιαστική κι ανώριμη και έδειχναν να αγχώνονται για το δικό μου μέλλον. Και τώρα τι; με ρωτούσαν πάντα, λες και τους είχα ζητήσει να με ζήσουν.

Ε, λοιπόν ναι, έχεις το δικαίωμα να φύγεις από κάπου όταν κρίνεις ότι δεν σου κάνει καλό. Κι αυτό ισχύει για όλα. Για τη δουλειά σου, για το σπίτι σου, για τ@ν σύντροφό σου. Έχεις το δικαίωμα να τα παρατήσεις. Το να αφήνεις κάτι πίσω σου, δεν σημαίνει το τέλος αλλά την αρχή. Την αρχή για κάτι άλλο. Για κάτι νέο, για κάτι που σου ταιριάζει και σε γεμίζει πιο πολύ.

Αλλά γιατί στ΄ αλήθεια, νιώθουμε τύψεις όταν παραιτούμαστε; Γιατί νιώθουμε ότι κάνουμε κάτι κακό, ενώ στην ουσία συμβαίνει το αντίθετο;

Η απάντηση είναι ο φόβος. Είτε είναι ο φόβος για το άγνωστο, είτε είναι ο φόβος της κριτικής, είτε είναι ο φόβος του αποχωρισμού, η αιτία είναι η ίδια και έχει κι επίσημο όνομα: Sunk Call Fallacy. Η συγκεκριμένη κατάσταση αφορά στην τάση μας να παίρνουμε παράλογες ή λανθασμένες αποφάσεις, γιατί επηρεαζόμαστε από την εσωτερική μας ανάγκη να μένουμε πιστοί στην πρωταρχική μας δέσμευση. Με άλλα λόγια δηλαδή, επειδή είμαστε συναισθηματικά όντα, παραμένουμε σε μια βλαβερή για εμάς συνθήκη, επειδή απλά έχουμε επενδύσει σε αυτή και νιώθουμε ηθική δέσμευση απέναντί της.

Για παράδειγμα, ας πούμε ότι έχει αγοράσεις εισιτήρια για μια συναυλία, τα οποία επειδή τα έκλεισες τελευταία στιγμή, δεν μπορείς να τα επιστρέψεις. Έλα όμως, που την τελευταία στιγμή αρρωσταίνεις και είναι αδύνατον να πας. Εκείνη λοιπόν, τη στιγμή εσύ σκέφτεσαι τα χρήματα που χάνεις. Και γι΄ αυτό αποφασίζεις να πας, ακόμα κι αν είσαι χάλια. Θυσιάζεις δηλαδή την ποιότητα της εξόδου σου, επειδή νιώθεις υποχρεωμένος (και χρεωμένος) να πας.

Η συνθήκη αυτή ισχύει και στις προσωπικές μας σχέσεις. Σκέψου πραγματικά, αν ποτέ έμεινες σε μια σχέση γιατί ήσασταν ήδη πολύ καιρό μαζί και δεν θέλεις να χάσεις κι άλλο χρόνο. Έχεις δηλαδή ήδη επενδύσει σε αυτή τη σχέση, οπότε και σου είναι δύσκολο να αποδεσμευτείς. Αυτή όμως, η αίσθηση της υποχρέωσης είναι αυτή ακριβώς, που θα έπρεπε να σε κάνει να φύγεις. Η αλήθεια είναι ότι, οι άνθρωποι είμαστε φύσει όντα της συνήθειας.

Η ασφάλεια και η σταθερότητα, που μας παρέχει μια τέτοια κατάσταση -ακόμα και αν δεν μας ωφελεί- υπερέχουν πάντα, ακριβώς λόγω του φόβου μας για αλλαγή. Η αλλαγή σημαίνει αναστάτωση. Και η αναστάτωση φέρνει ανασφάλεια.

Από την άλλη υπάρχει και ο φόβος του να σε χαρακτηρίσουν αποτυχημένο, τεμπέλη, ματαιόδοξο. Άλλωστε, σήμερα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο του τι πιστεύουν οι άλλοι για εμάς, παρά του τι πιστεύουμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας.

Μήπως όμως ήρθε η ώρα να κάνεις τον εαυτό σου λίγο πιο χαρούμενο; Και αν η γνώμη των άλλων μετράει για σένα, τότε να είσαι σίγουρη ότι αυτοί που σε αγαπούν και σε νοιάζονται περισσότερο θα νοιαστούν για το αν είσαι εσύ καλά, παρά το αν άφησες πίσω σου μια λαμπρή καριέρα. Κι αν ακόμη, είναι πολύ λίγοι, αυτούς τους ανθρώπους θέλεις να έχεις στη ζωή σου.

Επίσης, το να συνδέουμε την παραίτηση με την αποτυχία είναι μέγα λάθος. Το να δουλεύεις σκληρά και να αγωνίζεσαι για να πετύχεις τα όνειρα και τους στόχους σου, δεν προϋποθέτει ότι άπαξ και τα πέτυχες θα μένεις εσαεί κολλημένος σε αυτά, γιατί απλά προσπάθησες πολύ. Ίσα-ίσα, που πρέπει να επαναπρογραμματίζεις τον εαυτό σου και να περνάς σε άλλα.

Το να αλλάζεις γνώμη και να επιλέγεις να ακολουθήσεις κάτι άλλο είναι δικαίωμά σου και είναι απόλυτα σεβαστό. Γιατί στην τελική ποιος είναι αυτός που θα σε κρίνει, αν όχι εσύ ο ίδιος; Και τι θα απαντήσεις στον εαυτό σου, όταν κάνεις τον απολογισμό σου και διαπιστώσεις ότι δεν είσαι ευτυχισμένος, γιατί πολύ απλά φοβήθηκες να κάνεις το επόμενο βήμα, φοβήθηκες να χωρίσεις, φοβήθηκες να παραιτηθείς;

Να θυμάσαι εκείνο το διαχρονικό κλισέ, πως είναι καλύτερα να μετανιώνεις για πράγματα που έκανες, παρά για αυτά που δεν τόλμησες να κάνεις.