Άσε με να μαντέψω: Όταν οι δικοί σου άνθρωποι αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα, είσαι ο πρώτος άνθρωπος που τρέχει; Δυσκολεύεσαι να πεις όχι όταν κάποιος σου ζητάει βοήθεια; Βάζεις συχνά τις δικές σου ανάγκες σε δεύτερη μοίρα, για να δώσεις προτεραιότητα σε κάτι που θα ικανοποιήσει αυτούς που αγαπάς;

Αν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου μέσα σε αυτή την περιγραφή, τότε είναι πιθανό να πάσχεις από το σύνδρομο του βοηθού. Ο όρος «σούπερ βοηθός» επινοήθηκε από τους ψυχολόγους Jess Baker και Rod Vincent, για να περιγράψει ανθρώπους που χαρακτηρίζονται από τον ψυχαναγκασμό να βοηθήσουν τους άλλους ενώ παραμελούν τις δικές τους ανάγκες.

Το σύνδρομο του σούπερ βοηθού δεν σημαίνει να είσαι απλώς ένας καλός φίλος. Ο όρος ενέχει το καταναγκαστικό στοιχείο του να βοηθάς τους άλλους, ακόμη και σε στιγμές που δεν το χρειάζονται. Η συνήθεια αυτή μπορεί τελικά να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Το Stylist αναφέρει ότι σύμφωνα με τους Baker και Vincent, οι οποίοι έγραψαν το The Super-Helper Syndrome: A Survival Guide For Compassionate People σχετικά με το θέμα, το σύνδρομο του σούπερ βοηθού επηρεάζει την ψυχική υγεία με τέσσερις κύριους τρόπους:

Εξάντληση

Πολλοί από τους ανθρώπους που χαρακτηρίζονται από αυτό το σύνδρομο τρέχουν να βοηθήσουν τους άλλους, χωρίς να έχουν τα απαραίτητα αποθέματα ενέργειας. «Μπορεί να καταλήξεις να νιώθεις κούραση όλη την ώρα και να μην έχεις χρόνο για τον εαυτό σου. Ενδέχεται, επίσης, να μην κοιμάσαι καλά και όλο αυτό μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι ευερέθιστος, κουρασμένος ή απλώς βαρύς». Τα σημάδια ότι δεν ικανοποιείς τις δικές σου ανάγκες περιλαμβάνουν το αίσθημα ενοχής για τη φροντίδα του εαυτού σου, τον αγώνα να εκφράσεις αυτό που πραγματικά χρειάζεσαι στη ζωή και το να χρησιμοποιείς τακτικά δικαιολογίες όπως «είμαι καλά, συνεχίζουμε».

Μνησικακία

«Οι άνθρωποι που βοηθούν καταναγκαστικά τεντώνονται σαν μια ελαστική ταινία που τελικά θα κοπεί», λένε οι Baker και Vincent. Παρά το γεγονός ότι οι σούπερ-βοηθοί λένε πως δεν θέλουν τίποτα σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια που προσφέρουν, στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να συνεχίσεις επ’ αόριστον με μηδενική ανταμοιβή. Χρειάζεσαι τουλάχιστον οι άλλοι να αναγνωρίζουν αυτό που κάνεις γι’ αυτούς και να σε ευχαριστούν. «Η αγανάκτηση είναι ένα ανθυγιεινό και αυτοκαταστροφικό συναίσθημα», σχολιάζουν οι ψυχολόγοι. «Είναι επίσης το τελευταίο πράγμα που θέλουν να νιώσουν οι συμπονετικοί άνθρωποι. Αντιβαίνει σε όλα όσα πιστεύουν για τον εαυτό τους».

Εκμετάλλευση

Οι σούπερ βοηθοί είναι πολύ πιθανό να πέσουν «θύματα» των ανθρώπων γύρω τους, οι οποίοι θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν την προθυμία τους να βοηθήσουν χωρίς ανταλλάγματα. Είναι, άλλωστε, εύκολο να ακουμπήσεις πάνω σε ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι δεν έχουν προσωπικές ανάγκες, επομένως μπορούν να διαθέσουν όλη τους την ενέργεια σε άλλους.

«Αν δίνεις την εντύπωση ότι δεν θέλεις τίποτα σε αντάλλαγμα, δεν παίρνεις τίποτα σε αντάλλαγμα», λένε οι Baker και Vincent. «Η κοινωνία λειτουργεί με βάση την εκμεταλλευτική αρχή ότι οι συμπονετικοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να αφιερωθούν στη φροντίδα των άλλων με μικρή ανταμοιβή».

Αυτοκριτική

Είναι αλήθεια ότι εκείνοι που είναι καλοί στο να φροντίζουν τους άλλους είναι συχνά λιγότερο ευγενικοί με τον εαυτό τους. «Η αυτοκριτική των βοηθών συνήθως λειτουργεί σε δύο επίπεδα», εξηγούν οι ψυχολόγοι. «Κατακρίνουν τον εαυτό τους ότι δεν βοήθησαν αρκετά (ενοχές βοηθού). Επιπλέον, επικρίνουν τον εαυτό τους για το ότι βιώνουν τις άλλες τρεις αρνητικές επιπτώσεις του συνδρόμου των υπέρ – βοηθών: ότι αισθάνονται εξουθενωμένοι, αγανακτισμένοι ή ότι τους εκμεταλλεύονται».