Σε νορμάλ συνθήκες, όταν είσαι περίπου 14 κιλά, μαθαίνεις να ζεις χωρίς πιπίλα. Μετά μαθαίνεις τη χρήση του γιογιό. Ξεκινώντας με αυτό το τελευταίο, μαθαίνεις να ζητάς αυτό που θες. Και αμέσως μετά, μαθαίνεις τα αξιώματα που κουβαλάς μαζί σου στη ζωή.

Ένα από τα πρώτα είναι ότι η οικογένειά σου είναι πάντα εκεί και δε θέλει παρά μόνο το καλό σου. Και, ευτυχώς, τις περισσότερες φορές ισχύει. Χάρη στην ανιδιοτελή αγάπη. Μόνο που ο άνθρωπος ο τοξικός είναι ανάμεσά μας και καραδοκεί. Μέλος κάποιας οικογένειας είναι κι αυτός.

May the force be with you. Αν είσαι κάπου ανάμεσα, ένα τρανταχτό παράδειγμα το βιώνεις. Και σίγουρα χτυπάει σαν βαριοπούλα τον τοίχο της ψυχικής σου ηρεμίας και γαλήνης.

Πώς θα εντοπίσεις τον τοξικό συγγενή

1. Βασικά χαρακτηριστικά του είναι η ανασφάλεια και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στην παρτίδα των χαρτιών του θα βρεις μια αποτυχημένη επαγγελματική ζωή ή και παντελή έλλειψή της, μια εξωτερική εμφάνιση που δεν τον ικανοποιεί, είτε μια προβληματική ερωτική ζωή. Ή και συνδυασμό αυτών. Ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται, αφού όλα αυτά είναι περίτεχνα κρυμμένα πίσω από τη μάσκα του φυσιολογικού – τύφλα να ΄χουν οι βενετσιάνικες.

2. Τσακωμένος με την έννοια της ενσυναίσθησης, δε νιώθει απολύτως τίποτα όταν ψεύδεται. Έτσι το ψέμα αποτελεί καθημερινότητά του, στα μικρά ή στα μεγάλα. Μάλιστα είναι τόσο συνυφασμένο με τη φύση του, που τις περισσότερες φορές φτάνει να πιστεύει και ο ίδιος τα ψέματά του.

3. Παρέα με τα ψέματα, έρχεται και η μυστικοπάθεια. Θα δεις γύρω του, πως η οικογένεια έχει θέματα που δε συζητάει και αυτό μάλιστα έχει καλλιεργηθεί να θεωρείται και το σωστό. Κλασσική περίπτωση, κάποιος στην οικογένεια έχει θέματα με την υγεία, την εργασία ή το γάμο του, το ξέρουμε όλοι, αλλά κανείς δεν το συζητάει. Ή το ξέρουν κάποιοι και δεν το μοιράζονται με τους υπόλοιπους, ούτε καν από ανθρώπινο ενδιαφέρον. Λες κι είναι ταμπού ή θα πέσει φωτιά να μας κάψει. Αναρωτήσου στην περίπτωση αυτή, πώς γίνεται μυστικά και υγιής σχέση να πηγαίνουν μαζί.

4. Σε χρόνο ανυποψίαστο, σε κάνει να νιώθεις υπεύθυνος για την προσωπική του ευτυχία. Όταν ξεκάθαρα λέει ή υπονοεί όλα όσα έχει κάνει για σένα, θυσιάζοντας μέρος της ζωής του. Όταν σε κάνει να νιώθεις πως εσύ είσαι η κύρια πηγή ευτυχίας του. Και τώρα εσύ, που σε αντίθεση με εκείνον έχεις ενσυναίσθηση, κουβαλάς μαζί σου το μεγάλο αυτό φορτίο ευθύνης, πριν καν το καταλάβεις.

5. Για καλή σου τύχη, ένα χαρακτηριστικό του τον προδίδει. Η κυκλοθυμία. Σε επαινεί, λυγίζεις ανυποψίαστος και σε κερδίζει. Ποντικοπαγίδα και μάλιστα τουλάχιστον με παρμεζάνα ωρίμανσης μέσα. Εκεί που λύγισες και σε έχει με το μέρος του, εκεί θα εξαπολύσει και τις προσβολές του. Είτε αυτές θα είναι εμφανείς, είτε πλάγιες. Στο μεταξύ, για να γίνουν λίγο χειρότερα τα πράγματα, αυτό το κάνει και σε τρίτους. Λέει έναν καλό λόγο για σένα σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, το άλλο μέλος της οικογένειας τον θεωρεί καλούλη κι όταν έρθει η ώρα να πει κάτι κακό για σένα, το άλλο μέλος της οικογένειας τον ακούει προσεκτικά. Γιατί με την πρότερη καλή συμπεριφορά του, τον έχει θεωρήσει αντικειμενικό. Διαβολικό;

Για όλα αυτά κι ακόμη περισσότερα, σου κάνει κακό

Κι ενώ όλοι μας συζητάμε για τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, παραλείπουμε να αξιολογούμε τα τραύματα της ενήλικης ζωής. Μόνο που είναι εξίσου σημαντικά. Γιατί μπορεί τα πρώτα να διαμορφώνουν χαρακτήρες, αλλά τα δεύτερα διαμορφώνουν την ψυχική μας υγεία.

Ερχόμενοι σε επαφή με τα συναισθήματα που μας προκαλεί η συναναστροφή μας με τον τοξικό άνθρωπο, αρχίζουμε να βλέπουμε το ποτήρι μισο-άδειο. Όσο υγιής κι αν ήταν η δική μας σκέψη πριν από αυτά. Εστιάζουμε αργά και σταθερά στην απαισιοδοξία και τον αρνητισμό. Και να σου τα άγχη, και να σου ο φόβος και ο θυμός, και να σου η ενοχή.

Και να σου και τα καρδιολογικά προβλήματα όμως συν τοις άλλοις. Η καρδιολόγος Cynthia Thaik, υποστηρίζει πως με το να βρίσκεσαι στον ίδιο χώρο με άνθρωπο ο οποίος σε προκαλεί συνεχώς, βάζεις τον εαυτό σου στη διαδικασία να ξοδεύεις πνευματική ενέργεια προκειμένου να τον αντιμετωπίσεις. Και είσαι διαρκώς σε εγρήγορση για το επόμενο συναισθηματικό του χτύπημα, θέτοντας όλο σου το σώμα σε κατάσταση συναγερμού. Αυτό σου προκαλεί αυτομάτως αύξηση της αρτηριακής πίεσης και φθείρει σταδιακά το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Αυτά όλα μαζί, ευθύνονται για αυξημένα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων και εμφράγματα.

Πώς θα τον αντιμετωπίσεις

1. Μάθε να χρησιμοποιείς το “όχι” και βάλε τα όριά σου. Είναι αυτό που θα έπρεπε όλοι να κάνουμε για τον εαυτό μας, χωρίς μάλιστα να νιώθουμε ενοχή για το αν ο άλλος θα προσβληθεί. Είναι δικό του ελάττωμα η αντίδραση στο όχι σου, όχι δική σου ευθύνη.

2. Δείξε του τη δύναμή σου. Όταν νιώσεις έτοιμος, πλησίασε τον τοξικό συγγενή με αυτοπεποίθηση και εξήγησέ του τι δεν σου αρέσει στη συμπεριφορά του απέναντί σου. Μην έχεις αυταπάτες ότι με την κίνηση αυτή θα τον αλλάξεις, δεν χωράνε εδώ ρομαντισμοί. Είναι όμως ο τρόπος σου να του δείξεις τη δύναμή σου. Γιατί αν υποκρίνεσαι πως όλα είναι εντάξει, απλά του δίνεις χώρο να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να συνεχίσει το τοξικό του έργο.

3. Το μάθαμε και στη φυσική. Όλα είναι δράση – αντίδραση. Όταν η δράση ενός ατόμου σε βλάπτει με οποιονδήποτε τρόπο, η αντίδραση μπορεί -και οφείλει- να είναι η απομάκρυνσή του από κοντά σου. Είτε με το να φύγεις από ένα χώρο όταν ασφυκτιάς, είτε αυτό συνεπάγεται το γενικότερο περιορισμό των επαφών σου με τον τοξικό συγγενή. Ακόμη και την οριστική διακοπή τους, όταν η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο.

Ειδικά στην ελληνική κοινωνία, η οικογένεια είναι πάνω απ΄ όλα. Συνεπώς, ο αφορισμός ενός συγγενή δεν είναι μια κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά. Ωστόσο, η αρχική δυσφορία που θα νιώσεις από την κοινωνική κριτική, δεν συγκρίνεται σε καμία περίπτωση με τη διαρκή φθορά που διαφορετικά προκαλείται στην υγεία σου. Και η διαφύλαξη της υγείας σου, είναι αποκλειστικά δική σου ευθύνη.