Τρίγωνο ακούς και να τα μας. Σου έρχονται σιγά-σιγά όλα. Οι μοίρες, οι γωνίες, τα εμβαδά. Και τα ημίτονα, τα συνημίτονα, οι εφαπτόμενες. Και πλευρές προσκείμενες και πλευρές απέναντι, συναρτήσεις και υποτείνουσες.

Τώρα, όπου πλευρές βάλε φύλλα κρούστας κι όπου εμβαδά, αφράτη κρέμα ζαχαροπλαστικής. Αντί για συναρτήσεις βάλε τη σωστή ποσότητα σιροπιού και μάντεψε. Κατάφερες πριν καν πεις σαντιγί, να μετατρέψεις τα τρίγωνα της τριγωνομετρίας σε τρίγωνα πανοράματος.

Ένα τρίγωνο διαφορετικό από τα άλλα

Ε ναι, εκεί πάει ο μέσος νους ακούγοντας τρίγωνο. Άντε να πηγαίνει και σε κανένα ερωτικό τρίγωνο για τους πιο μπερδεμένους, άντε και σε κανένα τρίγωνο των Βερμούδων για τους μεταφυσικούς. Στο τρίγωνο αλλαγής πάντως, λογικά δεν πάει. Το θέμα είναι ότι θα έπρεπε να πάει. Ή, τέλος πάντων, θα ήταν για καλό σου.

Για τις μέρες εκείνες που είναι ξεκάθαρο πως κάτι σου φταίει αλλά δεν έχεις ιδέα τι. Τις μέρες εκείνες που το άγχος βαράει μπορντoρoδοκόκκινο, μαζί του και η ένταση και ο θυμός. Και την πηγή ούτε την εντοπίζεις, ούτε και ξέρεις πού να την ψάξεις. Τότε που θέλεις να ασχοληθείς, να δεις τι σου συμβαίνει, αλλά όσο αναρωτιέσαι και απάντηση δεν βρίσκεις, τόσo περισσότερη αναστάτωση καταλήγεις να νιώθεις. Τότε είναι που το τρίγωνο αλλαγής μπορεί να αποδειχθεί το δικό σου σωσίβιο.

H Hilary Jacobs Hendel, καταξιωμένη Αμερικανή ψυχοθεραπεύτρια, εξειδικευμένη σε θέματα κατάθλιψης και μελέτης των συναισθημάτων, μετά από πολλά χρόνια εμπειρίας εμπνεύστηκε, δημιούργησε και πατεντάρισε το τρίγωνο αλλαγής, ως ένα πολύτιμο εργαλείο συναισθηματικής υγείας. Ως οδηγό για μια πετυχημένη επανασύνδεση με τον πραγματικό εαυτό.

Πρόκειται στην ουσία για μια ανώδυνη διαδικασία, η οποία σου υπόσχεται πως αν την ακολουθήσεις βήμα προς βήμα, στο τέλος πάντα θα νιώθεις καλύτερα. Η λειτουργία πάνω στην οποία στηρίζεται είναι η εκ νέου εξοικείωση του ατόμου με τα βασικά του συναισθήματα. Όσο αυτό συμβαίνει, τόσο πιο κοντά καταλήγει το άτομο στο αυθεντικό του εγώ, τόσο πιο κατάματα κοιτάει την αλήθεια του.

Απόσταση, όπως διαύγεια -όχι χαλί, όπως αποφυγή

Σαν τρίγωνο σωστό, έχει τρεις κορυφές. Στις κορυφές αυτές βρίσκονται τα βασικά συναισθήματα, τα ανασταλτικά συναισθήματα και οι άμυνες. Η λογική εδώ είναι να βάλουμε μπρος τα γρανάζια της αγαπημένης μας ενσυνειδητότητας. Να δώσουμε την απαραίτητη προσοχή στο τώρα, ώστε να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε σε ποιο σημείο εντός του τριγώνου βρισκόμαστε την τρέχουσα στιγμή. Τώρα, που όλα μας φταίνε και ποια είναι τα όλα δεν ξέρουμε.

Κοινώς, κάνουμε μια μικρή τρυπούλα στο comfort zone μας, να έχουμε λίγο χώρο ώστε να μπορούμε να κάνουμε δυο βήματα πίσω. Να αποκτήσουμε την απαραίτητη απόσταση από όσα νιώθουμε κι όσα συμβαίνουν, προκειμένου να μπορέσουμε να τα εντοπίσουμε.

Είθισται άλλωστε ό,τι μας απασχολεί και δεν μπορούμε να διαχειριστούμε να σηκώνουμε το fluffy μας χαλί και να το χώνουμε από κάτω. Αποφυγή συναισθημάτων λέγεται, σε περίπτωση που αναρωτιέσαι. Προσδιορίζοντας ποια είναι τα συναισθήματα που αποφεύγουμε, μπορούμε να τα βιώσουμε. Έτσι, είμαστε και σε θέση να προχωρήσουμε μέσα από αυτά, κι όχι κάνοντας κύκλους και παρακάμψεις. Όπως μας εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Michele Burstein, πολλές φορές δεν δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο και χώρο για να καταφέρουμε να εξοικειωθούμε με το πώς νιώθουμε, κι έτσι να μπορέσουμε και να το ορίσουμε.

Μόνο που έτσι το μόνο που καταφέρνουμε είναι να αφήνουμε τα συναισθήματά μας ελεύθερα να ομαδοποιηθούν και να σχηματίσουν ένα απειλητικό σύννεφο σκούρο γκρι, κι όχι από εκείνα τα ροζ τα γλυκούλια. Το γκρι το σύννεφο συχνά ονομάζουμε άγχος, συναίσθημα ανασταλτικό σύμφωνα με το τρίγωνο αλλαγής.

Τριγώνου κορυφές: άμυνες και συναισθήματα

Στο τρίγωνο λοιπόν. Ξεκινώντας από κάτω και τη γωνία νούμερο ένα, θα βρεις τα βασικά συναισθήματα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με συναισθήματα με τα οποία είμαστε πιο εξοικειωμένοι, τα συναισθήματα εκείνα που ορίζουν το πώς βιώνουμε μια κατάσταση. Όπως ο φόβος, ο ενθουσιασμός, η θλίψη, η χαρά. Πρόκειται για τα συναισθήματα εκείνα που θα μας ενημερώσουν για το περιβάλλον, που θα στείλουν στην ουσία σήμα σε σώμα και μυαλό για το πώς να νιώσουν και να αντιδράσουν σε ό,τι τώρα συμβαίνει.

Κινείσαι προς τα πάνω δεξιά και να σου η γωνία νούμερο δύο. Τα ανασταλτικά συναισθήματα τώρα. Εδώ θα βρεις το άγχος το περιβόητο, τις ενοχές, αλλά και την ντροπή. Θα το σκέφτηκες κι εσύ ήδη, πρόκειται για συναισθήματα εξαιρετικά αρνητικά επιφορτισμένα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, λειτουργούν και ως φίλτρο αποφυγής του βασικού μας συναισθήματος. Κι αν σκεφτείς πως κάτι είναι κι αυτό ενίοτε -ποιος θέλει να νιώθει θλίψη και πόνο εδώ που τα λέμε;- πάμε να το ξαναδούμε. Τα συναισθήματα αυτά τα λέμε ανασταλτικά, ακριβώς επειδή αναστέλλουν την επαφή σου με το βασικό συναίσθημα. Γεγονός που φέρνει αναβολή στη συναισθηματική σου εκτόνωση, απομακρύνοντάς σε από ο,τιδήποτε μοιάζει με διαύγεια και ηρεμία. Τα συναισθήματα αυτά μπαίνουν στο παιχνίδι συνήθως όταν κάνεις κάτι το οποίο οι γύρω σου φαίνεται να μην εγκρίνουν.

Κρατάς την πάνω ευθεία, μόνο που στρίβεις αριστερά και φτάνεις τελικά στη γωνία νούμερο τρία, όπου και συναντάς τις άμυνες. Η γωνία αυτή περιλαμβάνει οποιοδήποτε μηχανισμό σε βοηθά να αποφύγεις τόσο τα βασικά, όσο και τα ανασταλτικά σου συναισθήματα. Όπου μηχανισμός βάλε το χιούμορ, τον αυτοσαρκασμό, τη διακωμώδηση μιας κατάστασης, την υπερβολική ενασχόληση με την εργασία ή τη γυμναστική ή οποιοδήποτε χόμπι, αρκεί να μη μένει χρόνος ελεύθερος προς σκέψη και αναγνώριση. Ό,τι δηλαδή σου δίνει τη δυνατότητα να παραμένεις φαινομενικά στο τώρα αλλά να μην είσαι εδώ συνειδητά, παρών να βιώσεις τη στιγμή ή το συναίσθημα εκείνο που μοιάζει με αγκάθι.

Οδηγός κίνησης εντός του τριγώνου

Κοίτα να δεις πώς δουλεύει. Την ώρα εκείνη που μια κατάσταση, ένα συμβάν, ένας άνθρωπος ίσως, σε έχει φέρει σε ανισορροπία και δεν μπορείς να βρεις τι σου φταίει, τότε είναι η στιγμή να σε βρεις μέσα στο τρίγωνο. Βήμα πρώτο, αναρωτιέσαι σε ποια γωνία βρίσκεσαι. Βήμα δεύτερο, αποφασίζεις προς ποια γωνία θέλεις να κινηθείς. Με τη φορά των δεικτών του ρολογιού όμως. Είπαμε να πηγαίνουμε εμπρός, όχι πίσω. Απώτερος σκοπός βέβαια είναι η κάτω γωνία, αφού μέσω των βασικών συναισθημάτων μπορούμε να βρούμε την προοπτική, τη λύση και τελικά την ηρεμία.

Αν έχουμε επιδοθεί σε μαραθώνιο τηλεθέασης, σεξ, δουλειάς, χωρίς να έχει αυτό προκληθεί από επιθυμία, αν έχουμε ξεπαστρέψει όλα τα φυτά κι ας μην είναι εποχή τους, αν βιώνουμε αισθήματα κατάθλιψης ή και την ίδια την κατάθλιψη, βρισκόμαστε στη γωνία των αμυνών. Ώρα για κίνηση προς τα δεξιά λοιπόν.

Αν πάλι δυσκολευόμαστε να νιώσουμε το αυθεντικό μας συναίσθημα, κυρίως γιατί αλλιώς θα θέλαμε να βιώσουμε κάτι και άλλο νιώθουμε ότι οι γονείς, ο σύντροφός μας, οι φίλοι, το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ανήκουμε θεωρούν σωστό, η σύγκρουση αυτή υποδεικνύει τη γωνία των ανασταλτικών συναισθημάτων. Όντας εδώ, ώρα να κατηφορίσουμε.

Εάν τώρα τα συναισθήματά μας προκαλούνται άμεσα από την κατάσταση και το περιβάλλον, πιάσαμε κάτω γωνία και βασικό συναίσθημα. Παράδειγμα, όταν σκεφτόμαστε σε μια κατάσταση αν νιώθουμε ασφαλείς ή σε κίνδυνο. Και όταν αναρωτιόμαστε τι χρειαζόμαστε, τι θέλουμε και τι δεν θέλουμε. Ίσως νιώθουμε να πετάμε από χαρά, ή θέλουμε να βάλουμε τα κλάματα από στεναχώρια. Ίσως κάτι ή κάποιος μας προκαλεί ικανοποίηση, ευχαρίστηση, ενθουσιασμό, ή αηδία και αποστροφή. Τα βασικά συναισθήματα είναι ενσωματωμένα στο μεσαίο τμήμα του εγκεφάλου μας κι έτσι δεν υπόκεινται σε συνειδητό έλεγχο, θέλουμε δεν θέλουμε.

Κάτω από την κάτω γωνία

Στρέφοντας το βλέμμα στο τρίγωνο αλλαγής, θα χαρείς να διαπιστώσεις ότι και μόνο που θα καταφέρεις να σε βρεις μέσα στο τρίγωνο, θα νιώσεις καλύτερα. Καταρχάς γιατί θα έχεις εξασφαλίσει την απαραίτητη απόσταση που σου χαρίζει καλύτερη θέα του συναισθήματός σου. Κατά δεύτερον, γιατί θα έχεις στοχεύσει προς την κατεύθυνση όπου θέλεις να βρεθείς. Και όσο καλύτερα ξέρεις προς τα πού θέλεις να πας, τόσο πιο εύκολο είναι και να το κάνεις.

Φτάνοντας στην κάτω γωνία, θα μπορέσουμε τελικά να βρεθούμε και κάτω από αυτήν, έξω πλέον από το τρίγωνο. Σε χώρο διαύγειας, θάρρους, γαλήνης, αρμονίας, συναισθηματικής ευεξίας. Ακούγοντας και αγκαλιάζοντας τα βασικά μας συναισθήματα, τους δίνουμε χώρο να εκφραστούν. Κι έτσι αφήνουμε τις αισθήσεις μας να κινηθούν ανεμπόδιστα, άνευ κριτικής, ελευθερώνοντας τη ροή της ενέργειάς μας.

Βιώνουμε ό,τι είναι να βιώσουμε και έπειτα όλα υποχωρούν. Η φύση των βασικών συναισθημάτων είναι, βλέπεις, κυματοειδής. Έρχονται, πιάνουν ταβάνι και παρέρχονται. Τον ενθουσιασμό δεν μπορείς να τον κρατήσεις με το ζόρι. Εύχεσαι μόνο να ξανάρθει σύντομα να σε βρει. Αλλά να θυμάσαι, αντίστοιχα, πως και η θλίψη ή ο θυμός, δεν θα είναι εδώ για πάντα.