Η βιταμίνη D, ή και “βιταμίνη του ήλιου“, είναι ένα από εκείνα τα συστατικά που το σώμα μας αγαπά πολύ. Και το σώμα ξέρει, γιατί τα συστατικά εκείνα τα οποία ‘αγαπά πολύ’ είναι και αυτά που του επιτρέπουν να λειτουργεί εύρυθμα. Η βιταμίνη D συγκεκριμένα, εμπλέκεται στη λειτουργία πολλών συστημάτων του οργανισμού, προάγοντας τη συνολικότερη καλή υγεία και ευεξία αυτού και διαδραματίζοντας αξιοσημείωτο ρόλο στην πρόληψη νόσων όπως η οστεοπόρωση.
Και αν όλα αυτά τα ακούς για πρώτη φορά, τότε πραγματικά σε ενθαρρύνω να διαβάσεις παρακάτω και να γνωρίσεις καλύτερα τη βιταμίνη D.
1. Συμβάλλει στην καλή υγεία του μυοσκελετικού συστήματος
Και μάλιστα με πολλούς τρόπους. Αφενός ενισχύει την απορρόφηση ασβεστίου και την ανανέωση και επιδιόρθωση των οστεοβλαστών, γεγονός που με τη σειρά του προάγει την καλή υγεία των οστών. Αφετέρου, η βιταμίνη D φαίνεται να βοηθά τους προσφυόμενους μυς να λειτουργούν καλύτερα. Σε συνθήκες έλλειψης βιταμίνη D, η οποία θα επέτρεπε στον οργανισμό να απορροφήσει αποτελεσματικά το διαιτητικό ασβέστιο, το σώμα μπαίνει σε μια διαδικασία απόσπασης ασβεστίου από τα οστά (ξέρω, ακούγεται σαν κανιβαλισμός και κατά ένα τρόπο είναι), γεγονός που προοδευτικά οδηγεί στη μείωση της οστικής πυκνότητας, την ανάπτυξη οστεομαλακίας, οστεοπενίας και τελικά οστεοπόρωσης (5).
2. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
Αν και δεν είναι ακόμη σαφείς όλοι οι μηχανισμοί με τους οποίους ασκεί αυτή τη δράση, η βιταμίνη D ενδέχεται να εμπλέκεται στην παραγωγή καθελισιδίνης, μιας πρωτεΐνης η οποία λαμβάνει μέρος στη “μάχη” που δίνει ο οργανισμός κατά παθογόνων εισβολέων όπως οι ιοί και τα βακτήρια. Επιπλέον, η βιταμίνη D ενδέχεται να συμμετέχει στη ρύθμιση της παραγωγής κυττάρων και μορίων που εμπλέκονται στη διαδικασία της φλεγμονώδους αντίδρασης. Την ίδια στιγμή, έλλειψη βιταμίνης D έχει παρατηρηθεί και συσχετισθεί με αυτοάνοσες νόσους όπως η ψωρίαση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η πολλαπλή σκλήρυνση (χωρίς ωστόσο η πρόσληψη βιταμίνης D να θεωρείται ικανή να παρεμποδίσει την ανάπτυξη των νόσων αυτών) (1).
3. Συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
Η βιταμίνη D παίζει ρόλο κλειδί στο μεταβολισμό της γλυκόζης που λαμβάνεται μέσω της τροφής. Συγκεκριμένα, εμπλέκεται στην παραγωγή ινσουλίνης αποστέλλοντας σήμα στα β κύτταρα του παγκρέατος τα οποία ξεκινούν την παραγωγή της ορμόνης με στόχο την ενδοκυττάρωση της προσλαμβανόμενης γλυκόζης. Παράλληλα, η βιταμίνη D περιορίζει την αντίσταση στην ινσουλίνη και ενδεχομένως να μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 (6). Η υπόθεση αυτή βέβαια εξακολουθεί να βρίσκεται υπό διερεύνηση.
4. Υποστηρίζει μια υγιή εγκυμοσύνη
Και αυτό γιατί μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για προ-εκλαμψία, διαβήτη κύησης, χαμηλό βάρος του βρέφους και σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό. Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί μέσω των οποίων η βιταμίνη D εξασφαλίζει μια ασφαλή κύηση δεν είναι επιβεβαιωμένοι, εικάζεται ότι σημαντικό ρόλο παίζει η δράση της στο ανοσοποιητικό σύστημα, τη διαδικασία της φλεγμονώδους αντίδρασης καθώς και στη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων (3).
5. Ενδεχομένως να μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου
Αν και κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη αποδειχθεί πλήρως, υπάρχουν ενδείξεις από πειράματα τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζωικά μοντέλα, ότι η παρουσία βιταμίνης D θα μπορούσε ίσως να παρεμποδίσει την ανάπτυξη καρκίνου και το σχηματισμό καρκινικών όγκων. Και αυτό από μόνο του είναι πολύ αισιόδοξο. Παράλληλα, συσχετισμοί έχουν σχηματισθεί κατά καιρούς ανάμεσα στην έλλειψη βιταμίνης D και στην ανάπτυξη ή το θάνατο από διάφορους τύπους καρκίνου όπως αυτός του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου (2).
Πώς θα αυξήσω την πρόσληψη βιταμίνης D;
Αν κατάφερα να σε κάνω να την αγαπήσεις (τόσο όσο το σώμα σου) και να την αποζητήσεις, τότε το πρώτο βήμα που μπορείς να κάνεις για να ενισχύσεις την παραγωγή της, είναι μια βόλτα στον ήλιο. Ναι, αυτό εννοούσα. Η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι ο ήλιος, αφού η επίδρασή του είναι εκείνη που εκκινεί την παραγωγή βιταμίνης D από τα κύτταρα του δέρματος.
Όσον αφορά τις διαιτητικές πηγές βιταμίνης D, αναφέρουμε το σολομό, την πέστροφα, τις σαρδέλες, το μουρουνέλαιο, τον τόνο, τον κρόκο αυγού, τα μανιτάρια, καθώς και διατροφικά προϊόντα στα οποία έχουν ενισχυθεί σε βιταμίνη D όπως γαλακτοκομικά, δημητριακά, ορισμένοι τυποποιημένοι χυμοί πορτοκαλιού και γάλατα ξηρών καρπών.
Τέλος, συμπληρώματα βιταμίνης D διατίθενται ευρέως και η λήψη τους συστήνεται κυρίως για τους χειμερινούς μήνες όπου η έκθεση στον ήλιο είναι περιορισμένη. Ένας αιματολογικός έλεγχος μπορεί να δείξει αν χρειάζεται να λάβεις κάποιο αντίστοιχο συμπλήρωμα ώστε να αυξήσεις τα αποθέματά σου σε βιταμίνη D. Σε περίπτωση που κάνεις χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων, αντιεπιληπτικών, ορλιστάτης ή χολεστυραμίνης, καλό θα ήταν να συμβουλευτείς τον θεράποντα ιατρό σου σχετικά με την λήψη (και τον τρόπο λήψης) συμπληρώματος βιταμίνης D (5).
Πηγές
- Christine G. Vitamin D Supplementation: An Update. US Pharm. 2010;35:58–76.
- Grant WB. Review of Recent Advances in Understanding the Role of Vitamin D in Reducing Cancer Risk: Breast, Colorectal, Prostate, and Overall Cancer. Anticancer Res. 2020 Jan;40(1):491-499. doi: 10.21873/anticanres.13977. PMID: 31892604.
- Kiely ME, Wagner CL, Roth DE. Vitamin D in pregnancy: Where we are and where we should go. J Steroid Biochem Mol Biol. 2020 Jul;201:105669. doi: 10.1016/j.jsbmb.2020.105669. Epub 2020 Apr 14. PMID: 32302652.
- Liebman B. From sun and sea: New study puts vitamin D and omega-3s to the test. Nutrition Action Healthletter. 2009 Nov 3-7.
- Nair, R., & Maseeh, A. (2012). Vitamin D: The “sunshine” vitamin. Journal of pharmacology & pharmacotherapeutics, 3(2), 118–126. https://doi.org/10.4103/0976-500X.95506.
- Pittas AG, Harris SS, Stark PC, Dawson-Hughes B. The effects of calcium and vitamin D supplementation on blood glucose and markers of inflammation in nondiabetic adults. Diabetes Care. 2007;30:980–6.
