“Πρόσφατα βρέθηκα να εργάζομαι 40 ώρες μέσα σε τρεις μέρες. Για να διατηρήσω το ρυθμό μου, σιγουρευόμουν ότι κοιμόμουν για οκτώ ώρες, γυμναζόμουν κάθε μέρα και σταμάτησα να τρώω τα (τουλάχιστον ημι-υγιή) γεύματα που έφτιαχνε ο άντρας μου για μένα. Λίγες μέρες αργότερα είχα χάσει πλέον κάθε ισορροπία που τυχόν υπήρχε στη ζωή μου. Ήξερα ότι υπήρχαν δυο επιλογές ή θα συνέχιζα να φέρνω τον εαυτό μου στα όρια του καθημερινά ή θα σταματούσα τον τρόπο ζωής μου και θα “έπαιρνα μια ανάσα”.” δηλώνει η δημοσιογράφος Kate Carraway στο Elle.com.
“Αν δούμε την συγκεκριμένη κατάσταση από πολιτιστική ματιά τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει ριζικά. Ακόμα κι όταν είχα χρόνο μακριά από τον υπολογιστή μου και τον “κυκλώνα” των εργασιών μου, έτρεχα, άκουγα podcast ή έκανα scroll στο Instagram βυθισμένη στον ψηφιακό κόσμο. Αυτό που ποτέ δεν έκανα είναι να ονειροπολώ, κάνοντας σχέδια για το μέλλον ή ακόμα και να κοιτάζω στο κενό κάνοντας το απόλυτο τίποτα.“ συμπληρώνει.
Σε μια επιστολή προς τον συντάκτη του ακαδημαϊκού περιοδικού Sleep το περασμένο φθινόπωρο, οι ερευνητές στο Occupational Sleep Medicine Group στο Washington State University περιγράφουν την ξεκούραση ως «τέταρτο κομμάτι του παζλ» στο ήδη υπάρχον τρίο της ευεξίας της άσκησης, της διατροφής και του ύπνου.
Αποτελεί «μια περίοδο ήρεμης, ανακλαστικής σκέψης που επιτρέπει στον εγκέφαλο να εξετάσει και να επεξεργαστεί ό,τι προκύπτει αυθόρμητα», εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της επιστολής, Amanda Lamp, PhD.
Ο ορισμός της ξεκούρασης και η πρακτική διάκριση μεταξύ αυτής, της χαλάρωσης, της αδράνειας, της αναψυχής και της διασκέδασης είναι απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να συνθέτουν την καθημερινότητα του καθενός.
Κάτι άλλο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι αυτό που περιγράφει ο Alex Soojung-Kim Pang, ο συγγραφέας του Rest: Why You Get More Done ως «σκόπιμη ανάπαυση». «Σκόπιμη» σημαίνει η επιλογή κι ο προγραμματισμός της ξεκούρασης. Η σκόπιμη ανάπαυση μπορεί να περιλαμβάνει μια βόλτα με ποδήλατο, ένα παιχνίδι Scrabble ή μια συζήτηση για το μέλλον με έναν φίλο.
Το ξύπνημα και η εσκεμμένη ανάπαυση έχουν κοινή πρόθεση: «Χρειάζεσαι χρόνο για ξεκούραση, γιατί εκεί είναι που ασυνείδητα το μυαλό μπορεί να φτάσει να επεξεργάζεται επανειλημμένα τα εργασιακά ζητήματα», γράφει ο Pang. “Αυτή η αλλαγή από την εργασία στην ανάπαυση θα πρέπει να συμβεί μέσα σε λίγα λεπτά, έτσι ώστε το υποσυνείδητο να μπορέσει να προσαρμοστεί στην νέα κατάσταση ηρεμίας που του έχεις ορίσει.”
Η Lamp λέει ότι η ποσότητα της ανάπαυσης που χρειάζεται ένα άτομο μπορεί να βασίζεται σε διάφορους παράγοντες όπως ο χρόνος που περνά μπροστά από μια οθόνη και ο χρόνος που περνάει έξω, ενώ υποστηρίζει πως έστω μισή ώρα αδράνειας τη μέρα μπορεί να έχει πολύ ευεργετικά αποτελέσματα.
Παρόλα αυτά, οι μεγαλύτερες περίοδοι ξεκούρασης είναι εξίσου σημαντικές. Ο Pang λέει ότι ένα ιδανικό πρόγραμμα διακοπών είναι μία εβδομάδα ή 10 ημέρες, κάθε τρεις μήνες. Η ευτυχία κορυφώνεται γύρω στην έβδομη ημέρα των διακοπών και τα ψυχολογικά οφέλη διαρκούν περίπου δύο μήνες.
Παράλληλα, η ξεκούραση είναι επίσης ένα φεμινιστικό ζήτημα.
Μια μελέτη του κέντρου ερευνών Pew από τις αρχές του 2019 διαπίστωσε ότι τα έφηβα αγόρια έχουν μια ώρα περισσότερο ελεύθερο χρόνο την ημέρα από τα έφηβα κορίτσια, οπότε η διαφορά ξεκινά νωρίς και συνεχίζεται. Οι γυναίκες λειτουργούν δυσανάλογα χωρίς αυτήν, εξισορροπώντας τις υποχρεώσεις της δουλειάς με εκείνες του σπιτιού, ενώ εκτελούν και “συναισθηματική εργασία”.
Χρησιμοποιώντας όλη τη διαθέσιμη ψυχική ενέργεια σημαίνει ότι στο τέλος μιας ημέρας, η κύλιση στην άβυσσο είναι πιο πιθανή από το να βυθίζεσαι στο κρεβάτι με ένα χαλαρωτικό φλιτζάνι γάλα.
Εν τέλει, η ανάπαυση είναι το τέταρτο κομμάτι που συνθέτει το παζλ της καθημερινότητας σου και της καλής ψυχικής και σωματικής σου υγείας. Για αυτό το λόγο, δεν πρέπει ποτέ να την παραλείπεις, αλλά χρειάζεται να βρεις τις ισορροπίες μεταξύ εργασίας, ελεύθερου και προσωπικού χρόνου.
