Κάποτε πριν πολλά χρόνια έτυχε να διαβάσω ένα απόσπασμα που έλεγε πως έρωτας είναι να αγαπάς τις ομοιότητες και αγάπη να ερωτεύεσαι τις διαφορές. Ύστερα ανέτρεξα να μάθω ποιος το είχε γράψει. Ήταν φράση από ένα βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι. Κάνοντας την έρευνά μου ανακάλυψα σχεδόν όλο το θησαυρό των βιβλίων του. Είναι ένας εξαιρετικός συγγραφέας που κατά την άποψή μου γράφει για όλες τις ηλικίες. Τυχερός είναι όποιος έφηβος διαβάζει τα βιβλία του, αλλά και όποιος καταφέρει να αντιληφθεί όλη την ουσία της συγγραφικής του δύναμης.
Ο Χόρχε Μπουκάι (Jorge Bucay) γεννήθηκε το 1949 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Είναι γιατρός και ψυχοθεραπευτής. Όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή είδε τα βιβλία του να μεταφράζονται σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες, καθώς και να τοποθετούνται πρώτα στις προτιμήσεις του κοινού. Εργάζεται ως ψυχοθεραπευτής ενηλίκων, ζευγαριών και διαφόρων κοινωνικών ομάδων. Μέσα από τα βιβλία του μας έμαθε πώς να αγαπάμε, να ερωτευόμαστε, να χαιρόμαστε, τους λόγους που είμαστε εγωιστές, ευαίσθητοι αλλά και γιατί αξίζει να ζούμε το σήμερα έχοντας ελάχιστες προσδοκίες.
Ας ανακαλύψουμε μαζί κάποια από τα πιο αγαπημένα βιβλία του Χόρχε Μπουκάι:
Να σου πω μια ιστορία
“Δεν μπορώ” του είπα. “Δεν μπορώ!”
“Σίγουρα;” με ρώτησε αυτός.
“Ναι. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω… Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ.”
Ο Χοντρός κάθισε σαν τον Βούδα πάνω σ’ εκείνες τις φριχτές μπλε πολυθρόνες του γραφείου του. Χαμογέλασε, με κοίταξε στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν προσεκτικά, μου είπε:
“Να σου πω μια ιστορία…”
Και χωρίς να περιμένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγείται.
Ο Ντεμιάν είναι ένας ανήσυχος νεαρός φοιτητής που προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Οι αναζητήσεις του τον κατευθύνουν στον “Χοντρό”, έναν πολύ ιδιόρρυθμο ψυχαναλυτή που τον βοηθά να αντιμετωπίσει τη ζωή και να βρει απαντήσεις στα ερωτήματά του με έναν τρόπο πολύ πρωτότυπο: σε κάθε συνάντηση, του διηγείται από μία ιστορία, κλασική ή μοντέρνα, “ανατολίτικη” ή “δυτικότροπη”, που πηγάζει από τη λαϊκή προφορική παράδοση ή απευθείας από τη φαντασία του “Χοντρού”.
Οι ιστορίες αρχίζουν να λειτουργούν ως παραβολές, και ο Ντεμιάν κατασιγάζει τις αγωνίες και τις ανασφάλειές του, ωριμάζοντας μάλλον, παρά βρίσκοντας “έτοιμες λύσεις” και “συνταγές ευτυχίας”…
Οι σχέσεις μεταξύ θεραπευτή και θεραπευομένου δεν είναι -ούτε αυτές- συμβατικές και αναμενόμενες. Καβγάδες, διαφωνίες, συμπάθεια, αντιπάθεια, μίσος και αγάπη αφήνονται ελεύθερα να εκφραστούν, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο δύο μοναδικούς λογοτεχνικούς ήρωες με σάρκα και οστά, προσφιλείς και οικείους στον αναγνώστη. Καμία σχέση εδώ με το στερεότυπο του ψυχαναλυτικού ντιβανιού και του οριζοντιωμένου πάσχοντος.
Είναι σίγουρα ένα βιβλίο αυτογνωσίας και αυτοβοήθειας. Διαβάζεται ευχάριστα αφού μέσα από όλη την αφήγηση του συγγραφέα αντιλαμβανόμαστε τους ίδιους μας τους προβληματισμούς.
Ο δρόμος της αυτοεξάρτησης
“Ασφαλώς, αν είχαμε την τύχη να μας “πέσουν” γονείς υποστηρικτικοί, τότε έχουμε το πλεονέκτημα ότι από μικροί πήραμε ωφέλιμα μηνύματα:
“Μπορείς να είσαι αυτός που είσαι.”
“Μπορείς να σκέφτεσαι αυτό που σκέφτεσαι.”
“Μπορείς να αισθάνεσαι αυτό που αισθάνεσαι.”
“Μπορείς να παίρνεις τα δικά σου ρίσκα.”
“Θα πρέπει μόνος σου να ψάξεις να βρεις αυτό που χρειάζεσαι, γιατί αυτό σημαίνει μεγαλώνω, είμαι ώριμος και αυτοεξαρτώμενος.”
Αυτά τα προνομιούχα παιδάκια πηδούν μόνα τους από το τραμπολίνο και βουτάνε στη ζωή από ένα σημείο ευνοϊκό. Βέβαια, δεν έχει όλος ο κόσμος τέτοια τύχη. Όσοι, λοιπόν, δεν ήταν τόσο τυχεροί, θα χρειαστούν κάποιον να τους βοηθήσει, έστω κι ένα βιβλίο σαν αυτό.
Είναι κάποιες γενικές τοποθετήσεις του συγγραφέα μέσα από το βιβλίο όπου ο ίδιος ο Μπουκάι μας αποκαλύπτεται με την ίδια την ιδιότητα του ψυχοθεραπευτή. Δε δημιουργεί ένα “θεωρητικό κείμενο”, παρά μόνο εκθέτει τις αντιλήψεις του για ό,τι του επέτρεψε να πορευτεί στη ζωή του ως ψυχοθεραπευτής.
Ο δρόμος της ευτυχίας
“Δεν πιστεύω πως υπάρχει ένας µόνο δρόµος για την ευτυχία. Κι αν υπάρχει, εγώ δεν τον ξέρω. Αλλά και να τον ήξερα, δεν νοµίζω πως θα µπορούσα να τον περιγράψω σ’ ένα βιβλίο.”
“Σε προσωπικό επίπεδο, πάντα ήθελα να είμαι ευτυχισμένος. Θυμάμαι, όμως, ότι κάποτε επέκρινα τον εαυτό μου γιατί σ’ ένα ρεπορτάζ είχα παραδεχτεί αυτή μου την επιθυμία. Για μένα (και για όλον τον κόσμο, ίσως), το να λες: “Θέλω να είμαι ευτυχισμένος” ισοδυναμεί με το να διεκδικείς δίπλωμα βλακείας και αφέλειας.”
Η αυτονομία, ο έρωτας, ο πόνος, η ευτυχία και η πνευματικότητα είναι οι πέντε δρόμοι τους οποίους χαράζει ο Μπουκάι στον χάρτη που οδηγεί στην ολοκλήρωση και τη συνειδητοποίηση του ανθρώπου. Πέντε διαδρομές που θα πρέπει ο καθένας μας να διανύσει μέσα από προσωπικές εμπειρίες και με τον δικό του τρόπο. Ίσως ένα από τα πιο σπουδαία δημιουργήματά του. Είναι πάντα επίκαιρο. Είναι από εκείνα τα βιβλία που αν θες να ξεχαστείς για λίγο μπορείς να το ανοίξεις σε οποιαδήποτε σελίδα του και να διαβάσεις κάτι σπουδαίο. Κάτι που το γνώριζες ήδη , αλλά δεν επέτρεπες στο μυαλό σου να το ενστερνιστεί.
