Πριν λίγες μέρες, καθώς τακτοποιούσα τα συρτάρια μου, έπεσα πάνω σε ένα στικάκι με παλιές φωτογραφίες μου από το λύκειο. Δεν έχασα χρόνο, το σύνδεσα αμέσως στο λάπτοπ και έκανα ένα γρήγορο ταξίδι στο παρελθόν. Σίγουρα ήμουν τόσο διαφορετική και παράλληλα τόσο ίδια, ήταν μια άλλη εποχή, τότε που το σώμα μου ήταν η πιο σταθερή και προβλέψιμη πλευρά του εαυτού μου.

Συμβαίνει και σε σένα; Θυμάμαι τότε -πριν περίπου δέκα χρόνια δηλαδή- οι έξοδοι μου ήταν σταθερά κάθε Παρασκευή και Σάββατο. Ξεκινάγαμε πάντα από το ίδιο καφέ, το στέκι μας και καταλήγαμε σε κάποιο μαγαζί για πίτσα ή γύρο και στο τέλος γλυκιά κρέπα για επιδόρπιο, φυσικά. Δύο φορές την εβδομάδα για δυο-τρία συνεχόμενα χρόνια και δεν χρειαζόταν καν να ανησυχώ για το σώμα μου. Όσο περνούσε ο καιρός, το μενού γινόταν ακόμα πιο πλούσιο: burgers, μεξικάνικο, φαλάφελ και ασιατικές γεύσεις και το βάρος μου εκεί, σταθερό, με ελάχιστες διακυμάνσεις.

Σήμερα, όμως, το σενάριο έχει αλλάξει. Αν χρειαζόμουν κάποια επιβεβαίωση για αυτές τις σκέψεις, μου την έδωσε μια φίλη με μια παρατήρηση που με έκανε να γελάσω: «Πλέον, η κρεμάστρα μου είναι γεμάτη τζιν που αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο μου κάνει και στο θα μου ξανακάνει αν πω όχι στα pancakes». Θυμάμαι τότε που, αν κάποιο παντελόνι ήταν τσίμα-τσίμα, αρκούσαν δύο-τρεις μέρες για να γίνει πάλι επίπεδη η κοιλιά μας. Ο μεταβολισμός μας, αυτός ο πιστός φίλος της εφηβείας, μοιάζει πλέον με ξεχασμένο πρώην που μας έχει σβήσει από το κινητό του και κάποιους από εμάς μας έχει κάνει και block από τα social media.

Η συζήτηση αυτή δεν άργησε να έρθει στο προσκήνιο όταν βγήκα για brunch με την παρέα μου το περασμένο Σαββατοκύριακο. Όλοι μιλήσαμε για το πώς το σώμα μας έχει αλλάξει με τα χρόνια. Μια άλλη φίλη, λίγα χρόνια μεγαλύτερη, περιέγραψε τις αλλαγές που παρατηρεί στο σώμα της και τις προσπάθειες που κάνει για την τήρηση ισορροπημένων και θρεπτικών γευμάτων, στη προσπαθεί να «ξυπνήσει» τον μεταβολισμό της. Και ξέρεις τι; Μέχρι έναν βαθμό η επιστήμη την επιβεβαιώνει: μεγαλώνοντας, ο ρυθμός του μεταβολισμού μας πράγματι επιβραδύνεται. Μετά τα 30, χάνουμε περίπου 3-8% κάθε δεκαετία.

Αλλά τι ακριβώς σημαίνει να έχουμε «καλό» ή «κακό» μεταβολισμό;

Ο μεταβολισμός είναι σαν έναν ιδανικό σύντροφο: αν είναι «καλός», μετατρέπει τις θερμίδες από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε σε ενέργεια και μας κρατά σε φόρμα, χωρίς να τις αφήνει να καταλήγουν σε αποθήκες λίπους. Αντίθετα, ένας «κακός» μεταβολισμός είναι σαν μια παλιά, δυσλειτουργική σχέση που απλά συσσωρεύει προβλήματα -ή σε αυτή την περίπτωση, θερμίδες- χωρίς να ξέρει πώς να προχωρήσει. Και, κάπως έτσι, μας φορτώνει με περιττά κιλά και κινδύνους για την υγεία μας.

Φαίνεται πως κάθε δεκαετία που περνά είναι μια νέα πίστα στο παιχνίδι με το σώμα μας. Όχι σαν μάχη, αλλά σαν χορογραφία που συνεχώς αλλάζει βήματα. Και όσο κι αν θέλουμε να τα ακολουθήσουμε πιστά, πολλές φορές δεν συγχρονιζόμαστε. Το μόνο σίγουρο είναι πως έχουμε ακούσει πολλά για το τι «πρέπει» να κάνουμε για να διατηρήσουμε την υγεία μας και να ενεργοποιήσουμε τον μεταβολισμό μας. Αλλά πόσα από αυτά είναι αλήθεια και πόσα είναι μύθοι;

Οδηγός Κατάρριψης Μύθων για τον Μεταβολισμό:

#1 Τα καυτερά τρόφιμα και το πράσινο τσάι βοηθούν τον μεταβολισμό

Ας το παραδεχτούμε, όσο κι αν θέλουμε να υπάρχει, δεν υπάρχει καμία «μαγική» τροφή που θα αλλάξει τον μεταβολισμό μας από τη μια μέρα στην άλλη. Το να πιστεύουμε ότι μια γουλιά πράσινου τσαγιού ή μια δαγκωνιά καυτερού θα κάνει τον μεταβολισμό μας να δουλέψει σαν τρελός, είναι σχεδόν τόσο ρομαντικό όσο το να περιμένουμε ότι ο άγνωστος που μας χαμογέλασε στο μπαρ θα μας ζητήσει να πάμε ταξίδι στο Παρίσι. Ναι, τα καυτερά τρόφιμα και το πράσινο τσάι ακούγονται υποσχόμενα και κάποιες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να τονώσουν για λίγο τις καύσεις μας, όμως όχι αρκετά για να φέρουν τη μεγάλη αλλαγή που ονειρευόμαστε. Αντί να κυνηγάμε

«θαύματα», ίσως είναι καλύτερο να επικεντρωθούμε στο δοκιμασμένο τρίπτυχο της επιτυχίας: συστηματική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή και ένα θετικό mindset.

#2 Ο μεταβολισμός μας δεν αλλάζει

Πολύ απόλυτο, θα έλεγα. Είναι τόσο απόλυτο όσο να λέμε ότι οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Αν εμείς οι ίδιοι μπορούμε να βελτιωθούμε, γιατί να μην μπορεί να κάνει το ίδιο και ο μεταβολισμός μας; Με την κατάλληλη άσκηση, ειδικά με ασκήσεις ενδυνάμωσης όπως τα λάστιχα, οι ιμάντες και το βάρος του σώματός μας, μπορούμε να αυξήσουμε τη μυϊκή μας μάζα, που σημαίνει και μια μικρή, αλλά σημαντική ώθηση στον μεταβολισμό μας. Κάθε προπόνηση που ολοκληρώνουμε, είναι μια δήλωση ότι η αλλαγή είναι δυνατή, αρκεί να της δώσουμε χρόνο και αφοσίωση.

#3 Μια στερητική δίαιτα μπορεί να ενεργοποιήσει τον μεταβολισμό

Αλήθεια, πόσο συχνά ξεχνάμε πόσο προσαρμοστικό είναι το σώμα μας; Όταν μειώνουμε απότομα τις θερμίδες μας, το σώμα μας αντιδρά σαν να βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και έτσι αντί να καίει ενέργεια, κρατάει ό,τι μπορεί, μειώνοντας τις καύσεις του για να αντέξει. Αποτέλεσμα; Ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θέλαμε. Το σώμα, όπως και η ζωή, χρειάζεται ισορροπία, όχι βιαστικές αλλαγές.

#4 Το βραδινό γεύμα όσο πιο αργά είναι τόσο μεγαλύτερο είναι το μπλοκάρισμα του οργανισμού

Όλοι ξέρουμε ότι δεν είναι το ίδιο να τρως στις 22:30 την αγαπημένη σου σαλάτα ή ένα ελαφρύ τοστ και το να «πέφτεις» πάνω σε ένα ζουμερό burger με τηγανιτές πατάτες και αναψυκτικό. Το σώμα μας έχει τους δικούς του ρυθμούς κι αν θέλεις να λειτουργεί ομαλά, δεν μπορείς να το αγνοήσεις. Μια σημαντική παράμετρος είναι η ώρα που πας για ύπνο. Για να έχεις την ηρεμία σου, άσε τουλάχιστον 2,5 με 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα πριν ξαπλώσεις.

Ίσως, στο τέλος της ημέρας, αυτό που ψάχνουμε όλοι είναι η ξεγνοιασιά των 18 ή, ακόμα καλύτερα, το σώμα των 18 με τη σοφία του σήμερα. Αλλά η ζωή έχει άλλους κανόνες: σχεδόν τα πάντα απαιτούν προσπάθεια και υπομονή. Από το διαχρονικό, ακριβό πουλόβερ που θέλεις να αποκτήσεις μέχρι το να φροντίζεις το σώμα σου όπως του αξίζει, όλα ξεκινούν από έναν επαναπροσδιορισμό των στόχων σου. Κάπου εκεί, θα βρεις την άκρη του νήματος.